[00498]    ^[80.896] ΕΡΜΗΝ.

[00499]    ΤΟΥ Εʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00500]    αʹ.

[00501]    Εἰς τὸ τέλος ὑπὲρ τῆς κληρονομούσης·

[00502]    ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[00503]    Οὕτω δὲ καὶ οἱ λοιποὶ τὴν ἐπιγραφὴν ἡρμηνεύκασιν.

[00504]    ∆ῆλον τοίνυν, ὡς κληρο νόμον ὁ θεῖος ἀποκαλεῖ λόγος, κοινῶς μὲν τὴν τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαν, ἰδικῶς δὲ τὴν εὐσεβείᾳ συζῶ σαν ψυχήν.

[00505]    Ἔστι γὰρ ἀκοῦσαι τοῦ Κυρίου λέγοντος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις·

[00506]    ∆εῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου.

[00507]    Καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος ταὐτό φησι·

[00508]    Τὸ Πνεῦμα συμ μαρτυρεῖ τῷ πνεύματι ἡμῶν, ὅτι ἐσμὲν τέκνα Θεοῦ·

[00509]    εἰ δὲ τέκνα, καὶ κληρονόμοι, κληρονόμοι μὲν Θεοῦ, συγκληρονόμοι δὲ Χριστοῦ·

[00510]    εἴπερ συμπάσχομεν, ἵνα καὶ συνδοξασθῶμεν.

[00511]    Καὶ πάλιν, Ὥστε οὐκ έτι εἶ δοῦλος, ἀλλ' υἱός·

[00512]    εἰ δὲ υἱὸς, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ.

[00513]    Καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ, ἐξ ὧν ποδηγού μενοι τὴν διάνοιαν κατιδεῖν δυνησόμεθα.

[00514]    βʹ, γʹ.

[00515]    Τὰ ῥήματά μου ἐνώτισαι, Κύριε, σύνες τῇ κραυγῇ μου.

[00516]    Πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου, ὁ βασιλεύς μου καὶ ὁ Θεός μου.

[00517]    Πολλαῖς καὶ πάντοθεν βαλλομένη τρικυμίαις ἡ τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία, καὶ μέντοι καὶ ἑκάστη ψυχὴ τὸν εὐσεβῆ βίον ἀσπαζομένη, περιγίνεται καὶ τοῦ κλύδωνος ὑπερνήχεται, τὴν θείαν ἐπικουρίαν καλοῦσα διη νεκῶς.

[00518]    Τοῦτο δὴ καὶ ὁ προφητικὸς ἡμᾶς ἐκπαιδεύει λόγος, διδάσκων ὅπως προσήκει τὸν τῶν ὅλων Θεὸν καὶ βασιλέα λιπαρεῖν τε καὶ ἱκετεύειν·

[00519]    καὶ διδάσκει λέγων·

[00520]    Τὰ ῥήματά μου ἐνώτισαι, Κύριε, σύνες τῇ κραυγῇ μου, πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου.

[00521]    Ἀλλ' οὔτε τὴν Κραυγὴν κραυγὴν νοητέον, οὔτε τὰ ὦτα ὦτα·

[00522]    περὶ γὰρ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων σωματικώ τερον ἔθος τῇ θείᾳ Γραφῇ λαλεῖν, καὶ ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων μορίων τὰς θείας ἐνεργείας ἀποκαλεῖν·

[00523]    ὀφθαλμοὺς τὴν ὀπτικὴν, καὶ τὴν ἀκουστικὴν ὦτα, καὶ τἄλλα ὡσαύτως.

[00524]    Κραυγὴν δὲ, ἐπὶ τῶν εὐχομέ νων τὴν προθυμίαν καλεῖ, καὶ τὴν σπουδαίαν τῆς διανοίας ἱκετείαν.

[00525]    Τὸ δὲ ἐνώτισαι, ἀντὶ τοῦ, Εἴσω τῶν ὤτων σου γενέσθω μου τῆς προσευχῆς τὰ ῥήματα, καὶ εὐμενῶς ἄκουσον τῆς ἐμῆς ἱκετείας, καὶ πρόσχες ἀκριβῶς τοῖς τῆς δεήσεώς μου λόγοις, ἐπειδή σε Θεὸν οἶδα καὶ βασιλέα.

[00526]    δʹ, εʹ.

[00527]    Ὅτι πρὸς σὲ προσεύξομαι, Κύριε, καὶ πρωῒ εἰσακούσῃ τῆς φωνῆς μου.

[00528]    Τὸ πρωῒ παραστή σομαί σοι, καὶ ἐπόψει με.

[00529]    Θαῤῥοῦσα γὰρ ὡς δέχῃ τὰς ἐμὰς ἱκετείας, εὐθὺς τοῦ φωτὸς ἀνίσχον τος, τῶν βλεφάρων ἀποσεισαμένη τὸν ὕπνον, οἷα ^[80.897] δὴ βασιλεῖ καὶ ∆εσπότῃ παρίσταμαι, τὴν αἴτησίν σοι προσφέρουσα.

[00530]    Οὐ παντὸς δὲ ἐστὶ λέγειν τῷ τῶν ὅλων Θεῷ, Παραστήσομαί σοι, καὶ ἐπόψει με·

[00531]    ἀλλὰ τῶν κατὰ τὸν μέγαν Ἠλίαν διὰ τὴν ἀπὸ τῆς πολιτείας παῤῥησίαν λέγειν θαῤῥούντων, Ζῇ Κύριος, ᾧ παρέστην ἐνώπιον αὐτοῦ σήμερον.

[00532]    Ὅτι οὐχὶ Θεὸς θέλων ἀνομίαν σὺ εἶ.

[

[00533]    ϛ

[00534]    ʹ.] Οὐ παροικήσει σοι πονηρευόμενος·

[00535]    οὐδὲ διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου.

[00536]    ∆έχῃ τὰς ἐμὰς δεήσεις, καὶ ἐποπτεύεις ἀντιβολοῦσαν·

[00537]    ἐπειδὴ πᾶσαν μὲν ἀνομίαν ἀπαγορεύεις, καὶ τοὺς πονηρίᾳ συζῶντας παντελῶς ἀποστρέφῃ·

[00538]    βδελύττῃ γὰρ ἅπαντας τοὺς παράνομον βίον ἀσπαζομένους.

[00539]    Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγεν·

[00540]    ζʹ.

[00541]    Ἐμίσησας, Κύριε, πάντας τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν·

[00542]    ἀπολεῖς πάντας τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος.

[00543]    Ἄνδρα αἱμάτων καὶ δόλιον βδελύσσεται Κύριος.

[00544]    Τὸν τῆς κακίας κατάλογον εἰς μέσον παρήγαγεν, ἐναντία δεικνὺς ἅπαντα τοῦ θείου θελή ματος.

[00545]    Οὐ γὰρ μόνον ἀπαγορεύει πονηρίαν, καὶ παρανομίαν, καὶ ψεῦδος, καὶ δόλον, καὶ μιαιφονίαν·

[00546]    ἀλλὰ καὶ τοὺς τούτων ἐργάτας βδελύττεται, μετα νοίᾳ προσέχειν οὐ βουλομένους.

[00547]    Σημαίνει δέ γε διὰ τούτων τοὺς κατὰ τῆς Ἐκκλησίας ἐν διαφόροις ἐπαναστάντας καιροῖς, καὶ περιγενέσθαι μὴ δυνη θέντας, κατὰ τὴν αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἀπαγόρευσιν·

[00548]    Πύλαι γὰρ ᾅδου, φησὶν, οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς.

[00549]    Τοῦτο δὲ καὶ ὁ ψαλμὸς παρε δήλωσεν.

[00550]    ηʹ.

[00551]    Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου εἰσελεύ σομαι εἰς τὸν οἶκόν σου·

[00552]    προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιον σου ἐν φόβῳ σου.

[00553]    Τῆς γὰρ σῆς ἀπολαύουσα φιλανθρωπίας, καὶ τῇ σῇ δεξιᾷ φρουρουμένη, τὴν διηνεκῆ σοὶ προσφέρω προσκύνησιν ἐν τῷ ἀφιε ρωμένῳ τῇ σῇ δόξῃ ναῷ, τὸν σὸν ἀεὶ περιφέρουσα φόβον·

[00554]    οὐδὲ γὰρ ἀνέξομαι τοῦτον ἀποβαλεῖν, τῇ σῇ φιλανθρωπίᾳ θαῤῥοῦσα.

[00555]    θʹ.

[00556]    Κύριε ὁδήγησόν με ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου, ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν μου κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν μου.

[00557]    Ἔνια τῶν ἀντιγράφων ἐνώπιόν μου τὴν ὁδόν σου ἔχει·

[00558]    ἑκάτερα δὲ τῆς εὐσεβοῦς ἔχεται διανοίας.

[00559]    Εἴτε γὰρ ἡ ἡμετέρα ὁδὸς κατευθυνθείη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, πλάνης οὐ ληψόμεθα πεῖραν·

[00560]    εἴτε ἡ τοῦ Θεοῦ ὁδὸς ἐνώπιον ἡμῶν κατευθυνθείη, αὐτὴν ὁδεύσομεν, καὶ πρὸς αὐτὴν προθύμως δρα μούμεθα.

[00561]    Αἰτεῖ τοίνυν ἡ κληρονομοῦσα ὁδηγηθῆναι μὲν ὑπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνης, κατευθυνθῆναι δὲ αὐτῇ τὴν ὁδὸν, καὶ ἐξευμαρισθῆναι, ἵνα ῥᾳδίως ὁδεύῃ.

[00562]    Ταύτην ὁ Σύμμαχος τὴν διάνοιαν τέθεικεν·

[00563]    ἀντὶ γὰρ τοῦ, κατεύθυνον, ὁμάλισον εἴρηκεν.

[00564]    Ἀκούομεν δὲ καὶ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ διὰ Ἡσαΐου·

[00565]    ^[80.900] Ἔσται τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν, καὶ ἡ τραχεῖα εἰς ὁδοὺς λείας.

[00566]    Καὶ ἐν ἑτέρῳ δὲ ψαλμῷ ὁ μακάριος ἔφη ∆αβίδ·

[00567]    Παρὰ Κυρίου τὰ διαβήματα ἀνθρώπου κατευθύνεται, καὶ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ θελήσει σφόδρα.

[00568]    Ταπεινοφροσύνης δὲ μεστὰ τῆς κληρονομούσης τὰ ῥήματα.

[00569]    Οὐ γὰρ αἰτεῖ διὰ τὴν ἑαυτῆς δικαιοσύνην κατευθυνθῆναι αὐτῇ τὴν ὁδὸν, ἀλλὰ διὰ τοὺς ἐχθροὺς τοὺς δυσσεβείᾳ συζῶντας, τοὺς ἀδίκως αὐτῇ πολεμοῦντας.

[00570]    Εἶτα αὐτῶν καὶ κατὰ μέρος διδάσκει τὰ τῆς πονηρίας ἐπιτηδεύματα.

[00571]    ιʹ.

[00572]    Ὅτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ἀλή θεια.

[00573]    Τῷ ψεύδει, φησὶ, διηνεκῶς τὴν γλῶτταν μολύνουσιν.

[00574]    Ἡ καρδία αὐτῶν ματαία.

[00575]    Τοῖς λό γοις αὐτῶν καὶ οἱ λογισμοὶ συμβαίνουσι, καὶ συνομο λογεῖ τῷ στόματι ἡ διάνοια.

[00576]    ιαʹ.

[00577]    Τάφος ἀνεῳγμένος ὁ λάρυγξ αὐτῶν.

[00578]    Οἱ κεκλεισμένοι τάφοι κεκρυμμένην ἔχουσι τὴν δυσ οσμίαν, οἱ δὲ ἀνεῳγμένοι πολλὴν ἀποπέμπουσι τὴν δυσωδίαν·

[00579]    τοιαῦτα καὶ οὗτοι, φησὶν, ἐρυγγάνουσι ῥήματα πάσης ἀσεβείας καὶ δυσοσμίας μεστά.

[00580]    ∆ιὰ τούτων δὲ τῶν λόγων τὰς κατὰ τοῦ Θεοῦ βλα σφημίας αἰνίττεται, καὶ τῆς ἀκολασίας καὶ τῆς ἀσελ γείας τὰ ῥήματα.

[00581]    Ταῖς γλώσσαις αὐτῶν ἐδολιοῦ σαν·

[00582]    κρῖνον αὐτοὺς ὁ Θεός.

[00583]    Χαλεπώτερα τῶν προφερομένων ῥημάτων τὰ κεκρυμμένα·

[00584]    δόλῳ γὰρ κεχρημένοι μυρία τινὰ κατὰ τῶν πέλας τυ ρεύουσιν.

[00585]    Ἀποπεσάτωσαν ἀπὸ τῶν διαβουλιῶν αὐτῶν, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀσεβειῶν αὐτῶν ἔξωσον αὐτούς.

[00586]    Ἀχθήτωσαν τοίνυν ὑπὸ τὴν σὴν κρίσιν, ὦ ∆έσποτα, καὶ διαμάρτωσιν ὧν καττύουσι καθ' ἡμῶν, καὶ μαθέτωσαν διὰ τῆς πείρας, ὡς ἱστὸν ἀράχνης ὑφαί νουσι, καὶ δότωσαν ποινὴν τῶν τολμημάτων ἀξίαν.

[00587]    Ὅτι παρεπίκρανάν σε, Κύριε.

[00588]    Κατὰ σοῦ γὰρ τὸν πόλεμον κεκινήκασι, πρὸς τοὺς ἀνακειμένους σοι κινήσαντες τὴν παράταξιν.

[00589]    ιβʹ.

[00590]    Καὶ εὐφρανθήτωσαν πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπὶ σέ·

[00591]    εἰς αἰῶνα ἀγαλλιάσονται, καὶ κατασκηνώ σεις ἐν αὐτοῖς.

[00592]    Τοῦτο δὲ τοὺς εἰς σὲ πεπιστευκό τας εὐφροσύνης ἐμπλήσει, καὶ παρέξει αὐτοῖς θυμηδίαν αἰώνιον·

[00593]    οὐχ ὁ ἐκείνων ὄλεθρος, ἀλλ' ἡ σὴ προμήθεια.

[00594]    Πείθονται γὰρ ὡς ἐνοικεῖς ἐν αὐτοῖς, καὶ ἐμπεριπατεῖς, καὶ οἶκον αὐτοὺς ἀφιερωμένον ἀποφαίνεις.

[00595]    Καὶ καυχήσονται ἐν σοὶ οἱ ἀγαπῶντες τὸ ὄνομά σου.

[00596]    [ιγʹ.] Ὅτι σὺ εὐλογήσεις δίκαιον, Κύριε.

[00597]    Τῆς γὰρ σῆς εὐλογίας τε καὶ προνοίας τοῖς σοῖς χορη γουμένης θεραπευταῖς, οἱ σφᾶς αὐτοὺς ἐραστὰς τοῦ σοῦ ὀνόματος καταστήσαντες, ἐπὶ τῇ σῇ κηδε ^[80.901] μονίᾳ μεγαλοφρονήσουσι, τὴν σὴν διηγούμενοι δύνα μιν.

[00598]    Οὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει Παῦλος·

[00599]    Ὁ καυχώμενος ἐν Κυρίῳ καυχάσθω.

[00600]    Ὡς ὅπλῳ εὐδοκίας ἐστεφάνωσας ἡμᾶς.

[00601]    Εὐδοκίαν ἡ θεία Γραφὴ καλεῖ τὸ ἀγαθὸν τοῦ Θεοῦ θέλημα.

[00602]    Τοιοῦτόν ἐστι τὸ, Ηὐδόκησας, Κύριε, τὴν γῆν σου, ἀντὶ τοῦ, Ἀγαθὰ ἠθέλησας τῇ γῇ σου.

[00603]    Καὶ παρὰ τῷ μακαρίῳ Παύλῳ, Κατὰ τὴν εὐδοκίαν τοῦ θελήμα τος αὐτοῦ, τουτέστι, κατὰ τὸ ἀγαθὸν αὐτοῦ θέλη μα.

[00604]    Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν τοῦτο λέγει, ὅτι Τὸ ἀγαθόν σου θέλημα, καὶ ἡ πολλή σου περὶ ἡμᾶς φιλοστοργία τε καὶ ἀγάπη, καὶ ὅπλον ἡμῖν γέγονε νίκης πρόξε νον, καὶ στέφανος ἐπινίκιος.

[00605]    ΕΡΜΗΝ.

[00606]    ΤΟΥ

[00607]    ϛ

[00608]    ʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00609]    αʹ.

[00610]    Εἰς τὸ τέλος ἐν ὕμνοις ὑπὲρ τῆς ὀγδόης, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[00611]    Ὀγδόην τὴν μέλλουσαν κατά στασιν ὁ προφητικὸς λόγος καλεῖ·

[00612]    ἐπειδὴ γὰρ ὁ παρὼν βίος διὰ τῶν ἑπτὰ τῆς ἑβδομάδος ἡμερῶν ἀνακυκλεῖται·

[00613]    ἀπὸ γὰρ τῆς πρώτης ὁ χρόνος ἀρχόμενος, καὶ λήγων εἰς τὴν ἑβδόμην, πάλιν εἰς τὴν πρώτην ἐπάνεισι, καὶ οὕτως εἰς τὴν ἑβδόμην χωρεῖ·

[00614]    εἰκότως τὸν ἔξω τοῦ ἑβδοματικοῦ ἀριθμοῦ αἰῶνα ὀγδόην ὁ θεῖος προσηγόρευσε λόγος.

[00615]    Μέμνη ται δὲ θανάτου καὶ κρίσεως ἐν τῷδε τῷ ψαλμῷ·

[00616]    διὸ καὶ ταύτην τέθεικε τὴν ἐπιγραφήν.

[00617]    Λέγει γάρ·

[00618]    Οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου, ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι;

[00619]    ἀντὶ τοῦ, Ἀποκέ κλεισται τοῖς ἐντεῦθεν ἐξιοῦσι τῆς μετανοίας ἡ θύρα, καὶ οὐχ οἷόν τε τοὺς μὴ κατὰ τὸν παρόντα βίον τοῖς τῆς μετανοίας χρησαμένους φαρμάκοις, ἐκεῖ τὴν ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας ἐξομολόγησιν προσενεγκεῖν τῷ Θεῷ.

[00620]    Μαρτυρεῖ δὲ τούτοις τοῖς λόγοις, καὶ ἡ τῶν παρθένων παραβολή.

[00621]    Καὶ γὰρ δι' ἐκείνης μεμαθήκαμεν, ὡς αἱ μωραὶ παρθένοι σβεσθεισῶν τῶν λαμπάδων ἔμειναν ἔξω τῶν τοῦ νυμφῶνος θυρῶν, παίουσαι μὲν τὰς θύρας, ἀποπεμπόμεναι δὲ, καὶ τῆς παστάδος ἀποστερούμεναι.

[00622]    Ἔφη γὰρ πρὸς αὐτάς·

[00623]    Ὑπάγετε, οὐκ οἶδα ὑμᾶς.

[00624]    ∆ιά τοι τοῦτο ὁ μακάριος ∆αβὶδ, μετὰ τὴν διπλῆν ἐκείνην ἁμαρ τίαν, ταύτην τῷ Θεῷ προσφέρει τὴν ἱκετείαν, ἰατρευθῆναι παρακαλῶν, ὡς μήκετι χώραν ἐχόντων ἐν ἐκείνῳ τῷ βίῳ τῶν τῆς μετανοίας φαρμάκων.

[00625]    βʹ.

[00626]    Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με, μηδὲ τῇ, ὀργῇ σου παιδεύσῃς με.

[00627]    Οὐ παρακαλεῖ μὴ ἐλεγχθῆναι, ἀλλὰ μὴ θυμῷ ἐλεγχθῆναι, οὐδὲ ἱκετεύει μὴ παιδευ θῆναι, ἀλλὰ μὴ μετ' ὀργῆς τοῦτο παθεῖν.

[00628]    Πατρι κῶς με, φησὶ, παίδευσον, μὴ δικαστικῶς·

[00629]    ἰατρικῶς, μὴ κολαστικῶς.

[00630]    Μὴ μετρήσῃς τῇ ἁμαρτίᾳ τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ τῇ φιλανθρωπίᾳ τὸ δίκαιον κέ ρασον ^[80.904] γʹ.

[00631]    Ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι.

[00632]    Ἁρμόττουσα τοῖς ἡμαρτηκόσιν ἡ τοιαύτη φωνή.

[00633]    Ἀσθενείας γὰρ ἡγουμένης, ἡ ἁμαρτία νικᾷ.

[00634]    Εἰ γὰρ μὴ ἀσθενήσει τὸ ἐν ἡμῖν·

[00635]    λογικὸν, οὐ στα σιάσει τὰ πάθη·

[00636]    ἐῤῥωμένου γὰρ τοῦ ἡνιόχου, καὶ μετ' ἐπιστήμης τοὺς ἵππους καὶ στρέφοντος καὶ ἰθύνοντος, οὐκ ἔχει τὰ σκιρτήματα χώραν.

[00637]    δʹ.

[00638]    Ἴασαί με, Κύριε, ὅτι ἐταράχθη τὰ ὀστᾶ μου·

[00639]    καὶ ἡ ψυχή μου ἐταράχθη σφόδρα.

[00640]    Ὀστᾶ ἐνταῦθα τοὺς λογισμοὺς ὀνομάζει·

[00641]    ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὀστᾶ στεγανωτέραν ἔχει τὴν φύσιν, καὶ αὐτὰ φέρει τὸ σῶμα, τροπικῶς τοὺς λογισμοὺς, δι' ὧν τὸ ζῶον ἰθύνεται, ὀστᾶ προσηγόρευσεν.

[00642]    Ἡ τούτων, φησὶ, ταραχὴ ἐκλόνησέ με, καὶ διέσεισε.

[00643]    ∆ιόπερ τῆς σῆς φιλανθρωπίας ἀπολαῦσαι παρακαλῶ, ἵνα διὰ ταύτης τὴν ἴασιν δέξωμαι.

[00644]    Καὶ σὺ Κύριε ἕως πότε;

[00645]    [εʹ.] Ἐπίστρεψον Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου, σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου.

[00646]    Τὸ, ἕως πότε, οὐχ ὡς ἐγκαλῶν λέγει, ἀλλ' ὡς ἐν ὀδύναις ὢν, ἐπιτα χῦναι παρακαλεῖ τὴν βοήθειαν.

[00647]    Ἁρμοδίως δὲ προσέθηκε τὸ, Ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου.

[00648]    Οὐδὲ γὰρ ἐμαυτῷ, φησὶ, θαῤῥῶ, οὐδὲ τῇ ἐμαυτοῦ δικαιο σύνῃ τὴν σὴν ἐπιγράφω βοήθειαν, ἀλλὰ διὰ τὸν σὸν ἔλεον ταύτης ἱκετεύω τυχεῖν.

[00649]    Τὸ δὲ, ἐπίστρε ψον, Κύριε, ἀντὶ τοῦ, πρόσχες μοι, καὶ μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ·

[00650]    ἐκ μετα φορᾶς τῶν ὀργιζομένων, καὶ ἀποστρεφομένων, καὶ τοὺς ἐπταικότας οὐκ ἐθελόντων ὁρᾷν.

[00651]    ϛ

[00652]    ʹ.

[00653]    Ὅτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημο νεύων σου·

[00654]    ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι;

[00655]    ∆ιὰ τοῦτο τῆς θεραπείας ἐπὶ τοῦ παρόντος ἀπολαῦσαι παρακαλῶ, ἐπειδὴ οἶδα, ὅτι τοῖς τόνδε τὸν βίον ἐξιοῦσι μετὰ τραυμάτων, οὐδεμία λοι πὸν θεραπεία δοθήσεται, οὐκέτι χώραν τῆς μετα νοίας ἐχούσης.

[00656]    [Καὶ κάλλιστα τῷ θείῳ ∆αβὶδ τοῦτο πεφιλοσόφηται·

[00657]    οὐ γὰρ ἐν θανάτῳ, ἀλλ' ἐν ζωῇ ἐστιν ὁ τοῦ Θεοῦ μεμνημένος.

[00658]    Οὕτως οὐκ ἔστιν ἐν ᾅδῃ τοῖς ἀπελθοῦσιν ἐξομολόγησις καὶ διόρθωσις.

[00659]    Συνέκλεισε γὰρ ὁ Θεὸς ἐνταῦθα μὲν βίον καὶ πρᾶξιν, ἐκεῖ δὲ τὴν τῶν πεπραγμένων ἐξέτασιν·

[00660]    καίγε ἴδιον τοῦτο τῆς ὀγδόης, τὸ μη κέτι καιρὸν εἰς παρασκευὴν ἀγαθῶν, ἢ κακῶν διδόναι τοῖς ἐν αὐτῇ γινομένοις.

[00661]    Ἀλλ' ὧν ἄν τις ἑαυτῷ καταβάληται διὰ τῶν ἔργων τὰ σπέρματα, τούτων ἀντιπαρέχειν τὰ δράγματα·

[00662]    οὗ χάριν ἐν ταῦθα ἐνεργεῖν νομοθετεῖ τὴν μετάνοιαν, ὡς ἐν τῷ ᾅδῃ τῆς τοιαύτης σπουδῆς ἀπρακτούσης.

[00663]    Φησὶ γάρ·

[00664]    Ἐπειδὴ μακρός μοι γέγονεν ὁ τῆς μετανοίας καιρὸς, δέδοικα μὴ φθάσῃ τὸν παρὰ σοῦ ἔλεον ὁ θάνατος, ἐν ᾧ τὰ τῆς ἐξομολογήσεως οὐκ ἔστι·

[00665]    τούτου ^[80.905] χάριν ἐπιταχῦναι τὸν ἔλεον αἰτῶ·

[00666]    εἶτα παιδεύει τὸν ἀκροατὴν, ὅτι μετὰ τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας δεῖ καὶ τὰ ἡμέτερα ἕπεσθαι.

[00667]    Ἄν τε γὰρ τὴν ἀσθέ νειαν προβαλώμεθα, ἄν τε τὴν ταραχὴν, ἄν τε τοῦ Θεοῦ τὴν ἀγαθότητα, τὰ δὲ παρ' ἡμῶν μὴ προστεθῇ, οὐδὲν ὄφελος ἡμῖν.

[00668]    ζʹ.

[00669]    Ἐκοπίασα ἐν τῷ στεναγμῷ μου, λούσω καθ' ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τὴν στρωμνήν μου βρέξω.

[00670]    Οἶδα μὲν μεγάλα καὶ χαλε πὰ πλημμελήσας, ἀλλ' ὅμως δακρύων διηνεκῶς διατελῶ, καὶ τὰ ὑπ' ἐμοῦ τετολμημένα θρηνῶν.

[00671]    Καὶ μέντοι καὶ τὴν μιανθεῖσαν ὑπὸ τῆς παρανομίας κλίνην ἀεὶ δάκρυσιν ἀπολούσω, ἐκκαθῆραι ταύτην διὰ τούτων πειρώμενος·

[00672]    κἂν τύχω δὲ τῆς ἀφέσεως, οὐ παύσομαι τοῦτο ποιῶν.

[00673]    Τοῦτο γὰρ σημαίνει, Λούσω καθ' ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, καὶ βρέξω.

[00674]    ηʹ.

[00675]    Ἐταράχθη ἀπὸ θυμοῦ ὁ ὀφθαλμός μου.

[00676]    Αὐτό μου τὸ ὀπτικὸν τῆς διανοίας τετάρακται διὰ τὴν σὴν ἀγανάκτησιν, ∆έσποτα.

[00677]    Ὀφθαλμὸν γὰρ ἐνταῦ θα τὸν νοῦν προσηγόρευσε, διὸ καὶ ἑνὸς ἐμνημόνευ σεν.

[00678]    Ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου.

[00679]    Πάντων μοι, φησὶ, χαλεπώτερα τῶν ἐχθρῶν τὰ ὀνείδη·

[00680]    ταῦτα γάρ με δαπανᾷ, καὶ κατατήκει, καὶ γῆρας ἄωρον ἐπιφέρει.

[00681]    θʹ, ιʹ.

[00682]    Ἀπόστητε ἀπ' ἐμοῦ πάντες οἱ ἐργαζόμε νοι τὴν ἀνομίαν, ὅτι εἰσήκουσε Κύριος τῆς φωνῆς τῆς τοῦ κλαυθμοῦ μου·

[00683]    ἤκουσε Κύριος τῆς δεή σεώς μου.

[00684]    Κύριος τὴν προσευχήν μου προσεδέξατο.

[00685]    Μηκέτι, φησὶν, ἐπιτωθαζέτωσάν μοι οἱ τὰς οἰκείας μὲν οὐχ ὁρῶντες παρανομίας, τὰ δ' ἐμὰ πλημμε λήματα κωμῳδοῦντες.

[00686]    Τῆς θείας γὰρ ἔτυχον εὐμε νείας, καὶ πέπεικα δι' ὧν ἠντιβόλησα παριδεῖν μὲν τὰ πλημμελήματα, μεταδοῦναι δὲ συγγνώμης.

[00687]    ιαʹ.

[00688]    Αἰσχυνθείησαν, καὶ ταραχθείησαν πάντες οἱ ἐχθροί μου·

[00689]    ἀποστραφείησαν εἰς τὰ ὀπίσω, καὶ καταισχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους.

[00690]    Ταῦτα τοίνυν εἰδότες, παύσασθε μὲν ἐμοὶ ὀνείδη προσφέ ροντες, τὰς δὲ οἰκείας εἰς νοῦν λαβόντες παρανο μίας, αἰσχύνης καὶ θορύβου καὶ ταραχῆς ἀναπλή σθητε.

[00691]    ∆ίκαιον γὰρ καὶ φόβου μεστὸν τὸ θεῖον κριτή ριον.

[00692]    ΕΡΜΗΝ.

[00693]    ΤΟΥ Ζʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00694]    αʹ.

[00695]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβὶδ, ὃν ᾖσε τῷ Κυρίῳ ὑπὲρ τῶν λόγων Χουσὶ υἱοῦ Ἰεμενεί.

[00696]    Ἀποδιδράσκων ὁ μακάριος ∆αβὶδ τὸν ἀλάστορα καὶ πατραλοίαν υἱόν, εὗρε βοηθὸν τὸν Χουσὶ, ὃς πέπεικε τὸν Ἀβεσσα λὼμ μὴ κατὰ τὴν εἰσήγησιν τοῦ Ἀχιτόφελ παραυ τίκα διῶξαι τὸν πατέρα, ἀλλὰ τὸν λαὸν ἅπαντα ^[80.908] συναγεῖραι, καὶ τηνικαῦτα κατὰ τοῦ γεγεννηκότος στρατεῦσαι.

[00697]    Ἀχθεσθεὶς τοίνυν καὶ λίαν ἀδημονή σας ὁ Ἀχιτόφελ, ὡς αἱρετωτέρας ὀφθείσης τῆς τοῦ Χουσὶ συμβουλῆς, αὐτόχειρ αὐτὸς γενόμενος, τὴν δι' ἀγχόνης ἐδέξατο τελευτήν.

[00698]    Ὁ δέ γε θεῖος ∆αβὶδ τῆς ἐφόδου τὴν ἀναβολὴν καιρὸν εἰς φυγὴν λαβὼν, τῆς σωτηρίας ἔτυχε·

[00699]    τοῦτον τοιγαροῦν τὸν ψαλμὸν, οἷόν τινα ὕμνον καὶ προσευχὴν, τῷ σωτῆρι προσφέ ρει Θεῷ·

[00700]    προστίθησι δὲ καὶ διδασκαλίαν, τοὺς μὲν ὑπό τινων ἀδικουμένους εἰς τὸν Θεὸν ἔχειν τὰς ἐλπί δας προτρέπων, καὶ τὴν ἐκεῖθεν ἀναμένειν ῥοπὴν, τοὺς δὲ ἀδικοῦντας δεδιττόμενος τῆς τοῦ Θεοῦ δι καίας κρίσεως μνήμῃ.

[00701]    βʹ, γʹ.

[00702]    Κύριε, ὁ Θεός μου, ἐπὶ σοὶ ἤλπισα, σῶ σόν με ἐκ πάντων τῶν διωκόντων με, καὶ ῥῦσαί με.

[00703]    Μήποτε ἁρπάσῃ ὡς λέων τὴν ψυχήν μου, μὴ ὄντος λυτρουμένου, μηδὲ σώζοντος.

[00704]    Οὐδεμιᾷ, φησὶν, ἀνθρωπίνῃ βοηθείᾳ θαῤῥῶν, τὴν δὲ σὴν ἐλπίδα μόνην ἐν ἐμαυτῷ περιφέρων, ἱκετεύω τῆς σῆς προμηθείας τυχεῖν.

[00705]    ∆έδια γὰρ μὴ δίκην ἀγρίου θηρὸς ἐπελθόντες οἱ πολεμοῦντες, καὶ ἔρημόν με τῆς σῆς προνοίας εὑρόντες, παντελῶς διαφθείρωσιν.

[00706]    δʹ.

[00707]    Κύριε ὁ Θεός μου, εἰ ἐποίησα τοῦτο.

[00708]    Εἶτα διδάσκει σαφέστερον ὃ λέγει·

[00709]    Εἰ ἔστιν ἀδικία ἐν χερσί μου.

[00710]    Καὶ δεικνὺς ποῖον εἶδος ἀδικίας ἐνταῦ θά φησιν, εὐθὺς ἐπάγει·

[00711]    εʹ,

[00712]    ϛ

[00713]    ʹ.

[00714]    Εἰ ἀνταπέδωκα τοῖς ἀνταποδιδοῦσί μοι κακὰ, ἀποπέσοιμι ἄρα ἀπὸ τῶν ἐχθρῶν μου κενός.

[00715]    Καταδιώξαι ἄρα ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μου, καὶ κατα λάβοι, καὶ καταπατήσαι εἰς γῆν τὴν ζωήν μου, καὶ τὴν δόξαν μου εἰς χοῦν κατασκηνώσαι.

[00716]    Τῆς ἀρετῆς πολλὰ μόρια.

[00717]    Οὐ γὰρ μόνον σωφροσύνη καὶ φρόνησις, ἀλλὰ καὶ ἀνδρεία καὶ δικαιοσύνη.

[00718]    Ἐνταῦθα τοίνυν οὐ τὴν ἄκραν ἀρετὴν ἑαυτῷ μαρτυρεῖ·

[00719]    ἀλλ' ὅτι τούτους ἥκιστα τοὺς πολεμίους ἠδικηκὼς, τὴν ἄδικον δι' αὐτοὺς ὑπομένει φυγήν.

[00720]    Οὐ μόνον γὰρ, φησὶν, ἀδι κίας οὐκ ἦρξα, ἀλλ' οὐδὲ τοὺς ἠδικηκότας ἠνεσχόμην ἀμύνασθαι πώποτε.

[00721]    Πολλάκις γὰρ τὸν Σαοὺλ ὑποχεί ριον λαβὼν, τῆς ἀδίκου δυσμενείας δίκας οὐκ εἰσ επραξάμην.

[00722]    Οὗ δὴ χάριν σε, ∆έσποτα, παρακαλῶ, τὸν πάντα σαφῶς ἐπιστάμενον, δικάσαι μοι δικαίως·

[00723]    καὶ εἴ τι τοιοῦτο δέδρακα πώποτε, τῆς μὲν σῆς κη δεμονίας γυμνῶσαι·

[00724]    τοῦτο γὰρ λέγει, Ἀποπέ σοιμι ἄρα ἀπὸ τῶν ἐχθρῶν μου κενός·

[00725]    ὑποχείριον δὲ τοῖς δυσμενέσιν ἐκδοῦναι·

[00726]    ὡς ἂν μὴ μόνον τῆς παρὰ σοῦ με δόξης καὶ βασιλείας γυμνώσαιεν, ἀλλὰ καὶ καταγελάστῳ παραδοῖεν θανάτῳ.

[00727]    Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰρηκὼς, Τὴν δόξαν μου εἰς χοῦν κατασκηνώσαι.

[00728]    ζʹ.

[00729]    Ἀνάστηθι, Κύριε, ἐν ὀργῇ σου·

[00730]    ὑψώθητι ἐν τοῖς πέρασι τῶν ἐχθρῶν μου.

[00731]    Ὁ μὲν οὖν Σύμ ^[80.909] μαχος, ἐν χόλῳ, ὁ δὲ Θεοδοτίων, ἐν θυμῷ, ὁ δέ γε Ἀκύλας, ἐν ἀνυπερθεσίᾳ ἡρμήνευσε.

[00732]    Παρακαλεῖ τοίνυν τὸν δίκαιον κριτὴν μηκέτι μακροθυμίᾳ, ἀλλὰ δικαίᾳ χρησάμενον ψήφῳ, τὴν τιμωρίαν ἐπιθεῖναι τοῖς ἀδικοῦσι.

[00733]    Τὸ γὰρ, ἀνάστηθι, ἀντὶ τοῦ, μηκέτι μακροθυμήσῃς, τέθεικε·

[00734]    τοιοῦτόν ἐστι τὸ, Ἐξεγέρ θητι, ἵνα τί ὑπνοῖς, Κύριε, καὶ γὰρ ἐκεῖ ὕπνον τὴν μακροθυμίαν ἐκάλεσε.

[00735]    Καὶ, Ἀνάστα, Κύριε, βοήθησον ἡμῖν.

[00736]    Ὁ καιρὸς γὰρ οὐ φιλανθρωπίας, ἀλλὰ δικαίας ὀργῆς.

[00737]    Ἐπίθες τοίνυν τοῖς ἐχθροῖς μου τὸ πέρας, τὴν ἄδικον αὐτῶν ἔφοδον κατα παύσας.

[00738]    ηʹ.

[00739]    Καὶ ἐξεγέρθητι, Κύριε ὁ Θεός μου, ἐν προσ τάγματι ᾧ ἐνετείλω.

[00740]    Σὺ γὰρ ἐνομοθέτησας τοῖς ἀδικουμένοις ἀμύνειν.

[00741]    Ὃ τοίνυν τοῖς ἄλλοις ἐνετεί λω ποιεῖν, δρᾶσον, ὦ ∆έσποτα, καὶ τῆς σῆς μοι με τάδος ῥοπῆς.

[00742]    Καὶ συναγωγὴ λαῶν κυκλώσει σε.

[00743]    Καὶ ὑπὲρ ταύτης εἰς ὕψος ἐπίστρεψον.

[00744]    Ταύτης γάρ σου τῆς προνοίας δειχθείσης, ἅπαντές σοι τοὺς ὕμνους προσοίσουσι, καὶ Θεὸν ὕψιστον ἀποκαλέσου σιν, ἅ τε δὴ πάντα ἐφορῶντα, καὶ τὴν ἀξίαν δίκην τοῖς ἀδικοῦσιν ἐπιτιθέντα.

[00745]    Τὸ γὰρ, εἰς ὕψος ἐπί στρεψον, ἀντὶ τοῦ, ὕψιστος ὢν φύσει, παρὰ δὲ τοῖς πολλοῖς ἀγνοούμενος, δείχθητι ὅπερ ὑπάρχεις διὰ τῆς περὶ τοὺς ἀδικουμένους κηδεμονίας.

[00746]    Εἶτα προ φητικῶς·

[00747]    θʹ.

[00748]    Κύριος κρινεῖ λαούς.

[00749]    Οὐ γὰρ μόνον τὴν ἐμὴν δίκην δικάσει, ἀλλὰ καὶ πάσῃ τῇ τῶν ἀνθρώ πων φύσει.

[00750]    Κρῖνόν με, Κύριε, κατὰ τὴν δικαιο σύνην μου, καὶ κατὰ τὴν ἀκακίαν μου ἐπ' ἐμοί.

[00751]    Οὐ δικαιοσύνην ἑαυτῷ διὰ τούτων τῶν λόγων μεμαρ τύρηκεν ὁ θεῖος ∆αβίδ·

[00752]    τἀναντία γὰρ αὐτοῦ βοῶντος ἀκούομεν, Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διὰ παντός·

[00753]    καί·

[00754]    Εἶπα, Ἐξαγορεύσω κατ' ἐμοῦ τὴν ἀνομίαν μου τῷ Κυρίῳ·

[00755]    ἀλλὰ δικαιοσύνην τὴν ἐν τῷ προκειμένῳ πράγματι λέγει·

[00756]    Οὔτε γὰρ, φη σὶ, τὸν Ἀβεσσαλὼμ ἠδίκηκά τι, οὔτε τὸν Ἀχιτόφελ, οὔτε τοὺς μετὰ τούτων κατ' ἐμοῦ στρατεύοντας.

[00757]    Κατὰ ταύτην τοίνυν τὴν δικαιοσύνην, καὶ τὴν ἀκα κίαν, κριθῆναι παρακαλῶ, καὶ μὴ κατὰ τὰς ἤδη παρ' ἐμοῦ γεγενημένας πλημμελείας.

[00758]    Αὐτὴν κατ' αὐτὴν κριθῆναι τὴν παροῦσαν ὑπόθεσιν ἱκετεύω, καὶ μὴ ἑτέρων νῦν δοῦναι δίκας ἁμαρτημάτων.

[00759]    ιʹ.

[00760]    Συντελεσθήτω δὴ πονηρία ἁμαρτωλῶν, καὶ κατευθυνεῖς δίκαιον.

[00761]    Ἀντὶ τοῦ, συντελεσθήτω, ἀπαρτισθήτω ὁ Σύμμαχος τέθεικεν.

[00762]    Εἰ ματαία, φησὶ, δειχθείη τῶν κακίᾳ συζώντων ἡ πονηρία, σπουδαιότερον οἱ τῆς ἀρετῆς τρόφιμοι τὴν προκει μένην αὐτῆς πορείαν ποιήσονται.

[00763]    Ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός.

[00764]    [ιαʹ.] ^[80.912] ∆ικαία ἡ βοήθειά μου παρὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ σώ ζοντος τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ.

[00765]    Νεφροὺς ἐνταῦ θα τοὺς λογισμοὺς ὀνομάζει.

[00766]    Ἐπειδὴ γὰρ τὰς ὑπο γαστρίους ὀρέξεις οἱ νεφροὶ διεγείρουσιν, ἐντεῦθεν δὲ λοιπὸν κινοῦνται τῆς ἐπιθυμίας οἱ λογισμοὶ, νε φροὺς τροπικῶς τοὺς λογισμοὺς προσηγόρευσεν.

[00767]    Ὁ τοίνυν, φησὶ, τοὺς κεκρυμμένους τῆς διανοίας τῶν ἀνθρώπων λογισμοὺς ἐπιστάμενος, δικαίαν μοι παρέξει βοήθειαν, ἅτε δὴ τοῦτο ποιεῖν εἰωθώς.

[00768]    Τοῖς γὰρ ἀδικουμένοις ἐπαμύνων διατελεῖ.

[00769]    Ἐντεῦθεν λοιπὸν καὶ δεδίττεται τοὺς πονηρίᾳ συζῶν τας, τὰς δικαίας τιμωρίας ὑποδεικνύς·

[00770]    καὶ προαγο ρεύει τοῦ Ἀχιτόφελ τὸν ὄλεθρον.

[00771]    ιβʹ.

[00772]    Ὁ Θεὸς κριτὴς δίκαιος, καὶ ἰσχυρὸς, καὶ μακρόθυμος, καὶ μὴ ὀργὴν ἐπάγων καθ' ἑκάστην ἡμέραν.

[00773]    Ἔχει δὲ καὶ φιλανθρωπίαν, δι' ἣν ἐπὶ πλεῖστον φέρει τῶν ἀνθρώπων τὰ πλημμελήματα.

[00774]    Ἐπεὶ εἴποτε ἴδοι τοὺς ἀνθρώπους διὰ ταύτης ὄνησιν οὐ καρπουμένους, τέως ταῖς ἀπειλαῖς ἐκφορεῖ, τὴν τιμωρίαν ἀναβαλλόμενος.

[00775]    Εἰ δὲ καὶ ταύτης κα ταφρονήσαντες ἐπιμείναιεν ἁμαρτάνοντες, αὐτίκα τὴν πανωλεθρίαν ἐπάγει τὸ δίκαιον ἔχουσαν.

[00776]    Ταῦτα διὰ τῶν ἐπαγομένων ἐδήλωσεν.

[00777]    ιγʹ, ιδʹ.

[00778]    Ἐὰν μὴ ἐπιστραφῆτε, τὴν ῥομφαίαν αὐτοῦ στιλβώσει·

[00779]    τὸ τόξον αὑτοῦ ἐνέτεινε, καὶ ἡτοί μασεν αὐτό.

[00780]    Καὶ ἐν αὐτῷ ἡτοίμασε σκεύη θανάτου.

[00781]    Ταῦτα γὰρ οὐ τιμωρίας, ἀλλ' ἀπειλῆς.

[00782]    Στιλβώσει γὰρ εἶπεν, οὐκ, ἐπάξει·

[00783]    καὶ, ἐνέτεινε τὸ τόξον, οὐ, τὸ βέλος ἀφῆκε·

[00784]    καὶ διδάσκων κατὰ τίνων ἀφήσει τὰ βέλη, εὐθὺς ἐπισυνῆψε·

[00785]    Τὰ βέλη αὑτοῦ τοῖς καιομένοις ἐξειργάσατο.

[00786]    Οἱ γὰρ τὴν εὔπρηστον τῆς ἁμαρτίας ὕλην δεξάμενοι, καὶ ξύλα, καὶ χόρτον, καὶ καλάμην οἰκοδομήσαντες, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, τοῖς πυρφόροις τούτοις βληθήσονται βέλεσιν.

[00787]    ιεʹ.

[00788]    Ἰδοὺ ὠδίνησεν ἀδικίαν.

[00789]    Ὁ Ἀχιτόφελ,τὴν πονηρὰν ἐκείνην εἰσηγησάμενος γνώμην, Συν έλαβε πόνον, καὶ ἔτεκεν ἀνομίαν.

[00790]    Ἐκ πονηρίας γὰρ οὐδεμίαν καταλειπούσης ὑπερβολὴν, κατὰ τοῦ μηδὲν ἠδικηκότος πατρὸς τὸν παράνομον καθώπλισε παῖδα.

[00791]    ι

[00792]    ϛ

[00793]    ʹ, ιζʹ.

[00794]    Λάκκον ὤρυξε, καὶ ἀνέσκαψεν αὐτὸν, καὶ ἐμπεσεῖται εἰς βόθρον ὃν εἰργάσατο.

[00795]    Ἐπι στρέψει ὁ πόνος αὐτοῦ εἰς κεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ κορυφὴν αὐτοῦ ἡ ἀδικία αὐτοῦ καταβήσεται.

[00796]    Ταῖς οἰκείαις, φησὶν ἁλώσεται πάγαις, καὶ τῶν οἰκείων πόνων τὰ ἐπίχειρα δέξεται, καὶ θηρευθήσεται δι κτύοις, ἃ πρὸς ἄγραν ἑτέρων διέπηξεν.

[00797]    ιηʹ.

[00798]    Ἐξομολογήσομαι τῷ Κυρίῳ κατὰ τὴν δικαιο σύνην αὐτοῦ, καὶ ψαλῶ τῷ ὀνόματι Κυρίου τοῦ ^[80.913] ὑψίστου.

[00799]    Ἐγὼ δὲ τοσαύτης τοῦ Θεοῦ προνοίας τυχὼν, ὑμνήσω τὸν εὐεργέτην διηνεκῶς, τῆς κρί σεως τὸ δίκαιον διηγούμενος.

[00800]    ΕΡΜΗΝ.

[00801]    ΤΟΥ Ηʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00802]    αʹ.

[00803]    Εἰς τὸ τέλος ὑπὲρ τῶν ληνῶν, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[00804]    Ἰστέον, ὅτι ἐν ἑκάστῳ ψαλμῷ, ἐν ᾧ οἱ Ἑβδομήκοντα εἰς τὸ τέλος τεθείκασιν, ὁ μὲν Ἀκύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων τῷ νικοποιῷ ἡρμήνευσαν, ὁ δὲ Σύμμαχος ἐπινίκιον·

[00805]    καὶ οὗτος τοιγαροῦν ὁ ψαλμὸς ἐπινίκιος τῷ νικοποιῷ προσφέρεται Θεῷ, τῷ τὸν ἐχθρὸν καὶ ἐκδικητὴν διάβολον καταλύσαν τι, καὶ τοὺς ἀνθρώπους εἰς τέλος τῆς ἐκείνου τυραν νίδος ἐλευθερώσαντι.

[00806]    Ληνοὺς δὲ τὰς Ἐκκλησίας προσαγορεύει, ἐπειδὴ καὶ τὸν Κύριον ἄμπελον·

[00807]    αὐτὸς γὰρ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔφη, Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή.

[00808]    Ταύτην δὲ τρυγῶντες οἱ πεπιστευκότες τὸν μυστικὸν κατασκευάζουσιν οἶνον.

[00809]    Μεγίστη δὲ καὶ αὐτὴ τῆς Ἰουδαίων ἀπι στίας κατηγορία.

[00810]    Πλῆθος γὰρ ληνῶν ἀκούοντες, καὶ σαφῶς εἰδότες ὡς μία τις ἐδόθη ληνὸς, μᾶλλον δὲ οὐδὲ ληνὸς, ἀλλὰ προλήνιον·

[00811]    Προλήνιον γὰρ, φησὶν, ὤρυξα ἐν αὐτῷ, καὶ ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι στα φυλὴν, ἐποίησε δὲ ἀκάνθας·

[00812]    νοεῖν οὐκ ἐθέλουσιν, ὡς ἐπαύσατο μὲν τὰ παλαιὰ, ἐπεφάνη δὲ τῆς νέας διαθήκης ἡ χάρις, πάντας ἀνθρώπους εἰς σωτηρίαν προσκαλουμένη.

[00813]    Οὗ δὴ χάριν οὐκέτι κατὰ τὸν πα λαιὸν νόμον ἐφ' ἑνὸς θυσιαστηρίου τοὺς τῶν ἀνθρώ πων καρποὺς ληνοβατοῦσιν οἱ ἱερεῖς·

[00814]    ἀλλὰ μυρία καὶ ἀριθμὸν νικῶντα κατὰ πᾶσαν γῆν καὶ θάλατταν ἐπάγη θυσιαστήρια.

[00815]    Καὶ τοῦτο σαφέστερον ὁ ὀγδοηκοστὸς τρίτος διδάσκει ψαλμός.

[00816]    Καὶ αὐτὸς γὰρ ἐπιγραφὴν ἔχων ληνῶν, πολλῶν θυσιαστηρίων ἐποιήσατο μνή μην·

[00817]    Ὡς ἀγαπητὰ γὰρ, φησὶ, τὰ σκηνώματά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων, ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ Κυρίου·

[00818]    καὶ μετ' ὀλίγα·

[00819]    Τὰ θυσιαστήριά σου, Κύριε τῶν δυνά μεων.

[00820]    Καὶ ὁ ὄγδοος δὲ ψαλμὸς, Ὑπὲρ τῶν ληνῶν ἐπιγεγραμμένος, τῆς οἰκουμένης προθεσπίζει τὴν σωτηρίαν, καὶ τὴν περὶ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ κηδεμονίαν διδάσκει, καὶ τοῦ Μονογενοῦς προλέγει τὴν ἐνανθρώπησιν.

[00821]    βʹ.

[00822]    Κύριε ὁ Κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ.

[00823]    Ὅτι ἐπήρθη ἡ μεγαλο πρέπειά σου ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν.

[00824]    Τὸ, ὡς, ἐν ταῦθα οὐ παραβολικῶς, ἀλλ' ἐπιτατικῶς.

[00825]    Σφόδρα γὰρ, φησὶ, τὸ σὸν, ὦ ∆έσποτα, παρὰ πάντων ὑμνεῖται ὄνομα, καὶ σὲ ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς ἅπαντες ὀνομάζουσι.

[00826]    Τὸ γὰρ, Ἐπήρθη ἡ μεγαλο ^[80.916] πρέπειά σου ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν, τοῦτο δηλοῖ, ὅτι Ἔγνωσαν ἅπαντες, ὡς οὐρανοῦ καὶ γῆς, καὶ τῶν ἁπάντων δεσπόζεις·

[00827]    αὐτὸς μὲν γὰρ τὸ μεγαλο πρεπὲς εἶχεν ἀεὶ, ἀλλὰ τοῖς ἀνθρώποις τοῦτο γνώ ριμον οὐκ ἦν ἀεί.

[00828]    Τοιαῦτα καὶ ὁ μακάριος Ἀβακοὺμ προθεσπίζει.

[00829]    Εἰρηκὼς γὰρ, Ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἥξει, καὶ ὁ ἅγιος ἐξ ὄρους κατα σκίου, ἐπήγαγεν·

[00830]    Ἐκάλυψεν οὐρανοὺς ἡ ἀρετὴ αὐτοῦ, καὶ τῆς αἰνέσεως αὐτοῦ πλήρης ἡ γῆ.

[00831]    Καὶ αὐτὸς δὲ τῷ Ἰακὼβ ἐπιφανεὶς, τὴν προσηγορίαν πυνθανομένῳ ἔφη·

[00832]    Τί ζητεῖς τὸ ὄνομά μου;

[00833]    καὶ τοῦτό ἐστι θαυμαστόν.

[00834]    γʹ.

[00835]    Ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατ ηρτίσω αἶνον, ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν σου·

[00836]    τοῦ κατα λῦσαι ἐχθρὸν καὶ ἐκδικητήν.

[00837]    Τοῦτο δέ σου μά λιστα τὴν δύναμιν ἔδειξεν, ὅτι δι' ἀνδρῶν τὴν ἀνθρωπίνην οὐ μεμαθηκότων σοφίαν, ὑπομαζίων δὲ παιδίων τὴν ἁπλότητα μιμουμένων, τὸν παμπόνη ρον ἐκεῖνον κατέλυσας τύραννον·

[00838]    ὅς σοι τῷ Θεῷ δυσμεναίνων ἀεὶ, καὶ διὰ τὸν κατὰ σοῦ πόλεμον τοὺς ἀνθρώπους ἐξαπατῶν, πάλιν οἷά τις τιμωρὸς δίκας αὐτοὺς εἰσπράττεται τῆς ἀπάτης.

[00839]    Οὕτω τὸν Ἀχιτόφελ ἐκεῖνα εἰπεῖν παρασκευάσας, αὐτοχειρίᾳ θανάτῳ παρέπεμψεν·

[00840]    οὕτω τὸν Ἰούδαν εἰς προδο σίαν ὁπλίσας, μισθὸν τῆς ὑπακοῆς τὴν ἀγχόνην ἀντ έδωκε·

[00841]    καὶ κατὰ τὴν ἱστορίαν δέ γε δυνατὸν γνῶ ναι τὴν τῆς προφητείας ἀλήθειαν.

[00842]    Ἐν γὰρ τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις, ὁ ∆εσπότης Χριστὸς δυσχε ραίνουσιν Ἰουδαίοις, ἡνίκα τὰ παιδία μετὰ κλά δων ἡγούμενα, Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, ἔλεγον, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ἀπεκρίνατο·

[00843]    Οὐκ ἀνέγνωτε·

[00844]    Ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον;

[00845]    Κἀκεῖνα τοί νυν τὰ παιδία τὸν ἀγνώμονα τῶν Ἰουδαίων κατα κρίνει λαὸν, τὸν ὁμοίως τῷ διαβόλῳ καὶ ἐχθρὸν καὶ ἐκδικητήν.

[00846]    Καὶ γὰρ οὗτος τὸν θεῖον νόμον παρα βαίνων ἀεὶ, καὶ τἀναντία τοῖς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ διηγο ρευμένοις διαπραττόμενος, πάλιν, ὡς ὑπὲρ τοῦ νομοθέτου δῆθεν ἀγωνιζόμενος, ἐσταύρωσε τὸν ∆ε σπότην Χριστὸν, ἀντίθεον ἀποκαλῶν καὶ παρά νομον.

[00847]    δʹ.

[00848]    Ὅτι ὄψομαι τοὺς οὐρανοὺς, τὰ ἔργα τῶν δακτύλων σου, σελήνην καὶ ἀστέρας, ἃ σὺ ἐθεμε λίωσας.

[00849]    Ἱκανὰ γὰρ, φησὶ, καὶ τὰ στοιχεῖα τὴν σὴν, ὦ ∆έσποτα, δεῖξαι μεγαλουργίαν, καὶ οὐρανὸς, καὶ γῆ, καὶ σελήνη, καὶ ἥλιος, καὶ ἡ ἐν τούτοις εὐταξία τε καὶ εὐκοσμία·

[00850]    ἡ δὲ μέχρι τῶν εὐτελῶν ^[80.917] ἀνθρώπων διήκουσα πρόνοια μείζονα τὴν ἄφατόν σου κηρύττει φιλανθρωπίαν.

[00851]    εʹ.

[00852]    Τί γάρ ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνήσκῃ αὐ τοῦ, ἢ υἱὸς ἀνθρώπου, ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν;

[00853]    Ταῦτα δὲ οὐ περὶ τῆς δημιουργίας, ἀλλὰ περὶ τῆς προνοίας διέξεισιν.

[00854]    Οὐ γὰρ εἶπεν, ὅτι ἔπλα σας, ἀλλὰ, ὅτι μιμνήσκῃ καὶ ἐπισκέπτῃ.

[00855]    Ἀλλα χοῦ δὲ σαφέστερον τῆς ἡμετέρας φύσεως τραγῳδεῖ τὴν εὐτέλειαν·

[00856]    Ἄνθρωπος γὰρ, φησὶ, ματαιότητι ὡμοιώθη·

[00857]    αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ὡσεὶ σκιὰ παράγουσι.

[00858]    Καὶ πάλιν·

[00859]    Ἄνθρωπος ὡσεὶ χόρτος·

[00860]    αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει·

[00861]    ὅτι πνεῦμα διῆλθεν ἐν αὐτῷ, καὶ οὐχ ὑπάρξει, καὶ οὐκ ἐπιγινώσκεται ἔτι ὁ τόπος αὐτοῦ.

[00862]    Καὶ ἕτερα δὲ μυρία τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ, τὸν ἀνθρώπειον καταστέλλοντα τύφον.

[00863]    Καὶ ἐν ταῦθα τοίνυν ὁ προφητικὸς θαυμάζει λόγος βοῶν·

[00864]    Τί ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ, ἢ υἱὸς ἀνθρώπου, ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν;

[00865]    Οὐ γὰρ μόνον εἰς τὸ εἶναι παρήγαγες, ἀλλὰ καὶ τὸ εὖ εἶναι δεδώρησαι, καὶ μεμνημένος διατελεῖς, καὶ κακῶς διακείμενον ἐπισκέπτῃ.

[00866]    ϛ

[00867]    ʹ.

[00868]    Ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ' ἀγγέ λους.

[00869]    Ἐνταῦθα τῆς μετὰ τὴν παράβασιν ἐμνημό νευσεν ἀποφάσεως.

[00870]    Τῷ θνητῷ γὰρ τῶν ἀγγέλων ἠλάττωται.

[00871]    ∆όξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν.

[00872]    [ζʹ.] Καὶ κατέστησας αὐτὸν ἐπὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου.

[00873]    Ταῦτα δὲ μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Θεοῦ καὶ Σω τῆρος ἡμῶν ἡ ἡμετέρα ἐδέξατο φύσις.

[00874]    Χάριτι γάρ ἐστε σεσωσμένοι, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστο λος, καὶ συνήγειρεν, καὶ συνεκάθισεν ἡμᾶς ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

[00875]    ηʹ, θʹ.

[00876]    Πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐ τοῦ·

[00877]    πρόβατα καὶ βόας ἁπάσας, ἔτι δὲ καὶ τὰ κτήνη τοῦ πεδίου.

[00878]    Τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ τοὺς ἰχθύας τῆς θαλάσσης, τὰ διαπορευόμενα τρίβους θαλασ σῶν.

[00879]    Καὶ αὕτη δέ φησι τῆς σῆς φιλανθρωπίας τε καὶ δυνάμεως ἀπόδειξις ἀκριβὴς, τὸ τὴν εὐτελῆ τῶν ἀνθρώπων φύσιν τοσαύτης ἐμπλῆσαι σοφίας, ὥστε μὴ μόνον τῶν χερσαίων ζώων, ἀλλὰ καὶ τῶν πτηνῶν, καὶ νηκτῶν, καὶ ἀμφιβίων κρατεῖν, καὶ τὰ ὑψηλότερα καὶ βαθύτερα ταῖς ἐπινοίαις θηρεύειν·

[00880]    καὶ τὰ τὸν ἀέρα διαπερῶντα, καὶ τοῖς ὕδασι κα λυπτόμενα ὑποχείρια ἔχειν.

[00881]    Τούτων μὲν οὖν κοι νὴν ἅπασιν ἀνθρώποις τὴν δεσποτείαν δεδώρησαι.

[00882]    Τὴν δὲ ἡμετέραν ἀπαρχὴν ὁ θεῖος Λόγος ἀνειλη φὼς, καὶ ναὸν ἀποφήνας οἰκεῖον, καὶ σάρκα οἰκείαν προσαγορεύσας, καὶ τὴν ἀπόῤῥητον ἐργασάμενος ἕνωσιν, ἐκάθισεν ἐπάνω πάσης ἀρχῆς, καὶ ἐξουσίας, ^[80.920] καὶ κυριότητος, καὶ παντὸς ὀνόματος ὀνομαζομένου, οὐ μόνον ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ μέλ λοντι·

[00883]    καὶ πάντα ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ·

[00884]    οὐ πρόβατα καὶ βόας ἁπάσας, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν ὁρω μένην καὶ ἀόρατον κτίσιν.

[00885]    Καὶ τούτων μάρτυς ὁ θεῖος Ἀπόστολος διαῤῥήδην βοῶν·

[00886]    Τὸν δὲ βραχύ τι παρ' ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν, διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφα νωμένον.

[00887]    Καὶ μικρὸν ἀνωτέρω·

[00888]    Πάντα γὰρ, φη σὶν, ὑπέταξας ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ.

[00889]    Καὶ ἐν τῇ πρὸς Κορινθίους, Ὅταν δὲ, φησὶν, εἴπῃ, ὅτι πάντα ὑποτέτακται, δῆλον ὅτι ἐκτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα.

[00890]    Μόνη γὰρ ἡ ἄκτιστος φύσις τῆς ὑποταγῆς ταύτης ὡς ἐλευθέρα κεχώρισται.

[00891]    Ἡ δέ γε παρὰ ταύτης τὸ εἶναι δεξαμένη, ὁποία ἂν εἴη, εἴτε ὁρατὴ, εἴτε ἀόρατος, καὶ ὡς Θεῷ, καὶ ὡς ἀνθρώπῳ ὑπόκειται τῷ ∆εσπότῃ Χριστῷ.

[00892]    Τοσαύτην ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐδέξατο τὴν τιμήν.

[00893]    ∆ιὸ πάλιν αὐτὸ τὸ προοίμιον ἀκροτε λεύτιον τέθεικεν·

[00894]    ιʹ.

[00895]    Κύριε ὁ Κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ.

[00896]    ΕΡΜΗΝ.

[00897]    ΤΟΥ Θʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00898]    αʹ.

[00899]    Εἰς τὸ τέλος ὑπὲρ τῶν κρυφίων τοῦ υἱοῦ, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[00900]    Ὁ μὲν Σύμμαχος, ἐπινίκιον περὶ τοῦ θανάτου τοῦ υἱοῦ·

[00901]    ὁ δὲ Ἀκύλας, τῷ νικοποιῷ νεανεότητος τοῦ υἱοῦ, καὶ ὁ Θεοδο τίων, ὑπὲρ ἀκμῆς τοῦ υἱοῦ.

[00902]    Συμφώνως τοίνυν ἅπαντες τοῦ υἱοῦ μνημονεύσαντες, διδάσκουσιν ἡμᾶς, ὡς προφητείαν καὶ οὗτος ὁ ψαλμὸς περιέχει τῆς κατὰ τοῦ θανάτου νίκης τοῦ ∆εσπότου Χρι στοῦ.

[00903]    Ἀνδρικῶς γὰρ καὶ νεανικῶς νικήσας τὴν ἁμαρτίαν, καὶ λαβῆς ἀφορμὴν οὐδεμίαν δεδωκὼς τῷ θανάτῳ, κατέλυσεν αὐτοῦ τὸ κράτος.

[00904]    Κρύφιον δὲ τοῦτο τὸ μυστήριον οἱ Ἑβδομήκοντα προσηγό ρευσαν, ἐπειδὴ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας, καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀποστόλους ἐλάνθανε.

[00905]    Καὶ μάρτυς ὁ εὐαγγελιστής·

[00906]    τοῦ γὰρ Κυρίου πολλάκις αὐτοῖς εἰρηκότος, Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα, καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται εἰς τὸ σταυ ρωθῆναι, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτὸν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθήσεται·

[00907]    ἐπήγαγεν ὁ εὐαγγελιστής·

[00908]    Καὶ ἦν τοῦτο κεκρυμμένον ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν.

[00909]    ∆ιὸ καὶ ὁ μακάριος Παῦλος βοᾷ·

[00910]    Σοφίαν λαλοῦμεν Θεοῦ ἐν μυστηρίῳ τὴν ἀποκεκρυμμένην, ἣν οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου ἔγνω κεν·

[00911]    εἰ γὰρ ἔγνωσαν, οὐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ^[80.921] ἐσταύρωσαν.

[00912]    Καὶ πάλιν·

[00913]    Τὸ μυστήριον τὸ ἀπο κεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων, καὶ ἀπὸ τῶν γε νεῶν.

[00914]    Εἰκότως τοίνυν οἱ Ἑβδομήκοντα τοῦ Υἱοῦ τὸν θάνατον ὠνόμασαν κρύφιον.

[00915]    βʹ, γʹ.

[00916]    Ἐξομολογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρ δίᾳ μου, διηγήσομαι πάντα τὰ θαυμάσιά σου.

[00917]    Εὐφρανθήσομαι καὶ ἀγαλλιάσομαι ἐν σοί·

[00918]    ψαλῶ τῷ ὀνόματί σου, Ὕψιστε.

[00919]    Τῶν τελείων ἴδιον, τὸ πᾶ σαν ἀνατιθέναι τῷ Θεῷ τὴν καρδίαν, καὶ πᾶσαν αὐτῷ καθιεροῦν τὴν διάνοιαν.

[00920]    Ἀγαπήσεις γὰρ, φησὶ, Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου.

[00921]    Ὁ δὲ μερίζων τοὺς λογισμοὺς εἰς μαμωνᾶν καὶ Θεὸν, εἰς Χριστὸν καὶ χρυσὸν, εἰς τὸν παρόντα καὶ τὸν μέλ λοντα βίον, οὐ δύναται ἀληθεύων λέγειν·

[00922]    Ἐξομο λογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου.

[00923]    Ὁ δὲ προφήτης πνευματικοῖς ὀφθαλμοῖς τὰ ἐσόμενα προ ϊδὼν, οὐκ ἐξομολογεῖται μόνον ἐν ὅλῃ καρδίᾳ, ἀλλὰ καὶ διηγεῖται αὐτοῦ πάντα τὰ θαυμάσια, κοινωνοὺς τοὺς ἀκούοντας τῆς ὑμνῳδίας ποιούμενος, καὶ βου λόμενος μόνον τὸν εὐεργέτην ὑμνεῖν·

[00924]    καὶ θυμη δίας ἀφορμὴν οὐ πλοῦτον ἔχειν καὶ δυναστείαν, οὐδὲ ὑγίειαν καὶ σώματος εὐεξίαν, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ τὴν μνήμην.

[00925]    Εὐφρανθήσομαι γὰρ, φησὶ, καὶ ἀγαλλιάσομαι ἐν σοί.

[00926]    Οὕτω καὶ ἀλλαχοῦ·

[00927]    Ἐμνή σθην τοῦ Θεοῦ, καὶ ηὐφράνθην.

[00928]    Καὶ ἑτέρωθι, Εὐφράνθητε ἐπὶ Κύριον, καὶ ἀγαλλιᾶσθε δίκαιοι.

[00929]    Καὶ πάλιν·

[00930]    Εὐφρανθήτω καρδία ζητούντων τὸν Κύριον.

[00931]    δʹ.

[00932]    Ἐν τῷ ἀποστραφῆναι τὸν ἐχθρόν μου εἰς τὰ ὀπίσω, ἀσθενήσουσι καὶ ἀπολοῦνται ἀπὸ προσώπου σου.

[00933]    Ταῦτα ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσεν, Ἄσω τῷ ὀνόματί σου, Ὕψιστε, ἀνατραπέντων τῶν ἐχθρῶν μου εἰς τὰ ὀπίσω, καὶ προσκοψάν των καὶ ἀπολομένων ἐκ προσώπου σου.

[00934]    Θεα σάμενος γὰρ τοὺς ἐμοὺς δυσμενεῖς καταλυθέντας, καὶ εἰς φυγὴν τραπέντας, εἶτα ἁλόντας καὶ παν ωλεθρίαν ὑπομείναντας, ὑμνῶ σε καὶ τὰς σὰς ᾄδων εὐεργεσίας διατελῶ.

[00935]    Ταῦτα δὲ ὁ προφήτης ὑπὲρ τῆς ἀνθρωπίνης διεξέρχεται φύσεως·

[00936]    ἅτε δὴ τοῦ ἀλάστορος ἀπαλλαγεὶς, καὶ τὴν ἐλευθερίαν διὰ τῆς θείας χάριτος δεξάμενος.

[00937]    Οὐ γὰρ, ὥς τινες ὑπέλαβον, ἐξ αὐτοῦ τοῦ Σωτῆρος οὗτος εἴρηται ὁ ψαλμὸς, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς αὐτὸν, ὡς πρὸς εὐερ γέτην, ἀπὸ τῶν εὖ πεπονθότων, ὡς αὐτὰ διδάσκει τὰ ῥήματα.

[00938]    εʹ.

[00939]    Ὅτι ἐποίησας τὴν κρίσιν μου, καὶ τὴν δίκην μου.

[00940]    Τίνα τρόπον;

[00941]    Ἐκάθισας ἐπὶ θρόνου ὁ κρίνων δικαιοσύνην.

[00942]    Καὶ ψῆφον ποίαν ἐξήνεγκεν;

80.924

[00943]    ϛ

[00944]    ʹ.

[00945]    Ἐπετίμησας ἔθνεσι, καὶ ἀπώλετο ὁ ἀσεβής·

[00946]    τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐξήλειψας εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[00947]    Οὐ γὰρ ἠνέσχου, φησὶν, ἐπὶ πλεῖστον περιϊδεῖν τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν ὑπὸ τοῦ πικροῦ τυράννου δουλουμένην κακῶς, ἀλλ' οἷόν τις δικαστὴς, ἐπὶ θρόνου τινὸς ὑψηλοῦ καὶ φοβεροῦ βήματος καθίσας, τοιαύτην αὐτῷ τιμωρίαν ἐπ ήνεγκας, ὥστε λήθῃ παντελεῖ τούτου παραδοθῆναι τὴν μνήμην.

[00948]    Τὸ δέ γε, Ἐπετίμησας ἔθνεσι, καὶ ἀπ ώλετο ὁ ἀσεβὴς, ταύτην ἔχει τὴν διάνοιαν·

[00949]    ∆ιὰ τῶν ἱερῶν ἀποστόλων, καὶ τῶν μετ' ἐκείνους τῆς ἀλη θείας κηρύκων, προσήνεγκες τοῖς ἔθνεσι τὰ θεῖα δόγματα·

[00950]    ἐκείνων δὲ δεξαμένων, καὶ τῆς πλάνης ἀπαλλαγέντων, ἀπώλετο ὁ ἀσεβὴς, τοὺς ἀπατωμέ νους καὶ προσκυνοῦντας οὐκ ἔχων.

[00951]    Οὕτω Βαρνά βας καὶ Παῦλος θῦσαι πειραθεῖσι Λυκάοσιν ἐπετί μησαν βοῶντες·

[00952]    Τί ποιεῖτε, ἄνδρες;

[00953]    καὶ ἡμεῖς ὁμοιοπαθεῖς ἐσμεν ὑμῖν ἄνθρωποι, ἀπὸ τούτων τῶν ματαίων πρὸς τὸν Θεὸν ὑμᾶς ἐπιστρέφοντες.

[00954]    Οὕτω Γαλάταις ὁ μακάριος ἐπετίμησε Παῦλος·

[00955]    Ὦ ἀνόητοι Γαλάται, τίς ὑμᾶς ἐβάσκανεν, οἷς κατ' ὀφθαλμοὺς Ἰησοῦς Χριστὸς προεγράφη ἐσταυρωμέ νος;

[00956]    Οὕτω Κορινθίοις·

[00957]    Ὅλως ἀκούεται ἐν ὑμῖν πορνεία, καὶ τοιαύτη πορνεία, οἵα οὐδ' ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὀνομάζεται.

[00958]    Ἐπετίμησε τοίνυν ἔθνεσι, καὶ ἀπώλετο ὁ ἀσεβὴς, καὶ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐξήλειψεν εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[00959]    Ἐσβέσθησαν γὰρ παν τελῶς τῆς ἀσεβείας αἱ τελεταὶ, καὶ λήθῃ παντελεῖ παρεδόθησαν, ὡς μηδένα τῶν νῦν ἀνθρώπων εἰδέ ναι τὰ τῆς ἀσεβείας μυστήρια.

[00960]    ζʹ.

[00961]    Τοῦ ἐχθροῦ ἐξέλιπον αἱ ῥομφαῖαι εἰς τέλος, καὶ πόλεις καθεῖλες.

[00962]    Ἐγυμνώθη γὰρ τῶν οἰκείων ὅπλων, οὐκ ἔχων τῆς ἀσεβείας τοὺς ὑπουργούς·

[00963]    οἱ δὲ σφᾶς αὐτοὺς ἐκείνου καταστήσαντες ὄργανα, οὗ τοι νῦν μεταταξάμενοι τὸν κατ' ἐκείνου πόλεμον ἀνεδέξαντο.

[00964]    Καὶ αἱ πόλεις δὲ, τῆς ἐν αὐταῖς πά λαι πολιτευομένης ἀσεβείας καταλυθείσης, εὐσε βείας τὴν οἰκοδομίαν ἀνεδέξαντο.

[00965]    Τῶν ἀδυνάτων γὰρ ἦν δείμασθαι τὴν εὐσέβειαν μὴ πρότερον καταλύσαντας τὴν ἀσέβειαν.

[00966]    Τοῦτο καὶ ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἔφη·

[00967]    Ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, διδάσκουσα ἡμᾶς ἵν' ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν, καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας, σωφρόνως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00968]    Οὕτως ἕκαστος οὐ πρότερον συνανίσταται τῷ Χριστῷ, πρὶν δέξασθαι τοῦ θανάτου τὴν κοινωνίαν.

[00969]    ∆ιὸ καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλός φησιν·

[00970]    Εἰ γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ ^[80.925] ὁμοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀνα στάσεως ἐσόμεθα.

[00971]    Καὶ πάλιν·

[00972]    Εἰ συναπεθάνο μεν, καὶ συζήσομεν.

[00973]    Οὕτω καὶ τῶν πολεμίων τὴν ἀσέβειαν καταλύσας ᾠκοδόμησε τὴν εὐσέβειαν.

[00974]    Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ' ἤχου·

[00975]    [ηʹ] καὶ ὁ Κύριος εἰς τὸν αἰῶνα μένει.

[00976]    Ἐκεῖ νος μὲν, φησὶν, ἔκδηλον ἅπασι καὶ διαφανῆ λίαν ὑπομεμένηκε τὴν ἀπώλειαν.

[00977]    Τὸ γὰρ, μετ' ἤχου, τοῦτο σημαίνει, ἐκ μεταφορᾶς τῶν ἀπό τινος σεισμοῦ συμπιπτουσῶν οἰκιῶν, καὶ πολὺν ἐργαζομέ νων τὸν κτύπον.

[00978]    Ὁ δέ γε ἡμέτερος, φησὶ, Θεὸς καὶ ∆εσπότης αἰώνιον ἔχει τὸ κράτος, καὶ τὴν βασι λείαν ἀνώλεθρον.

[00979]    Ἡτοίμασεν ἐν κρίσει τὸν θρόνον αὐτοῦ·

[00980]    [θʹ] καὶ αὐτὸς κρινεῖ τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιο σύνῃ, κρινεῖ λαοὺς ἐν εὐθύτητι.

[00981]    Οὐ γὰρ μόνον κατὰ τὸν παρόντα βίον τὴν οἰκείαν δύναμιν ἔδειξεν, ἀλλὰ κἀν τῷ μέλλοντι τὸ φρικῶδες αὑτοῦ δείξει κριτήριον, πᾶσιν ἀνθρώποις δικάζων, καὶ τὰ πρὸς ἀξίαν ἀπονέμων ἑκάστῳ.

[00982]    ιʹ.

[00983]    Καὶ ἐγένετο Κύριος καταφυγὴ τῷ πένητι, βοηθὸς ἐν εὐκαιρίαις, ἐν θλίψεσι.

[00984]    Τὸ, ἐν εὐκαι ρίαις ὁ μὲν Ἀκύλας εἰς καιρὸν, ὁ δὲ Σύμμαχος ἐπικαίρως ἡρμήνευσε.

[00985]    ∆ιδάσκει δὲ ὁ λόγος, ὡς ἐν προσφόρῳ καιρῷ τὴν ἡμετέραν ἐπραγματεύσατο σω τηρίαν.

[00986]    Πένητα γὰρ τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν ἀποκαλεῖ, διὰ τὴν πολλὴν τῆς παρανομίας πτω χείαν.

[00987]    Τούτου τοῦ καιροῦ τὸ ἐπιτήδειον ὁ μα κάριος διδάσκει Παῦλος·

[00988]    Ὅτε γὰρ ἦμεν, φησὶ, νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἦμεν δεδουλω μένοι·

[00989]    ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπ έστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὑτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναι κὸς, γενόμενον ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξ αγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν.

[00990]    ιαʹ.

[00991]    Καὶ ἐλπισάτωσαν ἐπὶ σοὶ οἱ γινώσκοντες τὸ ὄνομά σου, ὅτι οὐκ ἐγκατέλιπες τοὺς ἐκζητοῦντάς σε, Κύριε.

[00992]    Τὸ ἐλπισάτωσαν Ἀκύλας καὶ Σύμμαχος πεποιθήσουσιν εἶπον, ὁριστικῷ ἀντὶ προστακτι κοῦ χρησάμενοι ῥήματι.

[00993]    Ταύτης γὰρ, φησὶ, τῆς σω τηρίας παρὰ σοῦ γενομένης, οἱ ποιητήν σε καὶ Θεὸν μεμαθηκότες εἰς σὲ ἕξουσι τὰς ἐλπίδας.

[00994]    ιβʹ.

[00995]    Ψάλατε τῷ Κυρίῳ τῷ κατοικοῦντι ἐν Σιών.

[00996]    Κατὰ τὴν πάλαι τῶν Ἰουδαίων δόξαν τοῦτο εἴρηκεν ὁ προφήτης·

[00997]    μεμαθήκαμεν δ' ὅμως ἐκ τῆς ἀποστολικῆς διδασκαλίας, καὶ ἐπουράνιον εἶναι Σιών.

[00998]    Προσεληλύθατε γὰρ, φησὶ, Σιὼν ὄρει, καὶ πόλει Θεοῦ ζῶντος, Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ.

[00999]    Ἀναγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι τὰ ἐπιτηδεύματα

[01000]    ^[80.928] αὐτοῦ.

[01001]    Τὰ ἐπιτηδεύματα ὁ Σύμμαχος μηχα νὰς εἶπεν, ὁ δὲ Ἀκύλας ἐναλλαγάς.

[01002]    Τῷ ὄντι γὰρ ἐναλλαγὴ μεγίστη πραγμάτων ἐγένετο.

[01003]    Οἱ πάλαι ἐχθροὶ φίλοι, οἱ μακρὰν ἐγγὺς, οἱ δοῦλοι υἱοὶ, οἱ ἐν ἀγνοίᾳ ἐν γνώσει, ἐν φωτὶ οἱ ἐν σκότῳ, ἐν ἐλ πίδι ζωῆς οἱ νεκροὶ, οἱ πτωχοὶ κληρονόμοι τῆς βα σιλείας τῶν οὐρανῶν·

[01004]    Ἰουδαῖοι πόῤῥω, καὶ τὰ ἔθνη πλησίον·

[01005]    οἱ υἱοὶ κύνες, καὶ οἱ κύνες υἱοί·

[01006]    καὶ αἱ μηχαναὶ δὲ τοῦ Σωτῆρος θεοπρεπεῖς.

[01007]    Ἀθανασία γὰρ διὰ θνητότητος ἐδωρήθη, καὶ διὰ θανάτου ζωὴ, δι' ἀτιμίας τιμὴ, εὐλογία διὰ κατάρας, διὰ σταυροῦ σωτηρία.

[01008]    Ταῦτα τὰ μηχανήματα, ταῦτα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν τὰ ἐπιτηδεύματα.

[01009]    ιγʹ.

[01010]    Ὅτι ὁ ἐκζητῶν τὰ αἵματα αὐτῶν ἐμνήσθη, οὐκ ἐπελάθετο τῆς κραυγῆς τῶν πενήτων.

[01011]    Ὁ πάντα, φησὶν, ἐφορῶν, καὶ ἀκριβῶς ἐκζητῶν τὰ γινόμενα, εἶδε τὰς τολμωμένας ὑπὸ τοῦ διαβόλου δι' ἀπάτης τῶν ἀνθρώπων σφαγὰς, καὶ εἰς ἐπικουρίαν τῶν ἀδικουμένων ἐλήλυθεν.

[01012]    Τοῦτο γὰρ σημαίνει, Οὐκ ἐπελάθετο τῆς κραυγῆς τῶν πενήτων.

[01013]    Κραυγὴν γὰρ ἐνταῦθα οὐ τὴν προσευχὴν λέγει καὶ δέησιν, ἀλλὰ τὴν διὰ τῆς ἁμαρτίας ἐπεισελθοῦσαν ταλαιπωρίαν, δι' ἣν καὶ θάνατοι ἄωροι, καὶ θρῆνοι, καὶ συμφοραί.

[01014]    ιδʹ.

[01015]    Ἐλέησόν με, Κύριε, ἴδε τὴν ταπείνωσίν μου ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου.

[01016]    Τοιαύτη τις ἦν, φησὶν, ἡ τῶν ὀλοφύρσεων καὶ τῶν θρήνων γινομένη κραυγὴ, οἷόν τινα αἴτησιν ἔχουσα περὶ τῶν κατεχόντων δεινῶν.

[01017]    ιεʹ.

[01018]    Ὁ ὑψῶν με ἐκ τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου, ὅπως ἂν ἐξαγγείλω πάσας τὰς αἰνέσεις σου.

[01019]    Τοῦτο, φησὶν, ἐστὶ τὸ τέλος τῶν ἀγαθῶν, ἡ τῆς φθορᾶς ἀπαλλαγὴ, καὶ τοῦ θανάτου κατάλυσις·

[01020]    ἧς ἀπολαύ σαντες ἀεὶ τὰς σὰς εὐεργεσίας ὑμνήσομεν.

[01021]    Ἐν ταῖς πύλαις τῆς θυγατρὸς Σιὼν ἀγαλλιασόμεθα ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου.

[01022]    Σιὼν καλεῖ τὴν ἐπουράνιον πόλιν, ὡς ὁ μακάριος Παῦλος ἐδίδαξε·

[01023]    πύλας δὲ ἐκείνης, τὰς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς Ἐκκλησίας, δι' ὧν εἰς ἐκείνην εἰσῄεσαν οἱ πιστεύοντες.

[01024]    Ἐν ταύ ταις τοίνυν, φησὶν, ἀγαλλιώμενοι, καὶ χορεύον τες ἐπὶ ταῖς ἐλπίσι τῆς ἀναστάσεως, τὸν τούτων πρόξενον ἀνυμνήσομεν.

[01025]    Καὶ ἐπειδὴ τῆς τοῦ θανάτου καταλύσεως ἐμνημόνευσεν, εἰκότως ἐπήγαγεν·

[01026]    ι

[01027]    ϛ

[01028]    ʹ, ιζʹ.

[01029]    Ἐνεπάγησαν ἔθνη ἐν διαφθορᾷ ᾗ ἐποίη σαν, ἐν παγίδι ταύτῃ ᾗ ἔκρυψαν συνελήφθη ὁ ποῦς αὐτῶν.

[01030]    Γινώσκεται Κύριος κρίματα ποιῶν·

[01031]    ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὑτοῦ συνελήφθη ὁ ἁμαρτω λός.

[01032]    Ἔθνη δὲ καὶ ἐνταῦθα προσαγορεύει ^[80.929] τῶν δαιμόνων τὸ στίφος.

[01033]    Οὗτοι γὰρ τὸν σωτήριον σταυρὸν τεκτηνάμενοι, διὰ τούτου τῆς τυραννίδος ἐξέπεσαν·

[01034]    καὶ ἐν παγίδι ᾗ ἔκρυψαν συνελήφθη ὁ ποῦς αὐτῶν, καὶ ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὑτοῦ συνελήφθη ὁ ἁμαρτωλός.

[01035]    Εἰ δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἀπι στησάντων ἐθνῶν, καὶ τοὺς καλλινίκους ἀποστόλους καὶ μάρτυρας ἀνελόντων, τὰ προκείμενα ληφθείη ῥήματα, καὶ οὕτω τὸ ἀληθὲς τῆς προφητείας εὑ ρήσομεν.

[01036]    ∆ιὰ γάρ τοι τῆς ἐκείνων σφαγῆς ἐβε βαιώθη τῆς εὐσεβείας τὸ κήρυγμα, καὶ πλείους ὧν ἐθήρευσαν ζῶντες ἀποθανόντες ἐζώγρησαν·

[01037]    καὶ ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὑτοῦ συνελήφθη ὁ ἁμαρ τωλὸς, καὶ ἐγνώσθη Κύριος κρίματα ποιῶν, τουτέστι σοφῶς καὶ δικαίως οἰκονομῶν.

[01038]    ιηʹ, ιθʹ.

[01039]    Ἀποστραφήτωσαν οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸν ᾅδην, πάντα τὰ ἔθνη τὰ ἐπιλανθανόμενα τοῦ Θεοῦ.

[01040]    Ὅτι οὐκ εἰς τέλος ἐπιλησθήσεται ὁ πτωχὸς, ἡ ὑπομονὴ τῶν πενήτων οὐκ ἀπολεῖται εἰς τὸν αἰῶνα.

[01041]    Οὗτοι, φησὶν, οἱ τῷ θείῳ διαπιστήσαντες κηρύγματι τὸν ᾅδην ὅτι τάχιστα καταλήψονται, καὶ τῷ θανάτῳ παραδοθήσονται, οὐδὲ τὴν τυχοῦσαν βλά βην τοῖς ὑπ' αὐτῶν διωκομένοις ἐπαγαγόντες.

[01042]    Ἡ ὑπομονὴ γὰρ τῶν πενήτων οὐκ ἀπολεῖται εἰς τὸν αἰῶνα.

[01043]    Ὅτι ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται.

[01044]    Καί·

[01045]    Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρα νῶν.

[01046]    Εἶτα πόῤῥωθεν προφητικοῖς ὀφθαλμοῖς θεασάμενος λεηλατουμένους ὑπὸ τῶν δυσσεβῶν τοὺς τῆς εὐσεβείας κήρυκας, εὐκτικῶς λέγει·

[01047]    κʹ, καʹ.

[01048]    Ἀνάστηθι, Κύριε, μὴ κραταιούσθω ἄν θρωπος, κριθήτωσαν ἔθνη ἐνώπιόν σου.

[01049]    Κατάστησον, Κύριε, νομοθέτην ἐπ' αὐτοὺς, γνώτωσαν ἔθνη ὅτι ἄνθρωποί εἰσιν.

[01050]    Εἰκότως ἄν τις ἔροιτο Ἰουδαίους, ποῖον ἐνταῦθα δοθῆναι νομοθέτην ὁ προφήτης παρα καλεῖ;

[01051]    Μωσῆς μὲν γὰρ ὁ μέγας, πάλαι καὶ πρό παλαι τῆς θείας νομοθεσίας γενόμενος ὑπουργὸς, τοῦ βίου τὸ τέλος ἐδέδεκτο·

[01052]    Ἕτερος δὲ μετ' ἐκεῖ νον οὐκ ἐγήγερται νομοθέτης.

[01053]    Εἰ δὲ μηδεὶς ἕτε ρος δείκνυται, μήτε τοῖς Ἰουδαίοις, μήτε τοῖς ἔθνεσι, καταστὰς νομοθέτης, λείπεται νοεῖν τὸν ∆εσπότην Χριστὸν ἀναφανῆναι νομοθέτην ἐθνῶν·

[01054]    ὃς ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις βοᾷ·

[01055]    Ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐ φονεύσεις·

[01056]    ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκῆ, ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει.

[01057]    Ἐῤ ῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐ μοιχεύσεις·

[01058]    ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, πᾶς ὁ ἐμβλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτῆς ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ.

[01059]    Καὶ τὰ ἄλλα πάντα ὁμοίως.

[01060]    Τὴν τούτου τοίνυν νομοθεσίαν ὁ προφήτης ἀντιβολεῖ παρασχεθῆναι ^[80.932] τοῖς ἔθνεσιν·

[01061]    ἵνα τὸν θηριώδη καταλιπόντες βίον·

[01062]    γνῶσιν ὅτι ἄνθρωποί εἰσιν.

[01063]    Ἄνθρωπος γὰρ, φησὶν ὁ Προφήτης, ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε·

[01064]    παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς.

[01065]    ∆ιόπερ κἀνταῦθά φησι·

[01066]    Γνώτωσαν ἔθνη, ὅτι ἄνθρωποί εἰσιν.

[01067]    ΨΑΛΜΟΣ Ιʹ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ.

[01068]    αʹ, βʹ.

[01069]    Ἵνα τί, Κύριε, ἀφέστηκας μακρόθεν;

[01070]    ὑπερ ορᾷς ἐν εὐκαιρίαις, ἐν θλίψεσιν;

[01071]    Ἐν τῷ ὑπερηφα νεύεσθαι τὸν ἀσεβῆ ἐμπυρίζεται ὁ πτωχὸς, συλλαμ βάνονται ἐν διαβουλίοις οἷς διαλογίζονται.

[01072]    ∆ο κεῖς πόῤῥωθεν ἑστάναι, ∆έσποτα, καὶ μὴ ὁρᾷν τὰ ἀνθρώπεια, τοῖς ἀδικουμένοις οὐκ ἐπαμύνων·

[01073]    ὑπὸ δὲ τῆς ἀθυμίας, οἷόν τινος πυρὸς, οἱ ἀδικούμενοι κατατήκονται τῶν ἀδικούντων τὴν ἀλαζονείαν θεώ μενοι.

[01074]    Σφόδρα δὲ προσφυῶς τὸ ἐμπυρίζεται ἐπὶ τῶν ἀθυμούντων τέθεικεν·

[01075]    ἐμπιπραμένοις γὰρ οἱ ἀθυμοῦντες ἐοίκασι, καὶ οἷόν τινα καπνὸν διὰ στό ματος τὸν στεναγμὸν ἀναπέμπουσι.

[01076]    Βλάβη δὲ αὐτοῖς, φησὶν, ἀπὸ τῆς ἀθυμίας γενήσεται, λο γισμοῖς οὐκ εὐπρεπέσι χρωμένοις, ἀλλὰ περὶ τῆς σῆς διχονοοῦσι προνοίας.

[01077]    Τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, συλλαμβάνονται ἐν διαβουλίοις οἷς διαλογίζον ται.

[01078]    Καὶ τὴν αἰτίαν διδάσκων ἐπήγαγεν·

[01079]    γʹ.

[01080]    Ὅτι ἐπαινεῖται ὁ ἁμαρτωλὸς ἐν ταῖς ἐπιθυ μίαις τῆς ψυχῆς αὑτοῦ, καὶ ὁ ἀδικῶν εὐλογεῖται.

[01081]    Μύρια γὰρ δεινὰ δρῶντες, καὶ ἐπαίνους παρὰ τῶν κολάκων καρποῦνται.

[01082]    δʹ.

[01083]    Παρώξυνε τὸν Κύριον ὁ ἁμαρτωλὸς κατὰ τὸ πλῆθος τῆς ὀργῆς αὑτοῦ.

[01084]    Ἐνταῦθα ὑποστικτέον, εἶτα ἐπενεκτέον, οὐκ ἐκζητήσει.

[01085]    Ἀντὶ τοῦ, παρώξυνε τὸν Κύριον λέγων, Οὐκ ἐκζητήσει.

[01086]    Μα νίᾳ γὰρ καὶ λύττῃ χρώμενος, ὡς οὐδενὸς ἐφορῶν τος, εἰς πᾶσαν ἄττει παρανομίαν, οὐχ ἡγούμενος ἐκζητεῖν τὸν κριτὴν τὰ γινόμενα.

[01087]    Εἶτα τοῦτο σα φέστερον λέγει·

[01088]    εʹ.

[01089]    Οὐκ ἔστιν ὁ Θεὸς ἐνώπιον αὐτοῦ.

[01090]    [Ὁ ἄπι στος καὶ ὁ ἁμαρτωλὸς οὐδέποτε τίθεται πρὸ ὀφθαλ μῶν αὑτοῦ τὸν Θεόν·

[01091]    ἀλλ' ἑκάστης ἡμέρας καὶ ἐν παντὶ καιρῷ μιαίνει καὶ ῥυποῖ τὰς ὁδοὺς αὑτοῦ, μὴ πιστεύων ὅτι ἔστι κρίσις.] Τί δὲ τούτου τὸ αἴ τιον;

[01092]    Βεβηλοῦνται αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ.

[01093]    Ἀνταναιρεῖται τὰ κρίματά σου ἀπὸ προσώπου αὐ τοῦ.

[01094]    Παντελῶς τῶν σῶν νόμων καταφρονεῖ·

[01095]    πάντα καιρὸν εἰς παρανομίαν δαπανᾷ.

[01096]    [Σμικρύνει γὰρ καὶ εὐτελίζει τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ ὁ ἄπιστος.] Πάντων τῶν ἐχθρῶν αὑτοῦ κατακυριεύσει.

[01097]    Ἀλλ' ὅμως καὶ τοιαῦτα δρῶν κατευοδοῦται.

[01098]    Εἶτα τοῦ τύ φου τὴν ὑπερβολὴν ζωγραφεῖ.

80.933

[01099]    ϛ

[01100]    ʹ.

[01101]    Εἶπε γὰρ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ, Οὐ μὴ σαλευθῶ ἀπὸ γενεᾶς εἰς γενεὰν ἄνευ κακοῦ.

[01102]    Σαφέστερον τοῦτο ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν·

[01103]    Οὐ περιτραπήσο μαι εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν, οὔτε ἔσομαι ἐν κακώ σει.

[01104]    Καὶ ταύτῃ κέχρηται τῇ θρασύτητι·

[01105]    καὶ ἡγεῖ ται μηδὲν δεινὸν ὑποστήσεσθαι πάντα μετιὼν τῆς κακίας τὰ εἴδη.

[01106]    ζʹ.

[01107]    Οὗ ἀρᾶς τὸ στόμα αὐτοῦ γέμει, καὶ πι κρίας, καὶ δόλου·

[01108]    ὑπὸ τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ κόπος, καὶ πόνος.

[01109]    ∆όλους γὰρ ῥάπτει, καὶ τυρεύει κακὰ, καὶ βίον ἔχει τὰς κατὰ τῶν πενήτων ἐπιβουλάς.

[01110]    [Κό πος ἀνόνητος καὶ πόνος ἀκερδής·

[01111]    δίχα τούτου τὴν γλῶσσαν οὐ κινεῖ καὶ σαλεύει.] ηʹ.

[01112]    Ἐγκάθηται ἐν ἐνέδρᾳ μετὰ πλουσίων ἐν ἀποκρύφοις, τοῦ ἀποκτεῖναι ἀθῶον.

[01113]    Καὶ ἐν συλλόγοις δὲ, καὶ ἐν συνεδρίοις καθήμενος, ἐνέδρας τινὰς καὶ μηχανὰς τοῖς ἀναιτίοις κατασκευάζει.

[01114]    [Οἱ πλουτοῦντες τῇ ἀσεβείᾳ διαπαντὸς τῇ εἰρω νείᾳ ζῶσιν·

[01115]    ἐνεδρεύουσι γὰρ τοὺς ἀκάκους·

[01116]    ἄλλως τε καὶ οἱ πλούσιοι ἐνεδρεύουσι τοὺς πένητας.

[01117]    Ὁ διάβολος λεληθότως γὰρ τὸν Χριστὸν ἐζήτησεν ἀποκτεῖναι·

[01118]    ἀθῶος γὰρ ταῖς χερσὶ καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ μόνος ὁ Θεός.] θʹ, ιʹ.

[01119]    Οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ εἰς τὸν πένητα ἀπο βλέπουσιν·

[01120]    ἐνεδρεύει ἐν ἀποκρύφῳ, ὡς λέων ἐν τῇ μάνδρᾳ αὑτοῦ·

[01121]    ἐνεδρεύει τοῦ ἁρπάσαι πτωχὸν ἐν τῷ ἑλκῦσαι αὐτόν.

[01122]    Ἐν τῇ παγίδι αὑτοῦ ταπεινώ σει αὐτόν.

[01123]    Καθάπερ ὁ λέων τῇδε κἀκεῖσε μεταφέ ρει τὸ ὄμμα θήραν ἐπιζητῶν·

[01124]    οὕτως οὗτος νύκτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν ἁρπαγῆς καὶ πλεονεξίας ἐπινοεῖ μηχανάς·

[01125]    ἀλλ' ὅμως κύψει καὶ πεσεῖται.

[01126]    [Ὡς ὁ λέων ἐν τῷ σπηλαίῳ ἀεὶ ἐνεδρεύει ἁρπάσαι, οὕτω καὶ ὁ διάβολος ἐν τῇ συναγωγῇ τῶν Ἰουδαίων ὡς ἐν μάνδρᾳ ἐθήρευσε τὸν Χριστὸν, νομίσας αὐτὸν ψιλὸν ἄνθρωπον εἶναι.] Ἐν τῷ αὐτὸν κατακυριεῦ σαι τῶν πενήτων.

[01127]    Ὅταν γὰρ πάντων περιγένηται, ἥκιστα διαφεύξεται τοῦ θανάτου τὸ στόμα·

[01128]    ἀλλὰ τοῖς ἄλλοις παραπλησίως τῷ τάφῳ παραδοθήσεται.

[01129]    [ἀλλὰ καὶ τῶν

[01130]    Ενόμισε οὖν ὁ ἐχθρὸς καὶ αὐτῶν τῶν ἀποστό λων κυριεύειν, μαρτύρων·

[01131]    ὅταν οὖν ἔδοξε πάντων κεκρατηκέναι, τότε συντριβεὶς ἔπεσε·

[01132]    τὸ γὰρ κύψει συντριβῆναι δηλοῦται.] ιαʹ.

[01133]    Εἶπε γὰρ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ, Ἐπιλέλησται ὁ Θεὸς, ἀπέστρεψε τὸ πρόσωπον αὑτοῦ τοῦ μὴ βλέπειν εἰς τέλος.

[01134]    [Ταῦτα δὲ πάντα ὁ ἀσεβὴς κατὰ τῶν πενήτων τοῦ Θεοῦ διαπράττεται·

[01135]    ἑαυτὸν ἀπατῶν καὶ τοῖς ἑαυτοῦ λογισμοῖς μὴ εἶναι Θεὸν ἔφορον διανοούμενος.

[01136]    Εἶπε γοῦν ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ, Ἐπιλέ λησται ὁ Θεὸς, ἀπέστρεψε τὸ πρόσωπον αὑτοῦ, τοῦ μὴ ἐπιβλέπειν εἰς τέλος.] Καὶ οὐδὲν αὐτὸν ὀνήσει τὰ δυσσεβῆ ῥήματα, καὶ οἱ ἀθεότητος λογισμοί·

[01137]    ἀλλὰ δι' αὐτῶν γνώσεται τῶν πραγμάτων, ὡς ἐφορᾷ τὰ ἀνθρώπεια τῶν ὅλων ὁ πρύτανις.

[01138]    Ἐκ τῶν δυσσεβῶν ^[80.936] τούτων ῥημάτων λίαν ἀνιαθεὶς ὁ Προφήτης, πάλιν εἰς εὐχὴν τὸν λόγον μεταβάλλει, λέγων, ιβʹ.

[01139]    Ἀνάστηθι, Κύριε ὁ Θεός μου, ὑψωθήτω ἡ χείρ σου·

[01140]    μὴ ἐπιλάθῃ τῶν πενήτων σου εἰς τέλος.

[01141]    Ἐπειδὴ οἱ δυσσεβείᾳ καὶ παρανομίᾳ συζῶντες δι' ὧν πράττουσι λέγουσιν, ὡς ἐπιλέλησται ὁ Θεὸς, δίδα ξον αὐτοὺς διὰ τῆς πείρας, ὡς οὐκ ἐπιλέλησαι, οὐδ' ἀποστρέφεις τὸ πρόσωπόν σου·

[01142]    ἀλλὰ τῶν ἀδικουμέ νων κηδεμονίαν ποιεῖς.

[01143]    Καὶ σφοδρότερον ἀχθε σθεὶς ταῖς ἐκείνων βλασφημίαις ἐπήγαγεν·

[01144]    ιγ.

[01145]    Ἕνεκεν τίνος παρώργισεν ὁ ἀσεβὴς τὸν Θεόν;

[01146]    εἶπε γὰρ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ, Οὐκ ἐκζητήσει.

[01147]    Ἀλλὰ κἂν μυριάκις ἐκεῖνος ταῦτα λογίσηται, σὺ βλέπεις·

[01148]    οὕτως γὰρ νοητέον.

[01149]    [Τουτέστιν, Ὅσον ἂν καταπίω τὸν ἄνθρωπον, οὐκ ἔστιν ὁ ἐκζητῶν αὐτὸν, φησὶν ὁ διάβολος.] ιδʹ.

[01150]    Βλέπεις ὅτι σὺ πόνον καὶ θυμὸν κατανοεῖς, τοῦ παραδοῦναι αὐτὸν εἰς χεῖράς σου.

[01151]    Οὕτως γὰρ καὶ ὁ Σύμμαχος διέστειλεν·

[01152]    Ὁρᾷς ὅτι σὺ μόχθον καὶ παροργισμὸν ἐποπτεύεις.

[01153]    Καὶ ὁ Ἀκύλας·

[01154]    Εἶδες ὅτι σὺ πόνον καὶ παροργισμὸν ἐπιβλέπεις.

[01155]    Κἂν μυριάκις, φησὶν, εἴπωσιν οἱ δυσσεβείᾳ συζῶντες, ὅτι οὐκ ἐπιβλέπεις τὰ ἀν θρώπεια, ἡμεῖς ἴσμεν ὅτι βλέπεις καὶ ἐποπτεύεις τὰς τούτων παρανομίας, καὶ τὴν ἀξίαν αὐτοὺς εἰσπράττῃ ποινήν.

[01156]    Σοὶ (γὰρ) ἐγκαταλέλειπται ὁ πτωχὸς, ὀρφανῷ σὺ ἦσθα βοηθός.

[01157]    ∆ιὰ τοῦτό σε ἱκετεύω.

[01158]    ιεʹ.

[01159]    Σύντριψον τὸν βραχίονα τοῦ ἁμαρτωλοῦ, καὶ πονηροῦ.

[01160]    Ἔσται δὲ τοῦτο, ἐὰν μόνον τὴν ἁμαρτίαν αὐτοῦ ζητῆσαι θελήσῃς.

[01161]    Εἰ γὰρ τοῦτο γένηται, παραυτίκα φροῦδος ἔσται, καὶ πανωλε θρίᾳ παραδοθήσεται·

[01162]    τοῦτο γὰρ ἐδήλωσεν εἰρη κώς·

[01163]    Ζητηθήσεται ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ, καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ·

[01164]    δι' αὐτὴν μὲν τὴν ἁμαρτίαν·

[01165]    καὶ τοῦτο δὲ σαφέστερον ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[01166]    Ἐκζητηθήσεται ἡ ἀσέβεια αὐτοῦ, ἵνα μὴ εὑ ρεθῇ αὐτός.

[01167]    Ἐκείνης γὰρ ζητουμένης καὶ δεικνυμέ νης, οὗτος ἀπόλλυται.

[01168]    ι

[01169]    ϛ

[01170]    ʹ.

[01171]    Κύριος βασιλεὺς εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[01172]    Ἐπειδὴ γὰρ οἱ δυσσεβεῖς ἔλεγον, Οὐ ζητεῖ, οὐδὲ βλέπει, εἰκότως ὁ προφητικὸς ^[80.937] λόγος διδάσκει ὅτι βασιλεύσει, καὶ οὐχ ἁπλῶς βασιλεύσει, ἀλλ' εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[01173]    Ἴδιον δὲ βασιλέως προμηθεῖσθαι τῶν ἀρχομένων.

[01174]    Ἀπο λεῖσθε, ἔθνη, ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ, τὰ παρανομίᾳ συζῶντα, τὰ τὸ σωτήριον μὴ δεξάμενα κήρυγμα.

[01175]    ιζʹ.

[01176]    Τὴν ἐπιθυμίαν τῶν πενήτων εἰσήκουσας, Κύ ριε, τῇ ἑτοιμασίᾳ τῆς καρδίας αὐτῶν προσέσχε τὸ οὖς σου.

[01177]    Τὴν δὲ ἑτοιμασίαν τὴν πρόθεσιν ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν.

[01178]    Οἶδας, φησὶν, ἀκριβῶς τίνος ἐπιθυμοῦσιν οἱ πένητες, καὶ ποίαν πρόθε σιν ἔχουσιν.

[01179]    Εἶτα ταύτην διδάσκει σαφέστερον.

[01180]    ιηʹ.

[01181]    Κρῖναι ὀρφανῷ καὶ ταπεινῷ.

[01182]    Τούτου, φησὶν, ἐφίεται τῶν ἀδικουμένων ἕκαστος·

[01183]    Ἵνα μὴ προσθῇ ἔτι τοῦ μεγαλαυχεῖν ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς.

[01184]    Τῶν γὰρ ἀσεβείᾳ καὶ παρανομίᾳ χρωμένων κολαζομένων, ὄφελος ἔσται μέγιστον τῶν ἄλλων ἀνθρώπων εἰς τούτους ἀφορώντων, καὶ δρᾷν τὰ ὅμοια μὴ τολμώντων.

[01185]    Ταῦτα δὲ οὐχ ἁπλῶς ὁ προ φήτης τῷ προκειμένῳ συνῆψε ψαλμῷ·

[01186]    ἀλλὰ πρῶτον μὲν δεῖξαι βουλόμενος ὅπως διέκειτο πάλαι τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις, καὶ ὅτι ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος εἰς καιρὸν ἐνανθρωπήσας κατάλληλα τοῖς τραύμασιν ἐπέθηκε φάρμακα.

[01187]    Πρὸς δέ γε τούτοις διδάσκει, ὡς τοὺς ὄνησιν οὐδεμίαν ἐκ τῆς εὐεργε σίας δέξασθαι βουληθέντας μείζοσι παραδόσει κολαστηρίοις ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ἐν τῇ τῆς δευτέρας ἐπιφανείας ἡμέρᾳ.

[01188]    ΕΡΜΗΝ.

[01189]    ΤΟΥ Ιʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01190]    αʹ.

[01191]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01192]    Τοῦτον τὸν ψαλμὸν ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ διωκόμενος ὁ θειότατος ∆αβὶδ εἴρηκε πρὸς τοὺς παραινοῦντας αὐτῷ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πορίσασθαι.

[01193]    Ἁρμόττει δὲ παντὶ ἀδικουμένῳ, καὶ τὴν εἰς Θεὸν ἐλπίδα κεκτημένῳ.

[01194]    Εἰς τὸ τέλος δὲ ἐπιγέγραπται, ἅτε δὴ πρόῤῥησιν περιέχων τῆς δικαίας τοῦ Θεοῦ κρίσεως, καὶ τῆς ἐπενεχθησομένης τοῖς παρανόμοις κολάσεως.

[01195]    βʹ.

[01196]    Ἐπὶ τῷ Κυρίῳ πέποιθα·

[01197]    πῶς ἐρεῖτε τῇ ψυχῇ μου, Μεταναστεύου ἐπὶ τὰ ὄρη, ὡς στρουθίον;

[01198]    Τί δήποτε, φησὶ, παραινεῖτέ μοι φυγεῖν, καὶ τὰ ὄρη περινοστεῖν, στρουθίου δίκην ἐπτοημένου, καὶ τὰς σκηνὰς τῇδε κἀκεῖσε μεταβαίνειν, βε βαίαν ἔχοντι τὴν εἰς Θεὸν ἐλπίδα, καὶ δι' ἐκείνην τοὺς δυσμενεῖς μὴ δειμαίνοντι;

[01199]    γʹ.

[01200]    Ὅτι ἰδοὺ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐνέτειναν τόξον·

[01201]    ^[80.940] ἡτοίμασαν βέλη εἰς φαρέτραν, τοῦ κατατοξεῦσαι ἐν σκοτομήνῃ τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ.

[01202]    Τινὲς καὶ ταῦτα συνῆψαν τοῖς εἰρημένοις στίχοις·

[01203]    ἀλλὰ τὰ ἐπιφε ρόμενα οὐκ ἐᾷ.

[01204]    Ἐπάγει γάρ·

[01205]    δʹ.

[01206]    Ὅτι ἃ σὺ κατηρτίσω, αὐτοὶ καθεῖλον.

[01207]    Ἐντεῦθεν δὲ διδασκόμεθα, ὡς πρὸς τὸν Θεὸν ἔτρεψε τοὺς λόγους ὁ προφήτης, ἐντεύξει χρώμενος, καὶ διδάσκων ὡς εὐτρεπῆ τῶν πολεμίων, καὶ τὰ τόξα, καὶ τὰ βέλη, καὶ σκοπὸς αὐτοῖς οἷον ἐν σκοτομήνῃ τινὶ καὶ ἀσελήνῳ νυκτὶ, τοῖς λόχοις καὶ ταῖς ἐνέδραις χρήσασθαι καθ' ἡμῶν.

[01208]    Τὸ γὰρ τῆς ἐπιβουλῆς λαθραῖον καὶ κεκρυμμένον σκοτομήνην ἐκάλεσε·

[01209]    τοῦτο δὲ τὸ ὄνομα τὴν ἀσέληνον νύκτα δηλοῖ.

[01210]    Εὐθεῖς δὲ τῇ καρδίᾳ ὠνόμασεν, οὐ τὴν ἄκραν ἀρετὴν ἑαυτῇ μαρτυρῶν·

[01211]    ἀλλ' εἰδὼς ὅτι πρὸς βλάβην τοῦ Σαοὺλ οὐδὲν εἰργάσατο πώποτε, ἀλλ' εὐνοίᾳ πλείστῃ περὶ αὐτὸν χρησάμενος διετέλεσεν.

[01212]    Ὅτι ἃ σὺ κατηρ τίσω, αὐτοὶ καθεῖλον.

[01213]    Οὐχ ἥρπασα, φησὶ, τὴν βασιλείαν, ἀλλὰ τὴν χειροτονίαν παρὰ τῆς σῆς χάριτος ἐδεξάμην.

[01214]    Ἐκεῖνοι δέ με καταλῦσαι πειρῶν ται κατὰ τῆς σῆς ὁπλιζόμενοι ψήφου.

[01215]    Ὁ δὲ δίκαιος τί ἐποίησε;

[01216]    [εʹ,

[01217]    ϛ

[01218]    ʹ.] Κύριος ἐν ναῷ ἁγίῳ αὑτοῦ, Κύριος ἐν οὐρανῷ ὁ θρόνος αὐτοῦ·

[01219]    οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἐπιβλέπουσι τὴν οἰκουμένην, τὰ βλέφαρα αὐτοῦ ἐξετάζει τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.

[01220]    Κύριος ἐξετάζει τὸν δίκαιον, καὶ τὸν ἀσεβῆ.

[01221]    Ἐκεῖνοι μὲν οὖν τῇ κατ' ἐμοῦ κέχρηνται πονηρίᾳ·

[01222]    σὺ δὲ ὁ δίκαιος κριτὴς ἐγκαθήμενος τοῖς οὐρα νίοις θώκοις, καὶ τὴν οἰκείαν ἐπιφάνειαν ἐν τῷ ναῷ τῷ ἐπὶ γῆς ποιούμενος, ἐποπτεύεις μὲν τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, ἀρκεῖ δέ σοι μόνον τῶν ὀμμά των τὰ βλέφαρα, τὰ ἀνθρώπεια πάντα καταμαθεῖν.

[01223]    Οἶσθα δὲ ἀκριβῶς καὶ ἀδίκων καὶ δικαίων τὰς πρά ξεις, καὶ ταλαντεύεις τοῖς ἔργοις τὰς ἀντιδόσεις.

[01224]    Ἰστέον δὲ, ὅτι καὶ ὀφθαλμοὺς, καὶ βλέφαρα, καὶ θρόνους, καὶ τἄλλα ὅσα τοιαῦτα, σωματικώτερον λέγει, ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων τοὺς ἀν θρώπους τὰ θεῖα διδάσκων, καὶ ταῖς θείαις ἐνερ γείαις τῶν ἀνθρωπίνων μορίων τὰς προσηγορίας τιθείς.

[01225]    Ὁ δὲ ἀγαπῶν τὴν ἀδικίαν, μισεῖ τὴν ἑαυ τοῦ ψυχήν.

[01226]    Ὁ τὴν ψυχὴν ἀγαπῶν, τὴν ἀδικίαν μισεῖ·

[01227]    ὁ δὲ περὶ ἐκείνην εὖ διακείμενος, ὄλεθρον τῇ ψυχῇ μηχανᾶται·

[01228]    ἐπισπᾶται γὰρ τὴν θείαν ὀργὴν, περὶ ἧς ὁ προφητικὸς διέξεισι λόγος.

[01229]    ζʹ.

[01230]    Ὅτι ἐπιβρέξει ἐπὶ ἁμαρτωλοὺς παγίδας, πῦρ καὶ θεῖον, καὶ πνεῦμα καταιγίδος.

[01231]    Ἀπὸ τῶν ἤδη περὶ τὰ Σόδομα γινομένων σχηματίζει τὰς τιμωρίας·

[01232]    καὶ γὰρ εἰς ἐκείνας τὰς πόλεις ἔβρεξε Κύριος παρὰ Κυρίου πῦρ καὶ θεῖον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ.

[01233]    Ταῦτα τοίνυν κἀνταῦθα ἠπείλησεν·

[01234]    οὐχ ὡς πάντως ταῦτα ἐπάξων, ἀλλὰ διὰ τούτων τὰς παντοδαπὰς ^[80.941] κολάσεις παραδηλῶν.

[01235]    Ἡ μερὶς τοῦ ποτηρίου αὐτῶν.

[01236]    Ταῦτα, φησὶν, ἑαυτοῖς ἀπεκλήρωσαν τὴν παρανομίαν ἑλόμενοι.

[01237]    Ποτήριον δὲ ἐνταῦθα τὴν τιμωρίαν ὀνομάζει.

[01238]    Οὕτω δὲ καὶ ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ, ὅτι Ποτήριον ἐν χειρὶ Κυρίου οἴνου ἀκράτου πλῆρες κεράσματος·

[01239]    καὶ μετ' ὀλίγον·

[01240]    Πίονται πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ τῆς γῆς.

[01241]    Τοῦτο τὸ ποτήριον ὁ μακάριος Ἱερεμίας τοῖς ἔθνεσι προσενεγκεῖν ἐκελεύσθη.

[01242]    ηʹ.

[01243]    Ὅτι δίκαιος Κύριος, καὶ δικαιοσύνας ἠγά πησεν·

[01244]    εὐθύτητας οἶδε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ.

[01245]    Ταῦτα, φησὶν, ἐπιφέρει τοῖς κακίᾳ συζῶσι τῶν ὅλων ὁ Κύριος·

[01246]    ἐπεὶ δικαιοσύνης ὑπάρχει πηγὴ, καὶ οἷόν τινι πηδαλίῳ τῇ εὐθύτητι χρώμενος ἰθύνει τὰ σύμπαντα.

[01247]    ΕΡΜΗΝ.

[01248]    ΤΟΥ ΙΑʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01249]    Ὑπὲρ δὲ τῆς ὀγδόης τὴν ἐπιγραφὴν ἔχει ἅτε δὴ τῆς δικαίας τοῦ Θεοῦ κρίσεως μεμνημένος, ἣν μετὰ τὴν ἑβδόμην ποιήσεται, καθὰ προειρήκα μεν, ὁ δίκαιος κριτής.

[01250]    ∆ιὰ τοῦτο καὶ εἰς τὸ τέλος προγέγραπται, ὡς χρόνοις ὕστερον τῆς προῤῥή σεως ἐσομένης.

[01251]    βʹ.

[01252]    Σῶσόν με, Κύριε, ὅτι ἐκλέλοιπεν ὅσιος, ὅτι ὠλιγώθησαν αἱ ἀλήθειαι ἀπὸ τῶν υἱῶν τῶν ἀνθρώ πων.

[01253]    Τῆς παρὰ σοῦ, ∆έσποτα, σωτηρίας ἀπολαῦσαι παρακαλῶ.

[01254]    Ἐπειδὴ κινδυνεύει τῆς ἀληθείας ἀπο σβεσθῆναι τὸ χρῆμα, πάντων, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τὴν πρὸς ἀλλήλους ἀπιστίαν νενοσηκότων.

[01255]    Εἶτα διηγεῖται σαφέστερον τὰ τολμώμενα.

[01256]    γʹ.

[01257]    Μάταια ἐλάλησεν ἕκαστος πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ.

[01258]    Ὑποκρίνονται φιλίαν, καὶ τὰ πολεμίων ἐργάζονται.

[01259]    Χείλη δόλια ἐν καρδίᾳ καὶ ἐν καρδίᾳ ἐλάλησε κακά.

[01260]    Μετὰ δόλου, φησὶν, ἀλλήλοις προσδιαλέγονται.

[01261]    Καὶ οὗτος τοῖς χείλεσι χρώμε νος εἰς τὴν τοῦ πέλας καρδίαν τὰ ψευδῆ παρα πέμπει·

[01262]    κἀκεῖνος πάλιν ὁμοίως ἀντιπέμπει τὰ ὅμοια.

[01263]    Ἐντεῦθεν λοιπὸν αὐτοῖς ἀπειλεῖ τιμω ρίαν.

[01264]    δʹ.

[01265]    Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείλη τὰ δόλια, γλῶσσαν μεγαλοῤῥήμονα.

[01266]    Τί δὲ τῆς μεγα λοῤῥημοσύνης τὸ εἶδος;

[01267]    ^[80.944] εʹ.

[01268]    Τοὺς εἰπόντας, Τὴν γλῶσσαν ἡμῶν μεγα λυνοῦμεν, τὰ χείλη ἡμῶν παρ' ἡμῖν ἐστι·

[01269]    τίς ἡμῶν κύριός ἐστιν;

[01270]    Οὐκ ἀνέχονται, φησὶ, μετρῆσαι τῇ φύσει τοὺς λόγους, οὐδὲ εἰς τοὺς θείους ἀποβλέπειν ἐθέλουσι νόμους, ἀλλ' ἀθυρώτοις στόμασι κεχρη μένοι, μετ' ἀδείας ὅπερ βούλονται φθέγγονται, τῆς θείας μακροθυμίας καταφρονοῦντες, καὶ μηδὲ τελεῖν ὑπὸ τὴν τοῦ Θεοῦ δεσποτείαν νομίζοντες.

[01271]    Τοιοῦτος ἦν ὁ Φαραώ·

[01272]    διόπερ καὶ ἔλεγεν·

[01273]    Οὐκ οἶδα τὸν Κύριον.

[01274]    Τοιοῦτος ἦν ὁ Ῥαψάκης, λέγειν τολμῶν·

[01275]    Μή σε ἀπατάτω ὁ Θεός σου, ᾧ σὺ πέποιθας ἐπ' αὐτῷ ὅτι ῥύσεται τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χειρός μου.

[01276]    Τοιοῦτος Ναβουχοδονόσωρ τοὺς γενναίους ἐκείνους δεδιττόμενος παῖδας, καὶ λέγειν οὐ φρίττων, Τίς ὁ Θεὸς ὃς ἐξελεῖται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου;

[01277]    Ἀλλ' ὅμως κἀκεῖνοι ποινὴν ἔδοσαν ὧν ἐτόλμησαν, καὶ οὗτοι περὶ ὧν ὁ προφητικὸς διέξεισι λόγος τὰς ἀξίας τίσουσι δίκας·

[01278]    καὶ τοῦτο σημαίνων ἐπ ήγαγεν·

[01279]    ϛ

[01280]    ʹ.

[01281]    Ἕνεκεν τῆς ταλαιπωρίας τῶν πτωχῶν, καὶ τοῦ στεναγμοῦ τῶν πενήτων, νῦν ἀναστήσομαι, λέγει Κύριος·

[01282]    θήσομαι ἐν σωτηρίῳ, παῤῥησιάσο μαι ἐν αὐτῷ.

[01283]    Οὐ περιόψομαι γὰρ αὐτοὺς ὀλο φυρομένους, καὶ στένοντας διὰ τὴν εἰς αὐτοὺς τολμωμένην παρανομίαν·

[01284]    ἀλλὰ τὴν μακροθυμίαν καθάπερ τινὰ ὕπνον ἀποσεισάμενος, περιφανῆ καὶ λαμπρὰν αὐτῶν τὴν σωτηρίαν ποιήσομαι.

[01285]    Οὕτω γὰρ ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσε, Τάξω σωτήριον ἐμφανές.

[01286]    Καὶ διδάσκων ὡς ἀληθῶς ἔσται τὰ εἰρημένα, προστέθεικε·

[01287]    ζʹ.

[01288]    Τὰ λόγια Κυρίου λόγια ἁγνὰ, ἀργύριον πεπυρωμένον, δοκίμιον ἐν τῇ γῇ, κεκαθαρισμέ νον ἑπταπλασίως.

[01289]    Τὸ ἑπταπλασίως ἀντὶ τοῦ πολλαπλασίως τέθεικε·

[01290]    τοῦτο γὰρ σύνηθες τῇ θείᾳ Γραφῇ.

[01291]    ηʹ.

[01292]    Σὺ, Κύριε, φυλάξεις ἡμᾶς, καὶ διατηρήσεις ἡμᾶς ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα.

[01293]    Ὑπὸ γὰρ τῆς σῆς φρουρούμενοι χάριτος οὐ μόνον τῆς παρούσης γενεᾶς τὰς πάγας διαφευξό μεθα, ἀλλὰ καὶ τῆς αἰωνίου σωτηρίας τευξόμεθα.

[01294]    θʹ.

[01295]    Κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι, κατὰ τὸ ὕψος σου ἐπολυώρησας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.

[01296]    Οἱ μὲν οὖν δυσσεβείᾳ συζῶντες, τὴν θείαν κατα λιπόντες ὁδὸν, τῇδε κἀκεῖσε περιπλανῶνται, κυκλοῦν καὶ οἱονεὶ πολιορκεῖν τοὺς ἐπιεικεστέρους πειρώ μενοι.

[01297]    Σὺ δὲ ἀπὸ τοῦ τῆς φύσεως ὕψους φαινόμενος τῆς σῆς ἀξιοῖς κηδεμονίας τοὺς ὑπ' ἐκείνων πολεμουμένους, νῦν μὲν ψυχαγωγῶν ἐν ταῖς θλίψεσι, μετὰ βραχὺ δὲ τελείαν τὴν σωτηρίαν δω ρούμενος.

[01298]    ^[80.945] ΕΡΜΗΝ.

[01299]    ΤΟΥ ΙΒʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01300]    αʹ.

[01301]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01302]    Καὶ τοῦτον εἰς ἑαυτὸν ἤνεγκεν τὸν ψαλμὸν ὁ μέγας ∆αβὶδ, οὐ μὴν ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ διωκόμενος, ἀλλ' ὑπὸ τοῦ Ἀβεσσαλὼμ πολεμούμενος.

[01303]    Τὰ μὲν γὰρ κατὰ τὸν Σαοὺλ πρὸ τῆς ἁμαρτίας ἦν, καὶ διὰ τοῦτο μετὰ πολλῆς ἐλέγετο παῤῥησίας.

[01304]    Τὰ δέ γε κατὰ τὸν Ἀβεσσαλὼμ μετὰ τὴν ἁμαρτίαν·

[01305]    διὰ τοῦτο κλαυθ μὸς καὶ στεναγμὸς τοῖς λόγοις ἐγκέκραται.

[01306]    Ἕως πότε, Κύριε, ἐπιλήσῃ μου εἰς τέλος;

[01307]    Τὴν ἀναβολὴν τῆς βοηθείας ἐπιλησμονὴν προσηγό ρευσε.

[01308]    Παρακαλεῖ δὲ μὴ εἰς τέλος ἐπιλησθῆναι·

[01309]    τουτέστι μὴ παντελῶς τῆς θείας γυμνωθῆναι προ νοίας.

[01310]    Ἕως πότε ἀποστρέφεις τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ;

[01311]    Ἐκ μεταφορᾶς τῶν ὀργιζομένων, καὶ τοὺς προσκεκρουκότας ὁρᾷν οὐ βουλομένων, τέθεικε τουτὶ τὸ ῥητόν.

[01312]    ∆ιὸ μετ' ὀλίγα λέγει·

[01313]    Ἐπίβλεψον ἐπ' ἐμὲ, καὶ ἐλέησόν με, οὔτε πρόσωπον νοῶν τὸ πρόσωπον, οὔτε ἀποστροφὴν τὴν ἀποστροφήν·

[01314]    ἀλλ' ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων πάλιν σχηματίζει τὸν λόγον.

[01315]    βʹ.

[01316]    Ἕως τίνος θήσομαι βουλὰς ἐν ψυχῇ μου, ὀδύνας ἐν καρδίᾳ μου ἡμέρας καὶ νυκτός;

[01317]    Νύ κτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν τρυχόμενος διατελῶ, καὶ τοὺς λογισμοὺς στρέφων τε καὶ ἀνελίττων, ποτὲ μὲν ἀπολαύσεσθαι φιλανθρωπίας ἐλπίζω, ποτὲ δὲ ἀμφιβάλλω εἰ τεύξομαι·

[01318]    ἄλλοτε δὲ ἀπαγορεύω τὰς χρηστοτέρας ἐλπίδας.

[01319]    γʹ.

[01320]    Ἕως πότε ὑψωθήσεται ὁ ἐχθρός μου ἐπ' ἐμέ;

[01321]    Ταῦτα καὶ ἡμῖν ἁρμόττει λέγειν ὑπὸ τοῦ διαβόλου πολεμουμένοις, καὶ τὴν θείαν ἀεὶ συμμα χίαν καλεῖν.

[01322]    Καὶ γὰρ ὁ θειότατος ∆αβὶδ ἠνιᾶτο τοὺς πολεμίους ἐπικρατεστέρους ὁρῶν.

[01323]    δʹ.

[01324]    Ἐπίβλεψον, εἰσάκουσόν μου, Κύριε ὁ Θεός μου, φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον.

[01325]    Τῇ νυκτὶ τῶν συμφορῶν περιεχόμε νος, οἷόν τινι ὕπνῳ τῇ ἀθυμίᾳ κατέχομαι.

[01326]    Εἰ δὲ φανείη τῆς σῆς ἐπικουρίας τὸ φῶς, καὶ τὴν νύκτα σκεδάσει τῶν συμφορῶν, καὶ τὸν ὕπνον παύσει τῆς ἀθυμίας.

[01327]    Εἰ δὲ ἀναβάλλοις τὴν βοήθειαν, δέδια μὴ εἰς θάνατον ὁ ὕπνος μεταπέσῃ, ἰσχυροτέρας τῆς λύ πης γενομένης τῶν λογισμῶν.

[01328]    εʹ.

[01329]    Μή ποτε εἴπῃ ὁ ἐχθρός μου, Ἴσχυσα πρὸς αὐτόν.

[01330]    Οἱ θλίβοντές με ἀγαλλιάσονται, ἐὰν σαλευθῶ.

[01331]    Μή με τοῖς δυσμενέσιν ἀποφήνῃς ἐπίχαρτον·

[01332]    πάντων γάρ μοι τῶν ἀνιαρῶν ἀνιαρώτατον τοῦτο.

[01333]    ϛ

[01334]    ʹ.

[01335]    Ἐγὼ δὲ ἐπὶ τῷ ἐλέει σου ἤλπισα.

[01336]    Καὶ ἐντεῦθεν δῆλον, ὡς μετὰ τὴν ἁμαρτίαν τοῦτον εἴ ρηκε τὸν ψαλμόν.

[01337]    Οὐ γὰρ δικαιοσύνῃ, ἀλλ' ἐλέῳ ^[80.948] θαῤῥεῖ, καὶ τούτῳ πεποιθέναι φησίν.

[01338]    Ἀγαλλιά σεται ἡ καρδία μου ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου.

[01339]    Νῦν μὲν τὰς ἐλπίδας εἰς τὸν ἔλεον ἔχω·

[01340]    τῆς δὲ σωτηρίας ἀπολαύσας, καὶ τῆς ἀθυμίας ἀπαλλαγήσομαι, καὶ μετὰ θυμηδίας ἁπάσης τὴν ὑμνῳδίαν ποιήσομαι.

[01341]    Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγεν·

[01342]    Ἄσω τῷ Κυρίῳ τῷ εὐεργετήσαντί με, καὶ ψαλῶ τῷ ὀνόματι Κυρίου τοῦ ὑψίστου.

[01343]    Εἰ γὰρ καὶ τὴν ἄῤῥητον οὐκ ἐπίσταμαι φύσιν, ἀλλ' οὖν ἀπόχρη μοι τὸ ὄνομά σου εἰς τὸ προσκυνεῖν καὶ ὑμνεῖν, καὶ πᾶσαν δικαίαν ἐπικου ρίαν αἰτεῖν.

[01344]    Πιστεύω γὰρ ὡς τεύξομαι καὶ τοῦτο μόνον καλῶν.

[01345]    ΕΡΜΗΝ.

[01346]    ΤΟΥ ΙΓʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01347]    αʹ.

[01348]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01349]    Καὶ οὗτος ἡμᾶς ὁ ψαλμὸς εἰς τὸ τέλος παραπέμπει, ἐπειδὴ περὶ μελλόντων προαγορεύει.

[01350]    Ἡ δὲ ὑπόθεσίς ἐστιν αὕτη.

[01351]    Ἐπεστράτευσε Σενναχηρεὶμ τῶν Ἀσσυρίων ὁ βασιλεὺς τῇ Ἰουδαίᾳ ποτὲ, καὶ πολλὰς πόλεις εἷλε, τὰς μὲν ὁμολογίᾳ, τὰς δὲ πολιορκίᾳ.

[01352]    Ἐλπίσας δὲ καὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ περιέσεσθαι, ἀπέστειλε Ῥαψάκην πρὸς Ἐζεκίαν τὸν τηνικαῦτα κρατοῦντα τῶν Ἰουδαίων, βλασφήμοις κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ δυσσε βέσι χρώμενον λόγοις.

[01353]    Εἴπατε γὰρ, ἔλεγεν, Ἐζε κίᾳ·

[01354]    Μή σε ἀπατάτω ὁ Θεός σου, ἐφ' ᾧ σὺ πέποι θας ἐπ' αὐτῷ, ὅτι ῥύσεται τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χει ρός μου.

[01355]    Ποῦ ὁ θεὸς Ἐμὰθ καὶ Ἀρφάδ;

[01356]    Καὶ ποῦ ὁ θεὸς τῆς πόλεως Σεφαρείμ;

[01357]    μὴ ἠδυνήθησαν ῥύσασθαι ἐκ χειρός μου, ὅτι ῥύσεται Κύριος τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χειρός μου;

[01358]    Ἀλλ' ἐκεῖνος μὲν ταῦτα.

[01359]    Ὁ δὲ Ἐζεκίας, καὶ τῆς μεγίστης αὐτοῦ στρατείας, καὶ τῆς τῶν λόγων μανίας καταφρονή σας, τῇ οἰκείᾳ χρώμενος εὐσεβείᾳ, τὴν θείαν ἐπ εκαλέσατο συμμαχίαν, καὶ παραυτίκα ταύτης ἀπ ήλαυσεν.

[01360]    Ὁ γὰρ δίκαιος κριτὴς κἀκείνου τὴν ἀσέβειαν βδελυξάμενος, καὶ τούτου τὴν εὐσέβειαν ἀποδεξά μενος, δι' ἑνὸς ἀγγέλου ἑκατὸν ὀγδοήκοντα πέντε χιλιάδας τῶν Ἀσσυρίων ἀνεῖλε·

[01361]    τοὺς δὲ ἄλλους ἔτρεψεν εἰς φυγὴν, καὶ τοῖς πολιορκουμένοις τὴν παράδοξον

[01407]    Σοδόμων καὶ Γομόῤῥας πεπλή θυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα·

[01408]    καταβὰς οὖν ὄψομαι εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται.

[01409]    δʹ, εʹ.

[01410]    Οὐχὶ γνώσονται πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, οἱ ἐσθίοντες τὸν λαόν μου ἐν βρώ σει ἄρτου;

[01411]    Τὸν Κύριον οὐκ ἐπεκαλέσαντο.

[01412]    Ἐκεῖ ἐδειλίασαν φόβῳ, οὗ οὐκ ἦν φόβος.

[01413]    Οὐκ ἠβου λήθητε, φησὶν, οἱ κατεσθίοντες συνιδεῖν τόδε·

[01414]    δι' αὐτῆς οὖν μαθήσεσθε τῶν πραγμάτων τῆς πείρας, ὡς οὐκ ἔσται ὑμῖν εὐάλωτος ὁ ἐμὸς λαὸς, οὐδὲ καθάπερ ἄρτον τινὰ ἐσθιόμενον δαπανήσετε αὐτὸν, τῆς ἐμῆς προμηθείας καταφρονοῦντες.

[01415]    Τοῦτο γὰρ λέγει·

[01416]    Τὸν Κύριον οὐκ ἐπεκαλέσαντο.

[01417]    Οὗ χάριν, οἱ ἀδεῶς φθεγγόμενοι, καὶ μηδένα δειμαίνον τες, φόβῳ καὶ δειλίᾳ περιπεσεῖσθε, καὶ εἰς φυγὴν τραπήσεσθε, μηδενὸς τῶν ἀνθρώπων δεδιττομένου τε καὶ διώκοντος.

[01418]    Τοῦτο γὰρ δηλοῖ τό·

[01419]    Ἐκεῖ ἐδειλίασαν φόβῳ, οὗ οὐκ ἦν φόβος.

[01420]    Τὸ δέ·

[01421]    Οὐχὶ γνώσονται πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, καθ' ὑπόκρισιν ἀναγνωστέον.

[01422]    Τὸ δέ·

[01423]    Ὁ Κύριος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ διέκυψεν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώ πων, τοῦ ἰδεῖν εἰ ἔστι συνιὼν ἢ ἐκζητῶν τὸν Θεὸν, ἀνθρωπίνως ἐσχημάτισε, δεικνὺς ὡς οὐ ρανόθεν Ἀσσυρίοις τὴν τιμωρίαν κατέπεμψε.

[01424]    ∆ῆλον

[01425]    ^[80.953] γὰρ ὡς πανταχοῦ πάρεστιν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ κατέχει τὸν γύρον τῆς γῆς, καὶ τοὺς ἐνοικοῦντας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ ἀκρίδας, κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνήν.

[01426]    ϛ

[01427]    ʹ.

[01428]    Ὅτι ὁ Θεὸς ἐν γενεᾷ δικαίων, βουλὴν πτω χοῦ κατῃσχύνατε·

[01429]    ὁ δὲ Κύριος ἐλπὶς αὐτοῦ ἐστι.

[01430]    Ταῦτα δὲ ποιεῖ τῶν ὅλων ὁ Κύριος διὰ τὴν τοῦ Ἐζεκίου ἀρετὴν, καὶ τὴν εὐσεβῶς ὑπ' ἐκείνου ποιμαι νομένην γενεάν·

[01431]    οὗ ὡς εὐτελοῦς ὑμεῖς οἱ δυσσεβεῖς καταφρονήσαντες, ἐκωμῳδήσατε τὴν εἰς ἐμὲ βεβαίαν πεποίθησιν.

[01432]    Ταύτην γὰρ ἐκάλεσε βουλὴν, ἀντὶ τοῦ σκοποῦ.

[01433]    Ἐκεῖνος μέντοι καθάπερ ἄγκυραν ἱερὰν τὴν ἐμὴν κατέσχεν ἐλπίδα, καὶ μὴν δὴ καὶ τετύ χηκε τῆς σωτηρίας ὡς ἤλπισε.

[01434]    Τοῦτο γὰρ καὶ ἐπ ήγαγεν·

[01435]    ζʹ.

[01436]    Τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ;

[01437]    Τοῦτο δὲ διπλῆν ἔχει τὴν προφητείαν.

[01438]    Οὐ γὰρ μόνον τὴν τηνικάδε γενομένην τοῖς πολιορκηθεῖσι προαγο ρεύει σωτηρίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν πολλοῖς ὕστερον χρό νοις τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν γενομένην ἐκεῖθεν σωτήριον ἐπιφάνειαν·

[01439]    Ἐν τῷ ἐπιστρέψαι Κύριον τὴν αἰχμα λωσίαν τοῦ λαοῦ αὑτοῦ, ἀγαλλιάσεται Ἰακὼβ, καὶ εὐφρανθήσεται Ἰσραήλ.

[01440]    Ἐπειδὴ γὰρ αἱ δέκα φυλαὶ ἤδη ἦσαν ἐξηνδραποδισμέναι, καὶ μέντοι καὶ τῆς Ἰουδαίας πόλεις συχναὶ, ἐπεύχεται κἀκείνους τῆς αὐτῆς τε σωτηρίας τυχεῖν, καὶ τὴν ἐλευθερίαν ἀπολαβεῖν.

[01441]    Τηνικαῦτα ἔσται, φησὶ, μείζων ἡ εὐ φροσύνη τῷ διπλῆν ἔχοντι τὴν προσηγορίαν λαῷ.

[01442]    Οὐ μόνον γὰρ Ἰακὼβ, ἀλλὰ καὶ Ἰσραὴλ ὠνομάζοντο,καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῷ προπάτορι τεθείσης ὀνομασίας κληρονομήσαντες.

[01443]    ΕΡΜΗΝ.

[01444]    ΤΟΥ Ι∆ʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01445]    αʹ.

[01446]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01447]    Ἐπειδὴ καὶ τοῖς τὴν Ἱερουσαλὴμ οἰκοῦσι προεθέσπισε τὴν σωτηρίαν ὁ πρὸ τούτου ψαλμὸς, καὶ τοῖς δορυαλώτοις ἤδη γε γενημένοις προηγόρευσε τὴν ἀνάκλησιν, εἰκότως ἐν τῷδε τῷ ψαλμῷ παραίνεσιν εἰσφέρει, καὶ ὑπο τίθεται βίον καθ' ὃν προσῆκον ἦν πολιτεύεσθαι τοὺς ὑπὸ Θεῷ τεταγμένους, καὶ τοσαύτης ῥοπῆς ἀπο λαύοντας, καὶ σχηματίζει τὸν λόγον εἰς ἐρώτησιν καὶ ἀπόκρισιν·

[01448]    Κύριε, τίς παροικήσει ἐν τῷ σκηνώματί σου;

[01449]    καὶ τίς κατασκηνώσει ἐν ὄρει ἁγίῳ σου;

[01450]    Τίς ἄξιος, ὦ ∆έσποτα, τῷ σῷ νεῷ προσ ^[80.956] εδρεύειν, καὶ ἐν τῇ πόλει βιοτεύειν τῇ σῇ;

[01451]    ὁποῖον εἶναι τοῦτον προσήκει;

[01452]    ποίοις ἐπιτηδεύμασι κεχρη μένον;

[01453]    Σκήνωμα γὰρ τὸν τοῦ Θεοῦ προσαγορεύει ναόν·

[01454]    ὄρος δὲ ἅγιον, τὴν Ἱερουσαλήμ.

[01455]    Οὕτω πυθό μενος δέχεται τὴν ἀπόκρισιν·

[01456]    βʹ.

[01457]    Πορευόμενος ἄμωμος, καὶ ἐργαζόμενος δι καιοσύνην.

[01458]    ∆εῖ, φησὶ, τὸν τοιοῦτον ἀπηλλάχθαι κα κίας, καὶ μώμου παντὸς ἐλεύθερον εἶναι, πᾶσαν δὲ ἀρετὴν ἐπιμελῶς μετιέναι.

[01459]    Τὴν γὰρ δικαιοσύνην ἐνταῦθα τὴν τελείαν ἀρετὴν ὀνομάζει·

[01460]    ἀμέλει ταύ της τὰ εἴδη διέξεισι.

[01461]    γʹ.

[01462]    Λαλῶν ἀλήθειαν ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ·

[01463]    ὃς οὐκ ἐδόλωσεν ἐν γλώσσῃ αὑτοῦ, καὶ οὐκ ἐποίησε τῷ πλησίον αὑτοῦ κακόν.

[01464]    Χρὴ γὰρ αὐτὸν ψεύδους μὲν ἐλευθέραν ἔχειν μὴ μόνον τὴν γλῶτταν, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν τὴν διάνοιαν·

[01465]    δόλου δὲ καὶ διπλόης παν τελῶς ἀπηλλάχθαι·

[01466]    ὥστε μηδεμίαν παρ' αὐτοῦ βλά βην εἰς τὸν πέλας χωρεῖν.

[01467]    Μάλα δὲ ἀκολούθως καρ δίας ἐμνημόνευσε πρῶτον, εἶτα γλώττης, καὶ τότε τῆς πράξεως·

[01468]    ἔργου γὰρ ἡγεῖται λόγος, λόγου δὲ ὁ νοῦς.

[01469]    Καὶ ὀνειδισμὸν οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ τοῖς ἔγγιστα αὐτοῦ.

[01470]    Εἰ δὲ καί τινι συμφορᾷ τινες περιπέσοιεν, ἐπικερτομεῖν οὐ δεῖ καὶ ἐπεμβαίνειν, ἀλλὰ μᾶλλον κοινωνεῖν τῆς ἀθυμίας, κατὰ τὸν ἀποστολικὸν νόμον, τὸν παρεγγυῶντα κλαίειν μετὰ κλαιόντων.

[01471]    δʹ.

[01472]    Ἐξουδένωται ἐνώπιον αὐτοῦ πᾶς πονη ρευόμενος.

[01473]    Εἰ δέ τις τὸν παράνομον ἕλοιτο βίον, τοῦτον ἡγείσθω τρισάθλιον, κἂν ἐξ οὐρίων φέρηται τὴν ἄκραν ἔχων εὐημερίαν.

[01474]    Ἐπειδὴ γὰρ τὸ ὀνειδί ζειν ἐξέβαλεν, εἰκότως τοῦτο προστέθεικεν, ἀγαθῶν ἀνδρῶν καὶ κακῶν διδάσκων διαφοράν·

[01475]    Τοὺς δὲ φοβουμένους τὸν Κύριον δοξάζει.

[01476]    Ἅπαντας δὲ τοὺς περὶ πολλοῦ τὰ θεῖα ποιουμένους σέβειν ὅσιον, καὶ πάσης ἀξιοῦν αἰδοῦς καὶ τιμῆς.

[01477]    Ὁ ὀμνύων τῷ πλησίον αὑτοῦ, καὶ οὐκ ἀθετῶν.

[01478]    [εʹ.] Τὸ ἀργύριον αὑτοῦ οὐκ ἔδωκεν ἐπὶ τόκῳ, καὶ δῶρα ἐπ' ἀθώοις οὐκ ἔλαβε.

[01479]    Τοὺς μὲν ὅρκους ἡ ἀλήθεια βεβαιούτω, καὶ τὴν εὐπορίαν ἡ πλεονεξία μὴ μολυνέτω.

[01480]    Εἶδος δὲ ταύτης ὁ τόκος.

[01481]    Ἀδωρότατος δὲ ἔστω δικάζων, καὶ καθαρὰν δώρων ἐκφερέτω τὴν ψῆφον.

[01482]    Ἡ γὰρ δωροδοκία διαφθείρει τὸ δίκαιον.

[01483]    Ὁ ποιῶν ταῦτα οὐ σαλευθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.

[01484]    Ταύ της δὲ ἆθλον τῆς ἀρετῆς τὸ τῆς θείας ἐπικουρίας διηνεκῶς ἀπολαύειν, καὶ ἐν πολλοῖς ἀγαθοῖς δια μένειν, καὶ τὴν αἰώνιον προσμένειν ζωήν.

[01485]    Ταῦτα οὐχ ἧττον ἡμῖν ἢ τοῖς πάλαι ἁρμόττει·

[01486]    ἐπειδὴ πρὸς τῇ παλαιᾷ καὶ τὴν καινὴν νομοθεσίαν δεδέγμεθα, καὶ μείζονος χάριτος τετυχήκαμεν,

[01487]    ΕΡΜΗΝ.

[01488]    ΤΟΥ ΙΕʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01489]    αʹ.

[01490]    Στηλογραφία, τῷ ∆αβίδ.

[01491]    Ἐνταῦθα προ αγορεύει τοῦ ∆εσπότου τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν, ^[80.957] καὶ τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευκότων τὴν σωτηρίαν.

[01492]    ∆ηλοῖ δὲ ἡ ἐπιγραφὴ πρὸς τῷ θανάτῳ καὶ τὴν νίκην.

[01493]    Στήλη γὰρ οὐ τάφοις ἐπιτίθεται μόνοις, ἀλλὰ καὶ νικῶσιν ἀνίσταται, καὶ γράμματα δέχεται τὴν νίκην τοὺς ἀγνοοῦντας διδάσκοντα.

[01494]    Τοῦτο τοιγαροῦν ση μαίνει ἡ τῆς στηλογραφίας ἐπιγραφή.

[01495]    Φύλαξόν με, Κύριε, ὅτι ἐπὶ σοὶ ἤλπισα.

[01496]    [βʹ.] Εἶπα τῷ Κυρίῳ, Κύριός μου εἶ σύ.

[01497]    Ἐκ προσώπου τοῦ Σωτῆρος εἴρηται ὁ ψαλμός·

[01498]    εἴρηται δὲ κατὰ τὸ ἀνθρώπειον·

[01499]    ὥσπερ αὖ τοιαῦτα πολλὰ καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις εὑρίσκομεν·

[01500]    τοιοῦτόν ἐστι καὶ τό·

[01501]    Πάτερ, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω τὸ πο τήριον τοῦτο ἀπ' ἐμοῦ·

[01502]    πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ' ὡς σύ.

[01503]    Καί·

[01504]    Πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα μου καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου καὶ Θεὸν ὑμῶν.

[01505]    Οὕτως εὑρίσκομεν αὐτὸν εὐχόμενον συνεχῶς, καὶ τὰ γόνατα κάμπτοντα.

[01506]    Ὅτι δὲ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ταῦτα, καὶ οὐ τῆς ἀνενδεοῦς θεότητος, ὁ Ἀπόστολος διδάσκει σαφῶς.

[01507]    Λέγει δὲ οὕτως ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῇ·

[01508]    Ὃς ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρκὸς αὑτοῦ δεήσεις τε καὶ ἱκετηρίας πρὸς τὸν δυνάμενον σώ ζειν αὐτὸν ἐκ θανάτου μετὰ κραυγῆς ἰσχυρᾶς καὶ δακρύων προσενεγκὼν, καὶ εἰσακουσθεὶς ἀπὸ τῆς εὐ λαβείας·

[01509]    καίπερ Υἱὸς ὢν, ἔμαθεν ἀφ' ὧν ἔπαθε τὴν ὑπακοὴν, καὶ τελειωθεὶς ἐγένετο πᾶσι τοῖς ὑπακού ουσιν αὐτῷ αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου.

[01510]    Ἐτελειώθη δὲ οὐχ ὁ πρὸ τῶν αἰώνων τέλειος Θεὸς Λόγος, ἀλλ' ἡ τοῦ δούλου μορφὴ, ἀπαθὴς, καὶ ἄφθαρτος, καὶ ἀθά νατος γενομένη.

[01511]    Ταῦτα τοίνυν ἔφη δεδρακέναι τὸν Κύριον ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρκὸς, ἡνίκα θνητὸν εἶχε τὸ σῶμα.

[01512]    Τοιγαροῦν ἀνθρώπινα ταῦτα ἅπαντα, καὶ οὐ θεοπρεπῆ.

[01513]    Οὕτω τοίνυν καὶ ἐν τῷδε τῷ ψαλμῷ αἰτεῖ φυλαχθῆναι, καὶ ὑφ' ἑαυτοῦ φυλάττε ται.

[01514]    Αἰτεῖ μὲν γὰρ ὡς ἄνθρωπος·

[01515]    δίδωσι δὲ τὴν αἴ τησιν ὡς Θεός·

[01516]    εὐδοκοῦντος δηλονότι καὶ συν εργοῦντος τοῦ οἰκείου Πατρός.

[01517]    Τὸ δέ γε·

[01518]    Εἶπα τῷ Κυρίῳ, Κύριός μου εἶ σύ·

[01519]    ἔοικε τῷ·

[01520]    Πορεύομαι πρὸς τὸν Θεόν μου καὶ Θεὸν ὑμῶν.

[01521]    Ὅτι τῶν ἀγαθῶν μου οὐ χρείαν ἔχεις.

[01522]    Ἀνενδεὴς γὰρ ὑπάρ χεις, καὶ τῆς ἀνθρωπίνης δικαιοσύνης οὐ χρῄζεις·

[01523]    ἀλλ' ὅτι ἄν τις ἀγαθὸν δράσοι, αὐτὸς ὀνίναται·

[01524]    σοὶ δὲ κέρδος ἐντεῦθεν οὐδέν.

[01525]    Τοῦτο δὲ ὁ Σύμμαχος ἑτέ ρως ἡρμήνευσεν·

[01526]    Ἀγαθόν μοι οὐκ ἔστιν ἄνευ σου.

[01527]    Πᾶσα, φησὶ, τῶν ἀγαθῶν ἡ φορὰ διὰ τῆς σῆς ὑπάρχει μοι χάριτος.

[01528]    Ἀμφότερα δὲ ταῦτα τῆς εὐ σεβείας ἔχεται.

[01529]    Καὶ ἡμεῖς γὰρ παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ἀγαθῶν ἀπολαύομεν, καὶ αὐτὸς τῆς ἡμετέρας δικαιο πραγίας οὐ χρῄζει·

[01530]    χάριν μέντοι τῆς ἡμετέρας ὠφε λείας ταύτην νομοθετεῖ.

[01531]    ^[80.960] γʹ.

[01532]    Τοῖς ἁγίοις τοῖς ἐν τῇ γῇ αὐτοῦ ἐθαυμά στωσεν ὁ Κύριος, ὅτι πάντα τὰ θελήματα αὐ τοῦ ἐν αὐτοῖς.

[01533]    Τοὺς ἀποστόλους ἐνταῦθα αἰνίτ τεται, καὶ τοὺς δι' ἐκείνων πεπιστευκότας·

[01534]    οἷς λέγει διαφανῆ γεγενῆσθαι τοῦ Θεοῦ τὰ θαύματα·

[01535]    ἐπει δὴ πάντα μου, φησὶ, πεπληρώκασι τὰ προσ τάγματα.

[01536]    δʹ.

[01537]    Ἐπληθύνθησαν αἱ ἀσθένειαι αὐτῶν, μετὰ ταῦτα ἐτάχυναν.

[01538]    Πολλαὶ, φησὶ, πανταχόθεν ἐπ ανέστησαν προσβολαὶ δήμων καὶ δημαγωγῶν, βασι λέων καὶ στρατηγῶν.

[01539]    Πλὴν ἁπάντων περιγενό μενοι μετὰ τάχους ὅτι πλείστου τὸν δρόμον ἐτέλε σαν καὶ τὴν νύσσαν κατέλαβον.

[01540]    Ἔοικε δὲ τοῦτο τῷ ἀποστολικῷ ῥητῷ·

[01541]    Ὅταν ἀσθενήσω, τόδε δυνατός εἰμι.

[01542]    Οὐ μὴ συναγάγω τὰς συναγωγὰς αὐτῶν ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ μὴ μνημονεύσω τῶν ὀνο μάτων αὐτῶν διὰ χειλέων μου.

[01543]    Τούτους δὲ, φησὶ, τοὺς ἐπανισταμένους αὐτοῖς τιμωρίαις παραδώσω, καὶ τὴν μνήμην αὐτῶν κατακρύψω τῇ λήθῃ, ὥστε καὶ αὐτὰς τὰς προσηγορίας παντάπασιν ἀγνοεῖσθαι.

[01544]    εʹ.

[01545]    Κύριος μερὶς τῆς κληρονομίας μου, καὶ τοῦ ποτηρίου μου.

[01546]    Ἀναμνησθῆναι προσήκει τῶν ἐν τῷ δευτέρῳ ψαλμῷ εἰρημένων.

[01547]    Καὶ γὰρ ἐκεῖ ἀνθρω πίνως πάλιν πρὸς αὐτὸν ἔλεγεν ὁ Πατήρ·

[01548]    Αἴτησαι παρ' ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου, καὶ τὴν κατάσχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς.

[01549]    Καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις αὐτὸς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα ἔφη περὶ τῶν ἱερῶν ἀποστόλων·

[01550]    Πάτερ, οὓς ἔδωκάς μοι σοὶ ἦσαν, καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδω κας·

[01551]    καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο, εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας.

[01552]    Ἀλλ' ὥσπερ ἐνταῦθα ἀνθρωπίνως διαλέγεται λαβεῖν παρακαλῶν·

[01553]    οὕτως ἑτέρωθι δεί κνυσιν, ὡς αὐτός ἐστι τῶν ἁπάντων ∆εσπότης.

[01554]    Τὰ πρόβατα γὰρ, φησὶ, τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει, κἀγὼ γινώσκω αὐτὰ, καὶ ἀκολουθοῦσί μοι, κἀγὼ ζωὴν αἰώνιον δίδωμι αὐτοῖς.

[01555]    Καὶ πάλιν·

[01556]    Καὶ ἄλλα δὲ πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς ποίμνης ταύτης·

[01557]    κἀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν.

[01558]    Καὶ ἐν τῷ παρόντι μέντοι ψαλμῷ ἀνθρωπίνως λέ γει·

[01559]    Κύριος μερὶς τῆς κληρονομίας μου, καὶ τοῦ πο τηρίου μου·

[01560]    κληρονομίαν μὲν καλῶν τὴν τῶν ἐθνῶν βασιλείαν·

[01561]    ποτήριον δὲ, ὃν ὑπὲρ ἡμῶν ὑπέμεινε ^[80.961] θάνατον.

[01562]    Οὕτω γὰρ καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς ἔλεγεν Εὐ αγγελίοις·

[01563]    Πάτερ, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω τοῦτο τὸ ποτήριον ἀπ' ἐμοῦ.

[01564]    [Ὡσεὶ σαφέστερον ἔλε γεν·

[01565]    Καὶ τῆς ἐμῆς Ἐκκλησίας, ἥτις ἐστὶν ἡ κληρο νομία μου, μερίς ἐστιν ὁ Κύριος·

[01566]    ὁ αὐτὸς δὲ καὶ τοῦ ποτηρίου μου, τουτέστι τοῦ θανάτου μερὶς γεγε νημένος ὁ αὐτός.] Σὺ εἶ ὁ ἀποκαθιστῶν τὴν κληρο νομίαν μου ἐμοί.

[01567]    Οὐκ εἶπεν·

[01568]    ὁ διδοὺς, ἀλλ', Ὁ ἀποκαθιστῶν τὴν κληρονομίαν μου.

[01569]    Ἐπειδὴ γὰρ εὐθὺς δημιουργηθεὶς ὁ ἄνθρωπος, ἁπάντων ἔλαβε τὴν ἐξουσίαν, καὶ ζωὴν εἶχεν ἀθάνατον·

[01570]    μετὰ δὲ τὴν παράβασιν ἀμφοτέρων ἐξέπεσε, καὶ τῆς δεσποτείας, καὶ τῆς ζωῆς·

[01571]    ἀνθρωπίνως ὁ ∆εσπότης ὑπὲρ τῆς ἀνθρωπείας φύσεως ποιεῖται τὴν αἴτησιν, ἀξιῶν ἀπολαβεῖν τὴν προτέραν ζωήν τε καὶ δεσποτείαν.

[01572]    ὰʹ.

[01573]    Σχοινία ἐπέπεσέ μοι ἐν τοῖς κρατίστοις μου·

[01574]    καὶ γὰρ ἡ κληρονομία μου κρατίστη μοί ἐστι.

[01575]    Ταύτης ἕνεκεν, φησὶ, τῆς κληρονομίας, τὰς παρού σας ἐδεξάμην ἐπιβουλάς·

[01576]    σχοινία γὰρ τὰς ἐπιβουλὰς ὀνομάζει·

[01577]    οὕτως καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει ψαλμῷ·

[01578]    Σχοι νία ἁμαρτωλῶν περιεπλάκησάν μοι, καὶ τοῦ νόμου σου οὐκ ἐπελαθόμην.

[01579]    Λέγει τοίνυν, ὅτι Ταύτης ἕνεκα τῆς κρατίστης κληρονομίας, καὶ τῆς τῶν ἀν θρώπων χάριν σωτηρίας, τὰς παρούσας ἐπιβουλὰς ὑπομένω.

[01580]    ζʹ.

[01581]    Εὐλογήσω τὸν Κύριον τὸν συνετίσαντά με·

[01582]    ἔτι δὲ καὶ ἕως νυκτὸς ἐπαίδευσάν με οἱ νεφροί μου.

[01583]    Ἀλλ' ὅμως ὑπὸ τοῦ Κυρίου σοφιζόμενος, καὶ ἀρίστοις χρώμενος λογισμοῖς, τῆς τοῦ πάθους νυκτὸς περιέσομαι.

[01584]    Νύκτα γὰρ ἐκάλεσε τὸ ζοφῶδες τῶν πειρασμῶν.

[01585]    Μηδεὶς δὲ ἀνάρμοστον ἡγείσθω τὸ συν ετίζεσθαι κατὰ τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν τὸν ∆εσπό την Χριστὸν, ἀκούων τοῦ θεσπεσίου Λουκᾶ λέγον τος·

[01586]    Ἰησοῦς δὲ προέκοπτε σοφίᾳ καὶ χάριτι παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις.

[01587]    Ἀκουσάτω δὲ αὐτοῦ πάλιν λέγοντος, ὅτι δειλιάσαντα παρὰ τὸ πάθος, καὶ ἱδρώ σαντα θρόμβους αἵματος, ἄγγελος προσελθὼν ὑπ εστήριξεν.

[01588]    Εἰ δὲ ἀγγελικῆς ἐδεήθη ῥοπῆς, ἵνα δείξῃ τὴν φύσιν τῆς τοῦ δούλου μορφῆς·

[01589]    πολλῷ δήπουθεν παρὰ τῆς ἐνοικούσης θεότητος ἐσοφίζετο.

[01590]    Ἄνθρω πος γὰρ ὢν καὶ Θεὸς, ἐσοφίζετο μὲν ὡς ἄνθρωπος, πηγὴ δὲ σοφίας ἦν ὡς Θεός.

[01591]    ηʹ ιαʹ.

[01592]    Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαντὸς, ὅτι ἐκ δεξιῶν μού ἐστιν ἵνα μὴ σαλευθῶ.

[01593]    ∆ιὰ τοῦτο εὐφράνθη ἡ καρδία μου, καὶ ἠγαλλιάσατο ἡ γλῶσσά μου·

[01594]    ἔτι δὲ καὶ ἡ σάρξ μου κατασκη νώσει ἐπ' ἐλπίδι.

[01595]    Ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδου, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν δια φθοράν.

[01596]    Ἐγνώρισάς μοι ὁδοὺς ζωῆς·

[01597]    πληρώσεις με εὐφροσύνης, μετὰ τοῦ προσώπου σου·

[01598]    τερπνό της ἐν τῇ δεξιᾷ σου εἰς τέλος.

[01599]    Ταῦτα περιττὸν ἡμᾶς ἑρμηνεύειν, τοῦ θεσπεσίου Πέτρου, τοῦ καὶ τὴν παρὰ τοῦ Πατρὸς, καὶ τὴν παρὰ τοῦ Υἱοῦ, ^[80.964] καὶ τὴν παρὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀποκάλυψιν δεξαμένου, πάλαι τούτων τὴν ἑρμηνείαν ποιησαμέ νου.

[01600]    Οὗτος γὰρ ἐν Ἰουδαίοις δημηγορῶν, καὶ ταύτην ἐνεγκὼν εἰς μέσον τὴν μαρτυρίαν, οὕτως ἔφη·

[01601]    Ἄνδρες ἀδελφοὶ, ἐξὸν εἰπεῖν μετὰ παῤῥησίας πρὸς ὑμᾶς περὶ τοῦ πατριάρχου ∆αβὶδ, ὅτι καὶ ἐτε λεύτησε, καὶ ἐτάφη, καὶ τὸ μνῆμα αὐτοῦ ἐστιν ἐν ἡμῖν ἄχρι τῆς σήμερον.

[01602]    Προφήτης οὖν ὑπάρχων, καὶ εἰδὼς ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ ὁ Θεὸς, ἐκ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ ἀναστήσειν τὸ κατὰ σάρκα τὸν Χριστὸν, προϊδὼν ἐλάλησε περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, ὅτι οὐκ ἐγκατελείφθη εἰς ᾅδου ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, οὐδ' ἡ σὰρξ αὐτοῦ εἶδε διαφθοράν.

[01603]    Καὶ ἑτέρωθι·

[01604]    ∆αβὶδ μὲν γὰρ ἰδίᾳ γενεᾷ ὑπηρετήσας ἀπέθανε, καὶ εἶδε διαφθοράν·

[01605]    ὃν δὲ ὁ Θεὸς ἤγειρεν, οὐκ εἶδε διαφθοράν.

[01606]    Ταῦτα καὶ τοῖς παρερμηνεύειν τολ μῶσιν ἀναγκαῖον προφέρειν·

[01607]    καὶ μέντοι καὶ Ἰουδαίοις·

[01608]    προφανῆ γὰρ ἔλεγχον ἔχει τῆς Ἰουδαίων ἐμβροντησίας.

[01609]    Λέγει τοίνυν ὁ ∆εσπότης Χριστὸς ἀνθρωπίνως κἀνταῦθα, ὅτι ∆ιηνεκῶς ὑπὸ τῆς θείας στηριζόμενος φύσεως τῷ σωτηρίῳ πρόσ ειμι πάθει, καὶ τῇ ἐλπίδι τῆς ἀναστάσεως ἐπευ φραίνομαι.

[01610]    Οὔτε γὰρ ἡ ψυχή μου εἰς ᾅδου κατα λειφθήσεται, οὐθ' ἡ σάρξ μου ὑπομενεῖ τὴν κατὰ φύσιν διαφθοράν.

[01611]    Ταχείας γὰρ τῆς ἀναστάσεως τεύξομαι, καὶ εἰς τὴν ζωὴν ἐπανήξω·

[01612]    ἅπασι ταύτην ἀνθρώποις ὑποδεικνὺς τὴν ὁδόν.

[01613]    Πλη ρώσεις με εὐφροσύνης μετὰ τοῦ προσώπου σου, τερπνότης ἐν τῇ δεξιᾷ σου εἰς τέλος.

[01614]    Ἐπειδὴ τῷ πάθει προσιὼν ἔλεγε, Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου·

[01615]    εἰκότως τούτοις ἐχρή σατο τοῖς λόγοις τῆς ἀναστάσεως μνημονεύσας, διδάσκων ὡς ἀντὶ τῆς ἀθυμίας ἐκείνης ἐν διηνεκεῖ θυμηδίᾳ γενήσεται, ἀπαθὴς, καὶ ἄτρεπτος, καὶ ἀθάνατος, καὶ κατὰ τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν γενόμενος.

[01616]    Ὡς γὰρ Θεὸς, τοῦτο ἦν ἀεὶ, καὶ μέντοι καὶ τῇ ἀνθρωπείᾳ φύσει εὐθὺς ἐν τῇ μήτρᾳ διαπλα σθείσῃ τοῦτο παρασχεῖν αὐτῷ ῥᾴδιον ἦν.

[01617]    Ἀλλὰ διὰ τῶν παθῶν ὁδεῦσαι συνεχώρησεν ἣν ἀνέλαβε φύ σιν, ἵνα οὕτω τῆς ἁμαρτίας καταλύσας τὴν δυνα στείαν, παύσῃ μὲν τοῦ διαβόλου τὴν τυραννίδα, κατα λύσῃ δὲ τοῦ θανάτου τὸ κράτος, καὶ πᾶσιν ἀνθρώ ποις παράσχῃ τὴν τῆς ἀναβιώσεως ἀφορμήν.

[01618]    Ὡς ἄνθρωπος τοίνυν, καὶ τὴν ἀφθαρσίαν, καὶ τὴν ἀθα νασίαν λαμβάνει.

[01619]    Οὗτος ὁ ψαλμὸς καὶ τὴν Ἀρείου, καὶ τὴν Εὐνομίου, καὶ Ἀπολιναρίου φρενοβλάβειαν ἐλέγχει.

[01620]    Οἱ μὲν γὰρ σῶμα ἄψυχον τὸν Θεὸν Λόγον εἶπον ἀνειληφέναι.

[01621]    Ἀπολινάριος δὲ ἔμψυχον μὲν τὸ ἀναληφθὲν ἐκάλεσε σῶμα, τῆς δὲ λογικῆς αὐτὸ ψυ ^[80.965] χῆς ἀπεστέρησεν·

[01622]    οὐκ οἶδα ὅθεν μαθὼν τὰς δύο ταύτας ψυχάς·

[01623]    οὐδαμοῦ γὰρ ἡ θεία τοῦτο διδάσκει Γραφή.

[01624]    Ἀλλ' ὁμοῦ τὸ πανάγιον Πνεῦμα, διὰ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ, ψυχῆς ἀντικρὺς ἐμνημόνευσεν, ἔλεγχον δεδωκὼς προφανῆ καθ' ἑκατέρας αἱρέσεως.

[01625]    ΕΡΜΗΝ.

[01626]    ΤΟΥ Ιςὰʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01627]    αʹ.

[01628]    Προσευχὴ τῷ ∆αβίδ.

[01629]    ∆ιωκόμενος ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ, καὶ παντοδαπὰς ὑπομένων ἐπιβουλὰς, τὸν τῶν ὅλων Θεὸν εἰς ἐπικουρίαν καλεῖ.

[01630]    Εἰσάκου σον, Κύριε, δικαιοσύνης μου·

[01631]    πρόσχες τῇ δεήσει μου·

[01632]    ἐνώτισαι τὴν προσευχήν μου οὐκ ἐν χείλεσι δολίοις.

[01633]    Πάλιν ἐνταῦθα δικαιοσύνην οὐ τὴν τελείαν ἀρετὴν λέγει, ἀλλὰ τὴν δικαίαν αἴτησιν.

[01634]    Οἱ δὲ ἄλλοι ἑρμηνευταὶ τὴν ἀντωνυμίαν οὐ προστεθείκασιν·

[01635]    ἀλλ' ὁ μὲν Σύμμαχος καὶ ὁ Θεοδοτίων Κύριον δι καιοσύνης τὸν Θεὸν ὠνομάκασιν·

[01636]    ὁ δέ γε Ἀκύ λας οὕτως ἔφη, Εἰσάκουσον, Κύριε, δίκαιον, ἀντὶ τοῦ δικαίως, καὶ μὴ μακροθύμως.

[01637]    Τὸ δὲ, Οὐκ ἐν χείλεσι δολίοις, ὁ Σύμμαχος οὕτως εἴρηκεν, Οὐ διὰ χειλέων δολίων.

[01638]    Καθαροῖς γὰρ, φησὶ, χείλεσι τὴν ἱκετείαν προσφέρω·

[01639]    οὐχ ἕτερα μὲν φρονῶν, ἕτερα δὲ φθεγγόμενος·

[01640]    ἀλλὰ συνομολογοῦσαν ἔχω τῇ γνώμῃ τὴν γλῶτταν.

[01641]    βʹ.

[01642]    Ἐκ προσώπου σου τὸ κρῖμά μου ἐξέλθοι, οἱ ὀφθαλμοί μου ἰδέτωσαν εὐθύτητα.

[01643]    Ἀντι βολῶ σε δικάσαι τοῖς κατ' ἐμέ·

[01644]    οἶδα γάρ σου τῆς ψήφου τὸ δίκαιον.

[01645]    γʹ, δʹ.

[01646]    Ἐδοκίμασας τὴν καρδίαν μου, ἐπεσκέψω νυκτὸς, ἐπύρωσάς με, καὶ οὐχ εὑρέθη ἐν ἐμοὶ ἀδι κία.

[01647]    Ὅπως ἂν μὴ λαλήσῃ τὸ στόμα μου τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων.

[01648]    Ἐνταῦθα διδάσκει, ὡς πολλάκις λαβὼν τὸν Σαοὺλ ὑποχείριον, ἀνελεῖν οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλ' εὐεργεσίᾳ τὴν ἀδικίαν ἠμείψατο·

[01649]    διὸ καὶ τῆς νυκτὸς ἐμνημόνευσεν, ἐν ᾗ τοῦτο δέδρακεν, ἐν νυκτὶ καθεύδοντα τὸν Σαοὺλ περισώσας, καὶ οὐ δενὶ συγχωρήσας ἐπενεγκεῖν αὐτῷ τὴν θανατηφόρον πληγήν.

[01650]    Τροπικῶς δὲ καὶ τὰς συμφορὰς νύκτας καλεῖ, διὰ τὸ ζοφῶδες τῆς ἀθυμίας, ὥσπερ αὖ, καὶ πύρωσιν τὴν δοκιμασίαν αὖθις ὀνομάζει·

[01651]    Ἐπύρωσας γάρ με, φησὶ, καὶ οὐχ εὑρέθη ἐν ἐμοὶ ἀδικία.

[01652]    Καθάπερ γάρ τινα χρυσὸν δοκιμάσας, ἀκίβδηλον εὗρες, ὦ ∆έσποτα.

[01653]    Τοσοῦτον γὰρ ἀπέσχον τοῦ λυμήνασθαι τὸν πολέμιον, ὅτι καὶ τῆς κατ' ^[80.968] αὐτοῦ λοιδορίας ἐλευθέραν τὴν γλῶτταν ἐφύλαξα, καὶ ἃ πράττων ἐκεῖνος διατελεῖ, ταῦτα λέγειν οὐκ ἠνεσχόμην ἐγώ.

[01654]    ∆ιὰ τοὺς λόγους τῶν χειλέων σου ἐγὼ ἐφύλαξα ὁδοὺς σκληράς.

[01655]    Τοῦτο δὲ ὁ δυσχερὲς, καὶ ἐπίπονον δέδρακα ταῖς σαῖς πειθόμενος ἐντολαῖς.

[01656]    εʹ.

[01657]    Κατάρτισαι τὰ διαβήματά μου ἐν ταῖς τρί βοις σου, ἵνα μὴ σαλευθῇ τὰ διαβήματά μου.

[01658]    Ἱκετεύω τοίνυν, μὴ παρατραπῆναί μου τὸν σκοπόν·

[01659]    ἔσται δὲ τοῦτο, εἰ τῆς σῆς ῥοπῆς ἀπολαύσαιμι.

[01660]    ∆ια βήματα γὰρ τῆς πράξεως τὴν ὁρμὴν προσηγόρευ σεν.

[01661]    ὰʹ.

[01662]    Ἐγὼ ἐκέκραξα, ὅτι ἐπήκουσάς μου, ὁ Θεός.

[01663]    Οὐ μάτην τοῖσδε λόγοις ἐχρησάμην, ἀλλὰ πεῖραν τῆς σῆς ἔχων φιλανθρωπίας·

[01664]    ἤκουσας γάρ μου καλοῦντος πολλάκις.

[01665]    Κλῖνον τὸ οὖς σου ἐμοὶ, καὶ εἰσάκουσον τῶν ῥημάτων μου.

[01666]    [ζʹ.] Θαυμάστωσον τὰ ἐλέη σου, ὁ σώ ζων τοὺς ἐλπίζοντας ἐπὶ σέ.

[01667]    ∆έξαι τοίνυν τὴν ἱκετείαν·

[01668]    κίνησον πολλὰς γλώττας εἰς ὑμνῳδίαν.

[01669]    Οἱ γὰρ ἐλεούμενον παρὰ σοῦ τὸν ἀδικούμενον βλέπον τες ὑμνήσουσί σου τὴν πρόνοιαν·

[01670]    εἴωθας δὲ τοῖς εἰς σὲ πεποιθόσιν ἐπικουρίαν ὀρέγειν.

[01671]    ηʹ.

[01672]    Ἐκ τῶν ἀνθεστηκότων τῇ δεξιᾷ σου φύ λαξόν με, Κύριε, ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ.

[01673]    Ἀνθ εστηκότας τῇ τοῦ Θεοῦ δεξιᾷ τοὺς πολεμοῦντας αὐτῷ προσηγόρευσεν.

[01674]    Καὶ μάλα εἰκότως·

[01675]    ὑπὸ Θεοῦ γὰρ ἐχρίσθη, καὶ παρ' αὐτοῦ τῆς βασιλικῆς χειροτονίας τετύχηκεν.

[01676]    Λέγει τοιγαροῦν, ὅτι Τῇ σῇ ἀντιτάττονται ψήφῳ οἱ κατ' ἐμοῦ τὴν μάχην ἀνα δεξάμενοι, καὶ παρακαλεῖ τοσαύτης φυλακῆς ἀπο λαῦσαι, ὅσης ἡ κόρη τοῦ ὀφθαλμοῦ·

[01677]    ἥτις καθά περ τινὰς περιβόλους ἔχει τὰ βλέφαρα·

[01678]    ἀντὶ δὲ σκολόπων, τὰς βλεφαρίδας.

[01679]    Ἔχει δὲ καὶ τῶν ὀφρύων τὰς προσβολὰς, τὴν τῶν ἱδρώτων νοτίδα τοῖς κρο τάφοις παραπεμπούσας, καὶ τῆς ἐκεῖθεν λώβης ἀπαλλαττούσας τὸ ὀπτικόν.

[01680]    Τοιαύτης ἱκετεύει κη δεμονίας τυχεῖν.

[01681]    Ἐν σκέπῃ τῶν πτερύγων σου σκεπάσεις με.

[01682]    [θʹ.] Ἀπὸ προσώπου ἀσεβῶν τῶν ταλαιπωρησάντων με.

[01683]    Πάλιν ἑτέρᾳ χρησάμενος εἰκόνι προμηθείας τυχεῖν ἀξιοῖ.

[01684]    Ἤκουσε γὰρ καὶ τοῦ μεγάλου Μωσέως λέγοντος·

[01685]    ∆ιεὶς τὰς πτέρυγας αὑτοῦ ἐδέξατο αὐ ^[80.969] τοὺς, καὶ ἀνέλαβεν αὐτοὺς ἐπὶ τῶν μεταφρέ νων αὑτοῦ.

[01686]    Καὶ ὁ Κύριος δὲ πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἔφη·

[01687]    Ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέκνα σου, ὃν τρόπον ὄρνις ἐπισυνάγει τὰ νοσσία ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας αὑτῆς, καὶ οὐκ ἠθελήσατε;

[01688]    Πτέρυγας δὲ τὴν ὀξείαν καὶ σύντομον τῆς προνοίας ἀσφάλειαν ὀνομάζει·

[01689]    ῥᾴστη γὰρ τῶν πτερύγων ἡ κίνησις.

[01690]    Οἱ ἐχθροί μου τὴν ψυχήν μου περιέσχον.

[01691]    [ιʹ,] Τὸ στέαρ αὑτῶν συνέκλεισαν, τὸ στόμα αὐτῶν ἐλάλησεν ὑπερηφανίαν.

[01692]    Τὸ στέαρ τινὲς εὐημερίαν καὶ εὐ εξίαν ὠνόμασαν.

[01693]    Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ τὴν εὔνοιαν καὶ φιλαδελφίαν οὕτω καλεῖν·

[01694]    τοῦτο ἡ τῶν ῥητῶν ἀκο λουθία παραδηλοῖ·

[01695]    πᾶσαν γὰρ φυσικὴν ἀποκλείσαν τες, φησὶν, εὐσπλαγχνίαν, καὶ οὐδεμίαν χώραν τοῖς τῆς φιλανθρωπίας λογισμοῖς δεδωκότες, φθέγγονται μὲν ὑψηλὰ καὶ ὑπέρογκα·

[01696]    ἐνέδρας δέ μοι παντοδα πὰς καὶ λόχους ἱστᾶσιν.

[01697]    ιαʹ.

[01698]    Ἐκβαλόντες με νυνὶ περιεκύκλωσάν με, τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἔθεντο ἐκκλῖναι ἐν τῇ γῇ.

[01699]    Αὐτοί με τῆς πατρῴας ἐξήλασαν γῆς·

[01700]    καὶ πάλιν τῇδε κἀκεῖσε διατρέχουσι συλλαβεῖν ἐφιέμενοι·

[01701]    ἐπειδὴ τὸ εὐθὲς οὐκ ἐθέλουσι βλέπειν·

[01702]    ἀλλ' ἑτερο κλινὲς ἔχουσι τῆς διανοίας τὸ ὄμμα.

[01703]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσε·

[01704]    Τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἔταξαν ἑτεροκλινεῖν ἐν τῇ γῇ.

[01705]    ιβʹ.

[01706]    Ὑπέλαβόν με ὡσεὶ λέων ἕτοιμος εἰς θή ραν, καὶ ὡσεὶ σκύμνος οἰκῶν ἐν ἀποκρύφοις.

[01707]    Τὸ λογικὸν τῆς φύσεως ἀποῤῥίψαντες, θηρία μι μοῦνται τροφῆς ἐφιέμενα, καὶ ταύτην περισκο ποῦντα, καὶ ἐξαπιναίως ὁρμῶντα.

[01708]    ιγʹ, ιδʹ.

[01709]    Ἀνάστηθι, Κύριε, πρόφθασον αὐτοὺς, καὶ ὑποσκέλισον αὐτούς·

[01710]    ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου ἀπὸ ἀσεβοῦς·

[01711]    ῥομφαίαν σου, ἀπὸ ἐχθρῶν τῆς χειρός σου.

[01712]    Ἐκείνων μὲν, ∆έσποτα, κώλυσον τὴν ὁρμὴν, οἷς οἶδας κωλύμασι·

[01713]    τοῦτο γὰρ ὑποσκέλισον εἶπεν, ἐκ μεταφορᾶς τῶν λαθραίως τοὺς θέοντας καταβαλ λόντων.

[01714]    Ἐμὲ δὲ τῆς ἐκείνων ἐπιβουλῆς ἐλευθέρω σον, τῇ ῥομφαίᾳ σου χρώμενος κατ' αὐτῶν.

[01715]    Οὕτω γὰρ ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν, Εἰς μάχαιράν σου, Κύ ριε, ἀπὸ ὀλίγων τῆς γῆς.

[01716]    Τῷ ὅρῳ σου γὰρ, φησὶ, τοὺς ἀνθρώπους παραπέμπεις θανάτῳ.

[01717]    Σὺ ^[80.972] γὰρ εἶπας·

[01718]    Γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ.

[01719]    ∆ια μέρισον αὐτοὺς ἐν τῇ ζωῇ αὐτῶν·

[01720]    καὶ τῶν κε κρυμμένων σου ἐμπλησθήτω ἡ γαστὴρ αὐτῶν.

[01721]    Ἐγὼ δὲ, εἰ καὶ σοὶ τῷ θανάτῳ παραπέμψαι ῥᾴ διον, ἀλλ' οὖν ἱκετεύω ζῶντας αὐτοὺς σκεδασθῆναι, καὶ τὴν κακὴν αὐτῶν συμφωνίαν διαλυθῆναι, καὶ τῶν ἀποκειμένων σοὶ τιμωριῶν μετασχεῖν.

[01722]    Οὕτω δὲ καὶ ἐν τῇ ᾠδῇ τοῦ μεγάλου Μωσέως, αὐτὸς ὁ Θεός φησιν·

[01723]    Οὐκ ἰδοὺ ταῦτα πάντα συνῆκται παρ' ἐμοὶ, καὶ ἐσφράγισται ἐν τοῖς θησαυροῖς μου;

[01724]    ἐν ἡμέρᾳ ἐκδικήσεως ἀνταποδώσω, ἐν καιρῷ ὅταν σφαλῇ ὁ ποῦς αὐτῶν.

[01725]    Ἐχορτάσθησαν υἱῶν, καὶ ἀφῆκαν τὰ κατάλοιπα αὑτῶν τοῖς νηπίοις αὑτῶν.

[01726]    Καὶ τοῦτο ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσε·

[01727]    Χορτα σθήσονται υἱοὶ, καὶ ἀφήσουσι τὰ λείψανα αὑ τῶν τοῖς νηπίοις αὑτῶν.

[01728]    Οἶδα, φησὶν, ὡς τὴν δικαίαν σου τιμωρίαν οὐ μόνον αὐτοῖς ἐπάξεις, ἀλλὰ καὶ τοῖς υἱέσι, καὶ τοῖς ἐγγόνοις, τὴν τῶν προγόνων πονηρίαν μιμησαμένοις·

[01729]    τὸ δὲ χορτασθήσονται, ἀντὶ τοῦ, εἰς κόρον μεθέξουσι τῶν κακῶν.

[01730]    ιεʹ.

[01731]    Ἐγὼ δὲ ἐν δικαιοσύνῃ ὀφθήσομαι τῷ προσ ώπῳ σου, χορτασθήσομαι ἐν τῷ ὀφθῆναί μοι τὴν δόξαν σου, τῷ Παιδί σου·

[01732]    ἐκεῖνοι μὲν γὰρ τοιαύτας δώσουσι δίκας·

[01733]    ἐγὼ δὲ τοῖς παρὰ τῆς δι καίας σου προνοίας ἀγαθοῖς ἐντρυφήσω, πεῖραν με γίστην τῆς σῆς εὐεργεσίας δεξάμενος.

[01734]    ΕΡΜΗΝ.

[01735]    ΤΟΥ ΙΖʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01736]    αʹ.

[01737]    Εἰς τὸ τέλος·

[01738]    τῷ παιδὶ Κυρίου, τῷ ∆αβὶδ, ἃ ἐλάλησε τῷ Κυρίῳ, τοὺς λόγους τῆς ᾠδῆς ταύ της, ἐν ἡμέρᾳ ᾗ ἐῤῥύσατο αὐτὸν Κύριος ἐκ χειρὸς πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ, καὶ ἐκ χειρὸς Σαοὺλ, καὶ εἶπεν.

[01739]    ∆ήλη ἡ ἐπιγραφὴ, καὶ ἑρμηνείας οὐ δεομένη.

[01740]    Ἔγκειται δὲ καὶ τῇ τῶν Βασιλειῶν ἱστο ρίᾳ τοῦδε τοῦ ψαλμοῦ ἡ διάνοια.

[01741]    Θαυμάσαι δὲ ἄξιον τὴν τοῦ προφήτου φιλοσοφίαν.

[01742]    Τοσαύτας γὰρ ἐπι βουλὰς παρὰ τοῦ Σαοὺλ ὑπομείνας, οὐ συνέταξεν αὐτὸν τοῖς ἐχθροῖς·

[01743]    ἀλλὰ τῶν πολεμίων χωρίσας, οὐχ ὡς δυσμενοῦς ἐμνημόνευσεν·

[01744]    εἰς τὸ τέλος δὲ πρόσκειται, ἐπειδὴ καὶ προφητείαν ἔχει τῆς τῶν ἐθνῶν κλήσεως, καὶ τῆς Ἰουδαίων ἀλλοτριώ σεως·

[01745]    ἃ μακροῖς ὕστερον ἐγένετο χρόνοις.

[01746]    βʹ, γʹ.

[01747]    Ἀγαπήσω σε, Κύριε, ἡ ἰσχύς μου.

[01748]    Κύριος, στερέωμά μου, καὶ καταφυγή μου, καὶ ῥύστης μου·

[01749]    ὁ Θεός μου βοηθός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ' αὐτόν·

[01750]    ὑπερ ^[80.973] ασπιστής μου, καὶ κέρας σωτηρίας μου, καὶ ἀντιλήπτωρ μου.

[01751]    Ἀγάπῃ τὰς εὐεργεσίας ὁ προ φήτης ἀμείβεται·

[01752]    ταύτην γὰρ μόνην τῷ Θεῷ τὸν εὖ πεπονθότα δυνατὸν ἀντιδοῦναι·

[01753]    ταύτην καὶ τῆς νομοθεσίας ἀρχόμενος ἐνομοθέτησεν ὁ Θεός.

[01754]    Ἀγα πήσεις γὰρ, φησὶ, Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεώς σου.

[01755]    Ἀλλ' ἕπεται τῇ ἀγάπῃ τοῦ ἀγα πωμένου ἡ θεραπεία.

[01756]    Ἡ γὰρ ἀγάπη πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει·

[01757]    ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει.

[01758]    Ὑπισχνεῖται δὲ ὁ μακά ριος ∆αβὶδ τὸν Θεὸν ἀγαπήσειν, οὐχ ὡς οὐδέπω τοῦτο τέλεον κατορθώσας·

[01759]    ἀλλὰ κόρον λαβεῖν τῆς ἀγάπης οὐκ ἀνεχόμενος·

[01760]    εἶτα τὰς εὐεργεσίας θείας ποιεῖ ται προσηγορίας, καὶ τὸν κατάλογον ὧν ἔτυχεν ἀγαθῶν κατάλογον ὀνομάτων ἐργάζεται·

[01761]    καὶ καλεῖ τὸν Θεὸν ἰσχὺν, ὡς ταύτης μεταλαχών·

[01762]    στερέωμα, ὡς στερεὸς κατὰ τῶν πολεμίων γενόμενος·

[01763]    κατα φυγὴν, ὡς τεῖχος ἐσχηκὼς τὸν Θεὸν, καὶ περίβο λον ὀχυρόν·

[01764]    ῥύστην, ὡς διὰ τοῦ Θεοῦ τῶν δυσμε νῶν ἀπηλλαγμένος·

[01765]    βοηθὸν, ὡς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας τυχών·

[01766]    ὑπερασπιστὴν, ὡς πρόμαχον ἐν καιρῷ γεγενημένον·

[01767]    κέρας σωτηρίας, καὶ ἀντιλήπτορα, ὡς τῇ αὐτοῦ προμηθείᾳ περισωθείς.

[01768]    Τὸ δὲ κέρας σωτηρίας τέθεικεν ἐκ μεταφορᾶς τῶν ζώων, τῶν τοῖς κέρασιν τοὺς πολεμίους ἀμυνομένων.

[01769]    [Κέ ρας δὲ λέγεται καὶ ἡ βασιλεία, Καὶ δώσει γὰρ ἰσχὺν τοῖς βασιλεῦσιν ἡμῶν·

[01770]    καὶ ὑψώσει κέρας Χριστοῦ αὑτοῦ·

[01771]    ἀντὶ τοῦ τὴν βασιλείαν τοῦ Χριστοῦ αὑτοῦ.] δʹ.

[01772]    Αἰνῶν ἐπικαλέσομαι τὸν Κύριον·

[01773]    καὶ ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου σωθήσομαι.

[01774]    Ἐνταῦθα διδασκό μεθα χάριν μὲν ὁμολογεῖν ὑπὲρ τῶν ὑπηργμένων ἀγαθῶν, αἰτεῖν δὲ πάλιν τὰ ἐνδέοντα·

[01775]    τοῦτο γὰρ, φησὶ, ποιῶν, κρείττων ἔσομαι τῶν δυσμενῶν.

[01776]    Εἶτα διηγεῖται τὰς παντοδαπὰς τῶν πολεμίων ἐπαναστά σεις.

[01777]    εʹ, ὰʹ.

[01778]    Περιέσχον με ὠδῖνες θανάτου·

[01779]    καὶ χεί μαῤῥοι ἀνομίας ἐξετάραξάν με.

[01780]    Ὠδῖνες ᾅδου περι εκύκλωσάν με·

[01781]    προέφθασάν με παγίδες θανάτου.

[01782]    Ὠδῖνας θανάτου καὶ ᾅδου καλεῖ τοὺς θανατηφόρους κινδύνους.

[01783]    Καθάπερ γὰρ αἱ ὠδῖνες παρ' αὐτὸν γίνονται τὸν τόκον, οὕτως οἱ μέγιστοι κίνδυνοι τῷ θανάτῳ πελάζουσι·

[01784]    χειμάῤῥους δὲ ἀνομίας τὰς ἀδίκους καὶ ἀθρόας τῶν ἐχθρῶν προσβολάς·

[01785]    καθά περ γὰρ ὁ χειμαῤῥους, τὰς τῶν ὑδάτων συῤῥοίας ἐντεῦθεν κἀκεῖθεν φερομένας δεχόμενος, ἐξαπιναίως προσβάλλει·

[01786]    οὕτω καὶ ὁ Σαοὺλ, καὶ οἱ ἄλλοι πολέ μιοι, ταῖς ἐφόδοις ἐχρῶντο.

[01787]    Παγίδας δὲ θανάτου, ^[80.976] τὰς ἐνέδρας ἐκάλεσεν·

[01788]    ὅπερ γὰρ τοῖς ἀλόγοις ἡ παγὶς, τοῦτο τοῖς πολεμουμένοις ὁ λόχος.

[01789]    Ἑκά τερα γὰρ λαθραίας βλάβης ἐστὶ μηχανήματα.

[01790]    ζʹ.

[01791]    Καὶ ἐν τῷ θλίβεσθαί με ἐπεκαλεσάμην τὸν Κύριον, καὶ πρὸς τὸν Θεόν μου ἐκέκραξα·

[01792]    ἤκουσε Κύριος ἐκ ναοῦ ἁγίου αὐτοῦ φωνῆς μου·

[01793]    καὶ ἡ κραυγή μου ἐνώπιον αὐτοῦ εἰσελεύσεται εἰς τὰ ὦτα αὐτοῦ.

[01794]    Ὑπὸ τοσούτων μέντοι πολιορκούμενος συμφορῶν, πάσης ἀνθρωπίνης καταφρονήσας ἐπι κουρίας, τὴν θείαν ἐπεκαλεσάμην ῥοπὴν, καὶ τῆς ἐλπίδος οὐκ ἐψεύσθην·

[01795]    παραυτίκα γάρ μου τὰς ἱκε τείας ἐδέξατο.

[01796]    Ναὸν δὲ ἐνταῦθα, οὐ τὸν χειροποίη τον λέγει·

[01797]    οὐδὲ γὰρ ᾠκοδόμητο τηνικαῦτα·

[01798]    ὁ Σολο μὼν γὰρ αὐτὸν ἐδείματο μετὰ ταῦτα·

[01799]    ἀλλὰ τὸν οὐρανὸν προσηγόρευσεν οὕτω.

[01800]    ηʹ, θʹ.

[01801]    Καὶ ἐσαλεύθη, καὶ ἔντρομος ἐγενήθη ἡ γῆ·

[01802]    καὶ τὰ θεμέλια τῶν ὀρέων ἐταράχθησαν·

[01803]    καὶ ἐσαλεύθησαν, ὅτι ὠργίσθη αὐτοῖς ὁ Θεός.

[01804]    Ἀνέβη καπνὸς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ·

[01805]    καὶ πῦρ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ καταφλεγήσεται·

[01806]    ἄνθρακες ἀνήφθησαν ἀπ' αὐτοῦ.

[01807]    Ταῦτα δὲ ἅπαντα τέθεικεν, οὐχ ὡς πάν τως οὕτω γεγενημένα, ἀλλ' ὡς οὕτω τῇ πίστει νε νοημένα.

[01808]    Οὐ μόνον δὲ τιμωρούμενος ὁ Θεὸς, ἀλλὰ καὶ δεδιττόμενος τοὺς ἀνθρώπους, πολλάκις τοιαῦτα πεποίηκε, καὶ βρονταῖς, καὶ κτύποις, καὶ σει σμοῖς ἐκπλήττων, καὶ πυρί.

[01809]    Οὕτω καὶ τὸν Ἰσραὴλ δεδίξασθαι θελήσας, τὸ Σινᾶ ὄρος πυρὶ καπνιζό μενον ἔδειξε.

[01810]    ∆ιὰ τούτων τοίνυν καὶ ὁ παρὼν προφήτης τὴν τοῖς πολεμίοις ἐπενεχθεῖσαν τιμωρίαν ἐμήνυσε·

[01811]    διδάσκει δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, μὴ τὰ ὅμοια δρᾷν, ἵνα μὴ τὰ ὅμοια πάθωσιν.

[01812]    ιαʹ, ιβʹ.

[01813]    Καὶ ἔκλινεν οὐρανοὺς, καὶ κατέβη·

[01814]    καὶ γνόφος ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ.

[01815]    Καὶ ἐπέβη ἐπὶ Χε ρουβὶμ, καὶ ἐπετάσθη ἐπὶ πτερύγων ἀνέμων.

[01816]    Καὶ ἔθετο σκότον ἀποκρυφὴν αὑτοῦ·

[01817]    κύκλῳ αὐτοῦ ἡ σκηνὴ αὐτοῦ.

[01818]    Πάλιν ἐνταῦθα τοῦ Θεοῦ τὴν ἐπιφάνειαν διηγούμενος, ἱκανὸν τοῖς ἀκροαταῖς ἐν τίθησι δέος.

[01819]    Ἀλλ' ὅμως, οὔτε κατάβασιν, οὔτε ἀνά βασιν τῆς θείας ἡμεῖς ἐπιστάμεθα φύσεως·

[01820]    ἀπερί γραφον γὰρ τὸ Θεῖον, πανταχοῦ παρὸν, περιέχον τὰ πάντα.

[01821]    Τὸ διάφορον δὲ τῶν οἰκονομιῶν διὰ τού των ἐκπαιδευόμεθα.

[01822]    Ποτὲ μὲν γὰρ προσηνέστερον ἐπιφαίνεται τοῖς ἀνθρώποις·

[01823]    ποτὲ δὲ μεγαλοπρε πέστερον.

[01824]    Ἔστι δ' ὅτε καὶ φόβον ἐνθεῖναι βουλόμε νος, παράδοξά τινα δείκνυσι καὶ ἀήθη.

[01825]    Τὸ τοίνυν,

[01826]    ^[80.977] Ἔκλινεν οὐρανοὺς, καὶ κατέβη, νοήσωμεν ὅτι τὴν οἰκείαν ἐπιφάνειαν ἔδειξεν.

[01827]    Γνόφον δὲ ὑπὸ τοὺς πόδας, τὸ τῆς παρουσίας ἀόρατον·

[01828]    τὴν δὲ, τῶν Χερουβὶμ ἐπίβασιν, καὶ τὴν τῶν ἀνέμων πτῆσιν, τὸ τῆς ἐπιφανείας ὀξύ·

[01829]    τὸ δὲ, Ἔθετο σκότος ἀποκρυφὴν αὐτοῦ, τὸ τῆς φύσεως ἀθεώρη τον.

[01830]    Τὸ δὲ, Κύκλῳ αὐτοῦ ἡ σκηνὴ αὐτοῦ, τὸ περὶ αὐτὸν φῶς·

[01831]    διὸ καὶ ὁ μακάριος ἔφη Παῦ λος·

[01832]    Ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρό σιτον.

[01833]    Σκοτεινὸν ὕδωρ ἐν νεφέλαις ἀέρων.

[01834]    [ιγʹ.] Ἀπὸ τῆς τηλαυγήσεως ἐνώπιον αὐτοῦ αἱ νεφέλαι διῆλ θον.

[01835]    Καθάπερ γὰρ, φησὶ, τῇ πυκνότητι τῶν νε φῶν ζοφώδης γινόμενος ὁ ἀὴρ τῆς ἀστραπῆς ἐκπέμπει τὴν αἴγλην, οὕτως ἀόρατος ὢν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ τοῦ νοεροῦ φωτὸς τὰς ἀκτῖνας ἀφίησι, καὶ τῷ κολαστικῷ πυρὶ κολάζει τοὺς πο νηρίᾳ συζῶντας·

[01836]    τοῦτο γὰρ παρεδήλωσεν ἐπαγα γών·

[01837]    Χάλαζαι καὶ ἄνθρακες πυρός.

[01838]    [ιδʹ, ιεʹ.] Καὶ ἐβρόντησεν ἐξ οὐρανοῦ ὁ Κύριος·

[01839]    καὶ ὁ ὕψιστος ἔδωκεν φωνὴν αὐτοῦ.

[01840]    Ἀπέστειλε βέλη, καὶ ἐσκόρ πισεν αὐτούς·

[01841]    καὶ ἀστραπὰς ἐπλήθυνε, καὶ συν ετάραξεν αὐτούς.

[01842]    Ταῦτα καὶ ἐφ' ἡμῶν πολλάκις ἐγένετο·

[01843]    ἐν γὰρ τοῖς ἔναγχος γεγενημένοις πολέ μοις, καὶ τοὺς ἀρκτῴους Βαρβάρους ἐπελθόντας ἡμῖν χαλάζῃ καὶ πυρὶ κατηνάλωσεν, καὶ τοὺς ἀπὸ τῆς ἕω πρώην ἐπιστρατεύσαντας Πέρσας, καὶ ἀναι μωτὶ τὰς ἡμετέρας πόλεις παραλαβεῖν προσδοκή σαντας, ταύταις ἐπέδησε ταῖς πέδαις, καὶ πε ραιτέρω προβῆναι κεκώλυκε·

[01844]    καὶ τοὺς μὲν θανάτῳ παρέπεμψε, τοὺς δὲ τῶν γεγενημένων ἀγγέλους ἐξ έπεμψεν.

[01845]    ιὰʹ.

[01846]    Καὶ ὤφθησαν αἱ πηγαὶ τῶν ὑδάτων·

[01847]    καὶ ἀνεκαλύφθησαν τὰ θεμέλια τῆς οἰκουμένης·

[01848]    ἀπὸ ἐπιτιμήσεώς σου, Κύριε, ἀπὸ ἐμπνεύσεως πνεύματος ὀργῆς σου.

[01849]    Καὶ τοῦτο ἐφ' ἡμῶν ἐν πολλοῖς γεγέ νηται κλίμασι·

[01850]    διέστη γὰρ ἡ γῆ κινηθεῖσα, καὶ βά θος ἄμετρον ἐν ὑψηλοῖς ὄρεσιν ἀνεφάνη, καὶ ὕδωρ ἐν ἀνύδροις ἐδόθη χωρίοις·

[01851]    ποιεῖ δὲ ταῦτα ὁ τῶν ὅλων πρύτανις, τὴν τιμωρητικὴν αὑτοῦ δύναμιν τοῖς ἀνθρώποις ἐπιδεικνὺς, καὶ διδάσκων ὡς δύ ναται μὲν ἐν ἀκαρεῖ πᾶσι πανωλεθρίαν ἐπενεγ κεῖν·

[01852]    φιλανθρωπίᾳ δὲ χρώμενος, ἀναβάλλεται τὴν τιμωρίαν, καὶ προσμένει τὴν μεταμέλειαν.

[01853]    ιζʹ.

[01854]    Ἐξαπέστειλεν ἐξ ὕψους, καὶ ἔλαβέ με·

[01855]    προσ ελάβετό με ἀπὸ ὑδάτων πολλῶν.

[01856]    Καὶ διδάσκων τί καλεῖ τροπικῶς ὕδατα, ἐπήγαγεν·

[01857]    ^[80.980] ιηʹ.

[01858]    Ῥύσεταί με ἐξ ἐχθρῶν μου δυνατῶν, καὶ ἐκ τῶν μισούντων με, ὅτι ἐστερεώθησαν ὑπὲρ ἐμέ.

[01859]    Προφανῶς, φησὶ, τὴν περὶ ἐμὲ κηδεμονίαν τοῖς ἐμοῖς ἔδειξε πολεμίοις·

[01860]    τοῦτο γὰρ εἶπεν εἰρηκὼς, Ἐξ απέστειλεν ἐξ ὕψους, καὶ ἔλαβέ με·

[01861]    ἀντὶ τοῦ, Πέ πεικεν ἅπαντας ὡς οὐρανόθεν μοι τὴν ἐπικουρίαν παρέσχε.

[01862]    Ταύτης δέ με τῆς προμηθείας ἠξίωσε, τὸ τῶν πολεμίων ἰσχυρὸν θεασάμενος.

[01863]    Ἐστερώθησαν γὰρ ὑπὲρ ἐμὲ, φησίν.

[01864]    ιθʹ.

[01865]    Προέφθασάν με ἐν ἡμέρᾳ κακώσεώς μου.

[01866]    Ἐνταῦθα αἰνίττεσθαί μοι δοκεῖ τὴν τοῦ Ἀβεσσαλὼμ ἐπανάστασιν, μετὰ τὴν ἁμαρτίαν γεγενημένην.

[01867]    Κάκωσιν γὰρ, ἣν ὁ Σύμμαχος ταλαιπωρίαν καλεῖ τῆς ψυχῆς λέγει τὴν ἀσθένειαν, δι' ἣν ἡ ἁμαρτία γεγένηται.

[01868]    Καὶ ἐγένετο Κύριος ἀντιστήριγμά μου.

[01869]    [κʹ.] Καὶ ἐξήγαγέ με εἰς πλατυσμόν.

[01870]    Ὠθούμενόν με, φησὶ, καὶ καταβαλλόμενον ὑπήρεισεν ὁ Θεὸς, καὶ τὴν στενοχωρίαν εὐρυχωρίαν εἰργάσατο, ἀντὶ τοῦ προσδοκωμένου θανάτου τὴν ζωὴν χαρισάμενος·

[01871]    τοῦτο δὲ καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει ψαλμῷ·

[01872]    Ὠσθεὶς ἀνε τράπην τοῦ πεσεῖν, καὶ ὁ Κύριος ἀντελάβετό μου.

[01873]    Ῥύσεταί με, ὅτι ἠθέλησέ με.

[01874]    Ἐλπίζω δὲ, ὅτι καὶ εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον τῆς αὐτῆς ἀξιώσει με βοηθείας, καὶ κρείττων ἔσομαι τῶν δυσμενῶν, κἂν μάλιστα πλείστην ἔχωσι δύναμιν.

[01875]    καʹ κγʹ.

[01876]    Καὶ ἀνταποδώσει μοι Κύριος κατὰ τὴν δικαιοσύνην μου·

[01877]    καὶ κατὰ τὴν καθαριότητα τῶν χει ρῶν μου ἀνταποδώσει μοι.

[01878]    Ὅτι ἐφύλαξα τὰς ὁδοὺς Κυρίου·

[01879]    καὶ οὐκ ἠσέβησα ἀπὸ τοῦ Θεοῦ μου.

[01880]    Ὅτι πάντα τὰ κρίματα αὐτοῦ ἐνώπιόν μου, καὶ τὰ δι καιώματα αὐτοῦ οὐκ ἀπέστησαν ἀπ' ἐμοῦ.

[01881]    Οὐκ ἄδικον, φησὶ, ποιεῖταί μου πρόνοιαν, ἀλλὰ καὶ τὸν ἐμὸν σκοπὸν ἐπιστάμενος, καὶ εἰδὼς ὅτι ἐμοὶ σπουδὴ πάσας αὐτοῦ φυλάττειν τὰς ἐντολάς·

[01882]    ἐπειδὴ γὰρ πολλὴν ἔδειξε περὶ αὐτὸν τοῦ Θεοῦ γεγενημένην κηδεμονίαν, δείκνυσι ταύτης τὸ δίκαιον, προτρέ πων εἰς ἀρετὴν τοὺς ἀκούοντας, καὶ διδάσκων ὡς οὐχ οἷόν τε ταύτης ἡμᾶς τυχεῖν, μὴ γνησίαν εὔνοιαν περὶ τὸν Θεὸν κτησαμένους·

[01883]    οὐδὲ γὰρ τὸν τῶν οἰκείων κατορθωμάτων κατάλογον γυμνῶσαι πᾶσιν ὁ προφήτης ἠθέλησεν, ἀλλ' ὑποθέσθαι πῶς οἷόν τε τῆς θείας ἀπολαῦσαι προνοίας.

[01884]    κδʹ.

[01885]    Καὶ ἔσομαι ἄμωμος μετ' αὐτοῦ.

[01886]    Καὶ πῶς δυνατὸν τοῦτο κατορθῶσαι;

[01887]    Καὶ φυλάξομαι ἀπὸ τῆς ἀνομίας μου.

[01888]    Ἀπεχόμενος, φησὶν, ἐκείνων ἃ κακῶς εἰργασάμην, ἄμωμος εἰς τὸν ἐπιόντα γενήσομαι χρόνον·

[01889]    οὕτως ὁ μέγας ∆αβὶδ τῶν οἰκείων ^[80.981] κατορθωμάτων μνημονεῦσαι βιασθεὶς, ἵνα δείξῃ τῆς τοῦ Θεοῦ προμηθείας τὸ δίκαιον, οὐκ ἠνέσχετο τὴν γεγενημένην κρύψαι παρανομίαν.

[01890]    κεʹ.

[01891]    Καὶ ἀνταποδώσει μοι Κύριος κατὰ τὴν δικαιοσύνην μου, καὶ κατὰ τὴν καθαριότητα τῶν χειρῶν μου ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.

[01892]    Τότε δὴ, φησὶν, ὅταν παντελῶς ἄμωμος γένωμαι, τελείων τεύξομαι τῶν ἀγαθῶν.

[01893]    Πάντα γὰρ ἐφορᾷ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ πρὸς τὰς ἀγαθὰς πράξεις, ταύτας γὰρ ὠνόμασε χειρῶν καθαρότητα, καὶ τὸν εὐσεβῆ τῆς διανοίας σκοπὸν, ποιεῖται τὰς ἀντιδόσεις.

[01894]    Εἶτα τοῦτο αὐτὸ σαφέστερον ἐκπαιδεύει.

[01895]    κὰʹ, κζʹ.

[01896]    Μετὰ ὁσίου ὁσιωθήσῃ·

[01897]    καὶ μετὰ ἀνδρὸς ἀθώου ἀθῶος ἔσῃ.

[01898]    Καὶ μετὰ ἐκλεκτοῦ ἐκλε κτὸς ἔσῃ.

[01899]    Καὶ μετὰ στρεβλοῦ διαστρέψεις.

[01900]    Πρὸς τὰς γνώμας τῶν ἀνθρώπων ἁρμόττεις τὰς ἀντιδόσεις, ὦ ∆έσποτα.

[01901]    Τοῖς γὰρ ὁσίοις παρέχεις τὰ τῆς ὁσιό τητος ἄξια·

[01902]    καὶ τοῖς ἀθώοις, καὶ τῆς ἁμαρτίας ἀπηλλαγμένοις, τὰ πρόσφορα·

[01903]    καὶ τοῖς ἐκλεκτοῖς καὶ τελείοις, τὰ τέλεια·

[01904]    τοῖς δὲ τοῦ εὐθέως ἐκτρα πεῖσι, καὶ τὴν ἐναντίαν ὁδεύουσι, κατάλληλον παρασκευάζεις εὑρεῖν τῆς ὁδοῦ τὸ τέλος.

[01905]    Πῶς καὶ τίνι τρόπῳ;

[01906]    κηʹ.

[01907]    Ὅτι σὺ λαὸν ταπεινὸν σώσεις·

[01908]    καὶ ὀφθαλ μοὺς ὑπερηφάνων ταπεινώσεις.

[01909]    Τοὺς μὲν γὰρ ἢ μετρίῳ φρονήματι κεχρημένους, ἢ ἐκ περιστά σεως τεταπεινωμένους, σωτηρίας ἀξιοῖς, καὶ περιφανεῖς ἀποφαίνεις·

[01910]    τοὺς δὲ τὰς ὀφρῦς αἴροντας, καὶ τύφῳ δουλεύοντας, κύπτειν εἰς γῆν ἀναγκάζεις, καὶ τῆς φύσεως λογίζεσθαι τὴν εὐτέλειαν.

[01911]    κθʹ.

[01912]    Ὅτι σὺ φωτιεῖς λύχνον μου, Κύριε, ὁ Θεός μου, φωτιεῖς τὸ σκότος μου.

[01913]    Ἐπειδὴ σκότος πολ λάκις τὰς θλίψεις ἐκάλεσεν, εἰκότως φῶς ὀνομά ζει τὴν τούτων ἀπαλλαγήν.

[01914]    Ταύτης δέ φησιν ἀπο λαύω παρὰ σοῦ τῆς προνοίας·

[01915]    ἐπειδὴ ὁ λύχνος ὁ τὸ ἀληθινὸν ὑποδεξάμενος φῶς·

[01916]    καλεῖ δὲ οὕτω τὴν τοῦ δούλου μορφήν·

[01917]    ἐμός τέ ἐστι, καὶ ἐκ τῆς ἐμῆς ὀσφύος πλασθήσεται.

[01918]    Τοῦτο δὲ καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει ψαλμῷ·

[01919]    Ἐκεῖ ἐξανατελῶ κέρας τῷ ∆αβίδ·

[01920]    ἡτοίμασα λύχνον τῷ Χριστῷ μου.

[01921]    λʹ.

[01922]    Ὅτι ἐν σοὶ ῥυσθήσομαι ἀπὸ πειρατηρίου, καὶ ἐν τῷ Θεῷ μου ὑπερβήσομαι τεῖχος.

[01923]    Πᾶσαν ἐπιβουλὴν, καὶ πᾶσαν ἐνέδραν·

[01924]    πειρατήριον γὰρ καὶ τεῖχος τὴν ἐνέδραν καλεῖ·

[01925]    διὰ τῆς σῆς διαφεύ ξομαι χάριτος.

[01926]    λαʹ.

[01927]    Ὁ Θεός μου, ἄμωμος ἡ ὁδὸς αὐτοῦ.

[01928]    ∆ι καίως ἰθύνεις τὰ σύμπαντα·

[01929]    καὶ τούτου χάριν θαῤῥῶ.

[01930]    Τὰ λόγια Κυρίου πεπυρωμένα.

[01931]    Τοῦτο ^[80.984] δὲ παρὰ τῶν ἀψευδῶν σου λογίων μεμάθηκα·

[01932]    πε πυρωμένα γὰρ, ὡς καὶ ἤδη προειρήκαμεν, τὰ δόκιμα λέγει, καὶ ψεύδους ἀπηλλαγμένα.

[01933]    Ὑπερ ασπιστής ἐστι πάντων τῶν ἐλπιζόντων ἐπ' αὐτόν.

[01934]    Οὐκ ἐγὼ δὲ μόνος·

[01935]    ἀλλὰ καὶ πάντες οἱ ταύτην εἰς αὐτὸν ἔχοντες τὴν ἐλπίδα, τῆς αὐτῆς ἀπολαύσονται βοηθείας.

[01936]    λβʹ.

[01937]    Ὅτι τίς Θεὸς παρὲξ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, καὶ τίς Θεὸς πλὴν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν;

[01938]    Οὐδὲ γάρ ἐστι Θεὸς ἕτερος·

[01939]    ἵνα ὁ μὲν τούτῳ, ὁ δὲ ἐκείνῳ πα ράσχῃ τὴν αἴτησιν.

[01940]    λγʹ.

[01941]    Ὁ Θεὸς ὁ περιζωννύων με δύναμιν·

[01942]    καὶ ἔθετο ἄμωμον τὴν ὁδόν μου.

[01943]    Τῇ αὐτοῦ δυνάμει ῥωσθεὶς κἀγὼ τὴν εὐθεῖαν τρίβον ὁδεύειν ἐπεί γομαι.

[01944]    λδʹ.

[01945]    Καταρτιζόμενος τοὺς πόδας μου ὡσεὶ ἐλά φου·

[01946]    καὶ ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ ἱστῶν με.

[01947]    Καθάπερ γὰρ τοῖς ἐλάφοις ἔδωκε κατὰ φύσιν τὰ ἰοβόλα θηρία καταπατεῖν·

[01948]    οὕτω με κρείττονα καὶ ὑψηλότερον τῶν πολεμίων ἀπέφηνε.

[01949]    λεʹ.

[01950]    ∆ιδάσκων χεῖράς μου εἰς πόλεμον.

[01951]    Εἰς εὐχὴν γὰρ ταύτας ἐκτείνων, περιγίνομαι τῶν δυσμε νῶν.

[01952]    Καὶ ἔθετο τόξον χαλκοῦν τοὺς βραχίονάς μου.

[01953]    ∆ιὰ τοῦτο, δίκην τόξου χαλκοῦ καὶ ἀῤῥα γοῦς τοὺς ἐμοὺς βραχίονας τὰ κατὰ τῶν πολεμίων ἀφιέναι παρεσκεύασε βέλη.

[01954]    λὰʹ.

[01955]    Καὶ ἔδωκάς μοι ὑπερασπισμὸν σωτηρίας μου·

[01956]    καὶ ἡ δεξιά σου ἀντελάβετό μου·

[01957]    καὶ ἡ παι δεία σου ἀνώρθωσέ με εἰς τέλος·

[01958]    καὶ ἡ παιδεία σου αὐτή με διδάξει.

[01959]    Καὶ ἐπαίδευσας ἡμαρτη κότα, καὶ καταπεπτωκότα ἀνώρθωσας·

[01960]    καὶ ἐδίδα ξας ὅσον ἡ ἁμαρτία κακὸν, καὶ τῆς σωτηρίας ἠξίωσας.

[01961]    λζʹ.

[01962]    Ἐπλάτυνας τὰ διαβήματά μου ὑποκάτω μου·

[01963]    καὶ οὐκ ἠσθένησε τὰ ἴχνη μου.

[01964]    Ἐν τῇ στε νοχωρίᾳ τῆς θλίψεως ἔδωκας τὴν εὐρυχωρίαν τῆς παρακλήσεως·

[01965]    ὑφ' ἧς ψυχαγωγούμενος, μέχρι τοῦ παρόντος διήρκεσα.

[01966]    τὸ γὰρ ἐπλάτυνας, εὐρυχώ ρησας ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν.

[01967]    ^[80.985] ληʹ, λθʹ.

[01968]    Καταδιώξω τοὺς ἐχθρούς μου, καὶ καταλήψομαι αὐτούς·

[01969]    καὶ οὐκ ἀποστραφήσομαι ἕως ἂν ἐκλείψωσιν.

[01970]    Ἐκθλίψω αὐτοὺς, καὶ οὐ μὴ δύνωνται στῆναι·

[01971]    πεσοῦνται ὑπὸ τοὺς πόδας μου.

[01972]    Οὕτως ὑπὸ τῆς σῆς προνοίας ῥωσθεὶς ἐλπίζω πάντων περιγενήσε σθαι τῶν δυσμενῶν·

[01973]    καὶ μὴ πρότερον ἀποστῆναι, ἕως ἂν αὐτοὺς αὖθις ὑπηκόους ἐργάσωμαι·

[01974]    τοῦτο γὰρ παρεδήλωσεν εἰρηκώς·

[01975]    Πεσοῦνται ὑπὸ τοὺς πόδας μου.

[01976]    μʹ.

[01977]    Καὶ περιέζωσάς με δύναμιν εἰς πόλεμον·

[01978]    συνεπόδισας πάντας τοὺς ἐπανισταμένους ἐπ' ἐμὲ ὑποκάτω μου.

[01979]    Ἐμοὶ μὲν ἀνδρείαν ἐδωρήσω καὶ ῥώμην·

[01980]    τῶν δὲ πολεμίων ἐπέδησας τὴν ὁρμήν·

[01981]    καὶ τοῦτό ἐστι καὶ ἐπὶ τοῦ Γολιὰθ, καὶ ἐπὶ τοῦ Σαοὺλ γεγενημένον.

[01982]    Τὸν μὲν γὰρ τὸν τοῦ πράττειν καιρὸν εἰς ἀνοήτους ἀναλίσκοντα λόγους τῇ σφενδόνῃ κατήνεγκεν·

[01983]    τὸν δὲ ὕπνῳ πεδηθέντα ῥᾳδίως διέφυ γεν.

[01984]    Οὕτω καὶ τῶν Γετθαίων ἐξέφυγε τὰς ἐπι βουλάς.

[01985]    μαʹ.

[01986]    Καὶ τοὺς ἐχθρούς μου ἔδωκάς μοι νῶτον.

[01987]    Ἀντὶ τοῦ, εἰς φυγὴν ἔτρεψας·

[01988]    ἴδιον γὰρ τῶν φευ γόντων τὸ διδόναι τὰ νῶτα.

[01989]    Καὶ τοὺς μισοῦντάς με ἐξωλόθρευσας·

[01990]    τὸν Σαοὺλ, τὸν Ἀχιτόφελ, τὸν Ἀβεσσαλὼμ, καὶ μυρίους ἑτέρους.

[01991]    μβʹ.

[01992]    Ἐκέκραξαν, καὶ οὐκ ἦν ὁ σώζων·

[01993]    πρὸς Κύριον, καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν.

[01994]    Οὔτε γὰρ ἀλ λόφυλοι τοὺς οἰκείους καλοῦντες εἰς ἐπικουρίαν θεοὺς, τῆς παρ' αὐτῶν προνοίας ἀπέλαυσαν·

[01995]    οὔτε ὁ Σαοὺλ, καὶ Ἀβεσσαλὼμ, καὶ ὁ Σεμεεὶ, καὶ οἱ λοιποὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν πολέμιοι, τὸν Θεὸν ἐσχήκασι σύμμαχον.

[01996]    μγʹ.

[01997]    Καὶ λεπτυνῶ αὐτοὺς ὡσεὶ χοῦν κατὰ πρόσωπον ἀνέμου·

[01998]    ὡς πηλὸν πλατειῶν λεανῶ αὐ τούς.

[01999]    Φροῦδοι καὶ ἀφανεῖς γενήσονται παν τελῶς, τῆς σῆς μοι χάριτος συνεργούσης.

[02000]    μδʹ.

[02001]    Ῥύσῃ με ἐξ ἀντιλογιῶν λαοῦ.

[02002]    Ἐντεῦθεν προθεσπίζει τὴν κατὰ τοῦ Σωτῆρος Ἰουδαίων μανίαν, καὶ τὴν τῶν ἐθνῶν σωτηρίαν.

[02003]    Καὶ παρακα λεῖ μηδεμίαν ἔχειν κοινωνίαν εἰς τὴν ἐκείνων ἀντι λογίαν.

[02004]    Καταστήσεις με εἰς κεφαλὴν ἐθνῶν.

[02005]    Καὶ μὴν οὐκ ἴσμεν τὸν ∆αβὶδ τῶν ἐθνῶν βασιλεύ σαντα.

[02006]    Οὐκοῦν διὰ τοῦ ἐξ αὐτοῦ κατὰ σάρκα τεχθέν τος ἡ προφητεία πληροῦται.

[02007]    Ὁ γὰρ ἐκ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα τεχθεὶς ∆αβὶδ καὶ αὐτὸς ὀνομαζόμε νος κατὰ τὸν θεῖον Ἰεζεκιὴλ, ὁ ∆εσπότης, λέγω, Χριστὸς, πάντων ἐβασίλευσε τῶν ἐθνῶν·

[02008]    ἀεὶ μὲν ὡς Θεὸς τῶν ἁπάντων δεσπόζων, μετὰ δὲ τὴν ἐναν θρώπησιν, καὶ τὴν ἐθελούσιον τῶν εἰς αὐτὸν πεπι στευκότων δουλείαν δεξάμενος.

[02009]    ^[80.988] μεʹ.

[02010]    Λαὸς ὃν οὐκ ἔγνων ἐδούλευσέ μοι, εἰς ἀκοὴν ὠτίου ὑπήκουσέ μου.

[02011]    Ἐκ προσώπου ταῦτα προαγορεύει τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ.

[02012]    Λέγει δὲ, ὅτι Οἱ μήτε νομοθέτην, μήτε προφήτην ἐμὸν δεξάμενοι πώποτε, ῥᾳδίως μάλα κληθέντες ὑπήκουσαν, καὶ τὴν ἐμὴν δεσποτείαν ἠγάπησαν.

[02013]    μὰʹ.

[02014]    Υἱοὶ ἀλλότριοι ἐψεύσαντό μοι·

[02015]    υἱοὶ ἀλλό τριοι ἐπαλαιώθησαν, καὶ ἐχώλαναν ἀπὸ τῶν τρίβων αὐτῶν.

[02016]    Οἱ δὲ υἱοὶ προσαγορευθέντες, καὶ ἐν υἱῶν τάξει γραφέντες, ἀλλοτρίους σφᾶς αὐτοὺς πεποιή κασιν, ἀγνώμονες περὶ τὰς εὐεργεσίας γενόμενοι, καὶ περὶ τὴν πίστιν χωλεύσαντες, καὶ τὴν εὐσεβῆ τρίβον καταλιπόντες.

[02017]    Οὕτω καὶ διὰ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου φησὶν ὁ Θεός·

[02018]    Πῶς ἐστράφης μοι εἰς πικρίαν, ἡ ἄμπελος ἡ ἀλλοτρία;

[02019]    ἐγὼ δὲ ἐφύτευσα ἄμπελον καρποφόρον πᾶσαν ἀληθινήν.

[02020]    Καὶ τὸ μὲν τὴν οἰκείαν δείκνυσι φυτουργίαν, τὸ δὲ τὴν ἐκεί νων ἀχαριστίαν ἐλέγχει.

[02021]    Τὸ δὲ, Ἐπαλαιώθησαν καὶ ἐχώλαναν, ἀτιμωθήσονται καὶ ἐντραπήσονται, ὁ Σύμμαχος εἴρηκε.

[02022]    Καὶ μαρτυρεῖ τῇ προῤῥήσει τὸ τέλος·

[02023]    πλήρεις γάρ εἰσιν ἀτιμίας, βδελυροὶ πᾶσιν ὁρώμενοι.

[02024]    μζʹ.

[02025]    Ζῇ Κύριος, καὶ εὐλογητὸς ὁ Θεός μου·

[02026]    καὶ ὑψωθήτω ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου.

[02027]    Μνημο νεύσας τῆς Ἰουδαίων ἀντιλογίας, αἰνίττεται τὸ πάθος, καὶ τὴν μετὰ τὸ πάθος ἀνάστασιν.

[02028]    Καὶ ἐπειδὴ Ἰουδαῖοι εἰώθασι τὸν ἐσταυρωμένον νεκρὸν καλεῖν, αὐτὸς βοᾷ·

[02029]    Ζῇ Κύριος, καὶ εὐλογητὸς ὁ Θεός μου, καὶ ὑψωθήτω ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου.

[02030]    Καὶ οὐ μόνον ζῇ, ἀλλὰ καὶ εἰς οὐρανοὺς ἀνελήλυθε, καὶ τοῖς βουλομένοις παρέχει τὴν σωτηρίαν.

[02031]    μηʹ, μθʹ.

[02032]    Ὁ Θεὸς ὁ διδοὺς ἐκδικήσεις ἐμοί·

[02033]    καὶ ὑποτάξας λαοὺς ὑπ' ἐμέ·

[02034]    ὁ ῥύστης μου ἐξ ἐχθρῶν μου ὀργίλων.

[02035]    Ἀπὸ τῶν ἐπανισταμένων ἐπ' ἐμὲ ὑψώσεις με·

[02036]    καὶ ἀπὸ ἀνδρὸς ἀδίκου ῥύσῃ με.

[02037]    Ὁ ταῦτα τοίνυν ἐργασόμενος μακροῖς ὕστερον χρό νοις, ῥύσῃ κἀμὲ τῶν ἀδίκως με πολεμούντων·

[02038]    καὶ ὃν ὑπέταξάς μοι λαὸν, ἀποφανεῖς εὐπειθῆ.

[02039]    νʹ.

[02040]    ∆ιὰ τοῦτο ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσι.

[02041]    Κύ ριε, καὶ τῷ ὀνόματί σου ψαλῶ.

[02042]    ∆ιὰ γὰρ τῶν μι κρὸν ὕστερον κληθησομένων ἐθνῶν, ἐν ἁπάσαις σε ταῖς κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἐκκλησίαις ὑμνήσω.

[02043]    Ἔστι δὲ ταύτης τῆς προφητείας τὸ τέλος ἰδεῖν·

[02044]    ἐν ἁπάσαις γὰρ καὶ πόλεσι, καὶ κώμαις, καὶ ἀγροῖς, καὶ ἐσχατιαῖς, καὶ ὄρεσι, καὶ βουνοῖς, καὶ ἐν γῇ, καὶ ἐν θαλάττῃ, καὶ ἐν οἰκουμένῃ, καὶ ἐν ἀοικήτῳ, ὁ θεσπέσιος ∆αβὶδ δι' εὐσεβῶν στομάτων τὸν Θεὸν ἀνυμνεῖ.

[02045]    ^[80.989] ναʹ.

[02046]    Μεγαλύνων τὰς σωτηρίας τοῦ βασιλέως, καὶ ποιῶν ἔλεος τῷ χριστῷ αὑτοῦ, τῷ ∆αβὶδ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ ἕως αἰῶνος.

[02047]    Σύ με γὰρ χρίσας εἰς βασιλέα, οὐ μόνον σώζεις, ἀλλὰ καὶ περί βλεπτον ἀποφαίνεις·

[02048]    ταύτης δὲ τῆς προνοίας οὐκ ἐμὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐμοὺς ἀξιώσεις παῖδας·

[02049]    ἀλλὰ καὶ ἕως αἰῶνος τῷ σπέρματί μου φυλάξεις τὴν περιφάνειαν.

[02050]    Τοῦτο δὲ Ἰουδαϊκῶς μὲν νοούμενον, τὴν προφητείαν ἐλέγχει.

[02051]    Μέχρι γὰρ τῆς αἰχμαλω σίας τοῦ ∆αβὶδ τὸ γένος εἰς βασιλείαν διήρκεσεν·

[02052]    μετὰ δὲ τὴν ἐκεῖθεν ἐπάνοδον, μόνος Ζοροβάβελ ἡγεμονεύσας, τῆς ἡγεμονίας οὐ κατέλιπε κληρονό μους.

[02053]    Εἰ τοίνυν ἀληθὴς ἡ προφητεία, ὥσπερ οὖν ἀληθής·

[02054]    τὸ γὰρ τῆς ἀληθείας αὐτὴν ἀπεκάλυψε πνεῦμα·

[02055]    λείπεται νοεῖν τὸ σπέρμα τοῦ ∆αβὶδ, τὸ αἰώνιον ἔχον τὴν περιφάνειαν, τὸν ἐκ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα γεννηθέντα ∆εσπότην Χριστὸν, αἰώνιον ἔχοντα βασιλείαν καὶ δόξαν·

[02056]    καὶ ἔχοντα μὲν ταύτην πρὸ τῶν αἰώνων, ὡς ποιητὴν καὶ Θεόν·

[02057]    εἰληφότα δὲ πάλιν ὡς ἄνθρωπον, ἐπὶ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν·

[02058]    διὸ δὴ καὶ διὰ τοῦ θεσπεσίου Ἰεζεκιὴλ ὁ τῶν ὅλων ἔφη Θεός·

[02059]    ∆ώσω αὐτοῖς ∆αβὶδ τὸν βασιλέα αὐτῶν.

[02060]    Καὶ πάλιν·

[02061]    Καὶ ∆αβὶδ ὁ βασιλεὺς ἐν μέσῳ αὐτῶν.

[02062]    ∆αβὶδ δὲ αὐτὸν ὠνόμασεν, ὡς ἐκ τῆς τοῦ ∆αβὶδ ὀσφύος κατὰ σάρκα βλαστήσαντα.

[02063]    Τοῦτο δὲ καὶ ὁ μακάριος Ἡσαΐας βοᾷ·

[02064]    Ἔσταιἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαὶ, καὶ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν, ἐπ' αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσι.

[02065]    Ταῦτα μεμαθηκὼς ὁ μα κάριος Ματθαῖος, οὕτω τῆς εὐαγγελικῆς ἤρξατο συγγραφῆς·

[02066]    Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ ∆αβίδ.

[02067]    ΕΡΜΗΝ.

[02068]    ΤΟΥ ΙΗʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02069]    αʹ.

[02070]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02071]    Τῶν θείων νόμων εἴδη τρία παρὰ τοῦ μακαρίου διδα σκόμεθα Παύλου.

[02072]    Τὸν μὲν γὰρ δίχα γραμμάτων ἔφη διὰ τῆς κτίσεως καὶ τῆς φύσεως τοῖς ἀνθρώ ποις δεδόσθαι·

[02073]    Τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ, φησὶν, ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται·

[02074]    καὶ πάλιν·

[02075]    Ὅταν γὰρ ἔθνη, τὰ μὴ νόμον ἔχοντα, φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιεῖ, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες, ἑαυτοῖς εἰσι νόμος·

[02076]    τὸν δὲ διὰ τοῦ μεγάλου Μω σέως ἐν γράμμασι παρεσχῆσθαι·

[02077]    Τῶν παραβά σεων γὰρ, φησὶ, χάριν ὁ νόμος προσετέθη, διαταγεὶς δι' ἀγγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου.

[02078]    Οἶδε δὲ καὶ τρίτον μετὰ τούτους τεθέντα, τὸν τῆς χάριτος·

[02079]    Ὁ γὰρ νόμος, φησὶ, τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἠλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου.

[02080]    Σύμφωνα τούτοις καὶ ὁ μακάριος ∆αβὶδ ἐν τῷδε ^[80.992] τῷ ψαλμῷ τοὺς ἀνθρώπους παιδεύει, καὶ κατὰ τὴν αὐτὴν τάξιν.

[02081]    Πρῶτον μὲν τὸν ἐν τῇ κτίσει κηρύττοντα τὸν δημιουργόν·

[02082]    εἶτα τὸν διὰ Μωσέως δοθέντα, τοῦ δημιουργοῦ πλείονα γνῶσιν τοῖς προσέχειν ἐθέλουσιν ἐντιθέντα·

[02083]    μετὰ τοῦτον, τὸν τῆς χάριτος, τέλεον τὰς ψυχὰς ἀποκαθαίροντα, καὶ τῆς παρούσης ἐλευθεροῦντα φθορᾶς·

[02084]    οὗ δὴ χάριν καὶ εἰς τὸ τέλος ἡμᾶς ὁ ψαλμὸς παραπέμπει, τὴν καινὴν ἐν τῷ τέλει διαθήκην προαγορεύων.

[02085]    βʹ.

[02086]    Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ·

[02087]    ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τὸ στερέωμα.

[02088]    Ἀρ κεῖ, φησὶ, καὶ μόνον φαινόμενον τῶν οὐρανῶν τὸ κάλλος καὶ μέγεθος, τοῦ ∆ημιουργοῦ τὴν δύναμιν κηρύξαι·

[02089]    εἰ γὰρ ὁ μεγίστην καὶ καλλίστην οἰκοδο μίαν θεώμενος, τὸν οἰκοδόμον θαυμάζει·

[02090]    καὶ ὁ σκάφος ὁρῶν εὖ καὶ καλῶς κατεσκευασμένον, τὸν ναυπηγὸν ἐννοεῖ·

[02091]    καὶ τῇ θεωρίᾳ τῆς εἰκόνος ἡ τοῦ ζωγράφου συνεισέρχεται μνήμη·

[02092]    πολλῷ δήπου θεν ἡ κτίσις ὁρωμένη πρὸς τὸν δημιουργὸν ποδηγεῖ τοὺς ὁρῶντας.

[02093]    Οὐρανοῦ δὲ καὶ στερεώματος ἐμνημό νευσεν ἀκολούθως τῇ τοῦ μεγάλου Μωσέως διδα σκαλίᾳ.

[02094]    Καὶ γὰρ ἐκεῖνος πρῶτον εἶπε γεγενῆσθαι τὸν οὐρανὸν, εἶτα διηγεῖται καὶ τὴν τοῦ στερεώματος δημιουργίαν·

[02095]    ὃν πάλιν οὐρανὸν οὐρανῶν προσ ηγόρευσε, φησί.

[02096]    Τὸ δὲ πληθυντικὸν ὄνομα τῶν οὐρανῶν ξενιζέτω μηδένα.

[02097]    Ἔθος γὰρ τῇ Γραφῇ ποτὲ μὲν ἑνικῶς, ποτὲ δὲ πληθυντικῶς ὀνομάζειν.

[02098]    Καὶ ἑνικῶς μὲν ὁ μακάριος ὀνομάζει ∆αβίδ·

[02099]    Οὐρανὸς γὰρ, φησὶ, τοῦ οὐρανοῦ τῷ Κυρίῳ.

[02100]    Καὶ πάλιν·

[02101]    Τῷ περιβάλλοντι τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις.

[02102]    Πληθυντικῶς δὲ πάλιν ὁ αὐτὸς, Αἰνεῖτε αὐτὸν, φησὶν, οἱ οὐρανοὶ τῶν οὐρανῶν.

[02103]    Τὴν αὐτὴν δὲ ἔχει σημασίαν τὸ, Ὁ οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ τῷ Κυ ρίῳ.

[02104]    Ὁ μὲν γὰρ ὁρώμενος οὐρανὸς, οἷόν τις ὄρο φος κατεσκευάσθη τῇ γῇ·

[02105]    ὁ δὲ ἀνώτερος τοῦτό ἐστι τούτῳ, ὅπερ οὗτος τῇ γῇ.

[02106]    ∆ιὰ δὴ τοῦτο οὐρανὸς οὐρανοῦ καλεῖται, καὶ οὐρανοὶ οὐρανῶν ὀνομάζον ται.

[02107]    Ἔστι δὲ ἰδεῖν καὶ πόλεις παρ' ἡμῖν διπλῆν τὴν ὀνομασίαν ἐχούσας.

[02108]    Καὶ γὰρ καὶ Ταρσὸν λέγομεν καὶ Ταρσοὺς, τὴν μίαν πόλιν·

[02109]    καὶ Θήβην καὶ Θήβας, τὴν αὐτὴν πόλιν.

[02110]    Οὕτω Μυκήνην τε καὶ Μυκήνας ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ, μίαν πόλιν εἰδότες τὴν πληθυντικῶς ὀνομαζομένην.

[02111]    Ταῦτα δέ μοι οὐχ ἁπλῶς εἴρηται, ἀλλὰ διὰ τοὺς πολλοὺς οὐρανοὺς ἀριθμεῖν πειρωμένους.

[02112]    γʹ.

[02113]    Ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρεύγεται ῥῆμα·

[02114]    καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει γνῶσιν.

[02115]    Καὶ γὰρ ἡ τεταγμένη νυκτὸς καὶ ἡμέρας διαδοχὴ, τοὺς ὑπὸ τοῦ ∆ημιουρ ^[80.993] γοῦ τεθέντας ὑποδείκνυσιν ὅρους, οὓς παραβαί νειν ἡ ἄψυχος οὐκ ἀνέχεται κτίσις.

[02116]    Πρὸς γὰρ τὴν χρείαν τῶν ἀνθρώπων ἡμέρα καὶ νὺξ αὐξανόμεναί τε καὶ μειούμεναι, καὶ παρ' ἀλλήλων τὸν χρόνον δανειζόμεναι, καὶ πάλιν ἀλλήλαις τὸ χρέος ἐκτιν νύουσαι, τὴν ἐφεστῶσαν αὐταῖς ὑποδεικνύουσι προ μήθειαν.

[02117]    Τὸ δὲ, Ἐρεύγεται ῥῆμα, καὶ ἀναγ γέλλει γνῶσιν, καὶ διηγοῦνται δόξαν, οὐκ ἔμψυχα εἶναι διδάσκει τὰ ὁρώμενα·

[02118]    ἀλλὰ προσωποποιία τίς ἐστι, παιδεύουσα πάντας ἀπὸ τῶν ὁρωμένων ἐπὶ τὸν ἀόρατον ποδηγεῖσθαι Θεὸν, κἀκείνῳ προσφέ ρειν τὴν ὑμνῳδίαν.

[02119]    δʹ, εʹ.

[02120]    Οὐκ εἰσὶ λαλιαὶ οὐδὲ λόγοι, ὧν οὐκ ἀκούονται αἱ φωναὶ αὐτῶν.

[02121]    Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλ θεν ὁ φθόγγος αὐτῶν·

[02122]    καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκου μένης τὰ ῥήματα αὐτῶν.

[02123]    Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν εἰπών·

[02124]    Καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει γνῶσιν·

[02125]    οὐ ῥήσεσιν, οὐδὲ λό γοις, ὧν οὐκ ἀκούονται αἱ φωναὶ, ἀλλ' εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ ἦχος αὐτῶν·

[02126]    ἢ κατὰ τὸν Ἀκύλαν, ὁ κανὼν αὐτῶν.

[02127]    Οὔτε γὰρ λόγους, οὔτε ῥήματα προφέρουσαι, ἀλλὰ τὸν κανόνα, καὶ τὴν οἰκείαν τάξιν ὑποδεικνῦσαι, πᾶσαν τὴν γῆν καὶ θάλατταν εἰς τὴν θείαν καλοῦσιν ὑμνῳ δίαν.

[02128]    ὰʹ, ζʹ.

[02129]    Ἐν τῷ ἡλίῳ ἔθετο τὸ σκήνωμα αὑτοῦ·

[02130]    καὶ αὐτὸς ὡς νυμφίος ἐκπορευόμενος ἐκ παστοῦ αὑτοῦ.

[02131]    Ἀγαλλιάσεται ὡς γίγας δραμεῖν ὁδόν·

[02132]    ἀπ' ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ ἡ ἔξοδος αὐτοῦ·

[02133]    καὶ τὸ κατάντημα αὐτοῦ ἕως ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ.

[02134]    Καὶ ταῦτα σαφέστερον οἱ τρεῖς ἡρμήνευσαν.

[02135]    Ἐν τῷ ἡλίῳ ἔθετο τὸ σκήνωμα, φησὶν, ἐν αὐτοῖς·

[02136]    τουτ έστιν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

[02137]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ μέγας ἐδίδαξε Μωσῆς·

[02138]    Καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους·

[02139]    καὶ ἔθετο αὐτοὺς ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς.

[02140]    Αὐτὸ τοῦτο καὶ ὁ θεῖος ἔφη ∆αβὶδ, ὅτι ἔθετο τὸ σκήνωμα ἐν τοῖς οὐρανοῖς τῷ ἡλίῳ·

[02141]    ὥστε αὐτὸν ἐπ' ἐκείνων ὀχούμε νον, καὶ κατὰ μὲν τὸ κάλλος μιμεῖσθαι νυμφίον ἐκ παστάδος προϊόντα μετὰ πολλῆς εὐπρεπείας·

[02142]    κατὰ δὲ τὸ τάχος, γίγαντά τινα μετὰ πολλῆς διατρέ χοντα ῥώμης καὶ ἰσχύος·

[02143]    [μηδενὸς ἐμποδὼν ἱσταμένου, καὶ τῆς ἐπὶ τὰ πρόσω πορείας πειρω μένου κωλύειν·

[02144]    οὕτω καὶ οὗτος ἀνίσχει μὲν ἀπὸ τῆς ἔω, ἐν μιᾷ δὲ ἡμέρᾳ τὸν οὐρανὸν διατρέχει τὴν

[02145]    ^[80.996] ἑσπέραν καταλαμβάνει, παντὶ ζώῳ μεταδιδοὺς τῆς οἰκείας θερμότητος.] Καὶ οὐκ ἔστιν ὃς ἀποκρυ βήσεται τῆς θέρμης αὐτοῦ.

[02146]    Τῆς θέρμης ἐν ταῦθα ἀντὶ τοῦ φωτὸς ἐμνημόνευσε, μείζονα δεικνὺς τὴν ἐνέργειαν τοῦ χειροποιήτου φωτός·

[02147]    ὅτι καὶ πόῤῥωθεν ὄντας δυνατὸν ἀπολαῦσαι τῆς θέρμης.

[02148]    Τὸ γὰρ χειροποίητον φῶς οὐχ οἷόν τε μὴ πελάζοντας τοῦτο ποιῆσαι.

[02149]    Ὁ δέ γε ἥλιος καὶ πόῤ ῥωθεν ἀφεὶς ἀκτῖνας τῆς θέρμης σὺν τῷ φωτὶ μεταδίδωσιν.

[02150]    Ἀπόχρη καὶ ταῦτα δεῖξαι τοῖς ἀν θρώποις τὸν Ποιητήν·

[02151]    ἀλλ' ὅμως καὶ νόμον ἔδω κεν εἰς βοήθειαν, ἐπιστρέψαι τοὺς πλανωμένους δυνάμενον.

[02152]    ηʹ ιαʹ.

[02153]    Ὁ νόμος [γὰρ, φησὶν,] Κυρίου ἄμωμος, ἐπιστρέφων ψυχάς·

[02154]    ἡ μαρτυρία Κυρίου πιστὴ, σοφίζουσα νήπια.

[02155]    Τὰ δικαιώματα Κυρίου εὐθέα, εὐφραίνοντα καρδίαν·

[02156]    ἡ ἐντολὴ Κυρίου τηλαυγὴς, φωτίζουσα ὀφθαλμούς.

[02157]    Ὁ φόβος Κυρίου ἁγνὸς, διαμένων εἰς αἰῶνα αἰῶνος·

[02158]    τὰ κρίματα Κυρίου ἀληθινὰ, δεδικαιωμένα ἐπὶ τὸ αὐτό.

[02159]    Ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολύν·

[02160]    καὶ γλυκύ τερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον.

[02161]    Νόμον καὶ μαρτυρίαν, καὶ δικαιώματα, καὶ ἐντολὴν, καὶ κρίματα, τὸν Μωσαϊκὸν νόμον καλεῖ·

[02162]    οὕτω γὰρ καὶ αὐτὸς ὁ νόμος ἑαυτὸν ὀνομάζει·

[02163]    ποτὲ μὲν γὰρ λέγει·

[02164]    Ταῦτα τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα, ἃ ἔδωκε Κύριος Μωσῇ.

[02165]    Καὶ ἀλλαχοῦ·

[02166]    Φυλάξεις τὸν νόμον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, καὶ τηρήσεις τὰς ἐν τολὰς αὐτοῦ·

[02167]    καὶ καλεῖται μὲν νόμος, ὡς τὴν ἀρί στην πολιτείαν ῥυθμίζων, καὶ διατάττων.

[02168]    Μαρτυ ρία δὲ, ὡς τοὺς ἁμαρτάνοντας διαμαρτυρόμενος, καὶ τῆς παραβάσεως τὴν τιμωρίαν ὑποδεικνύς·

[02169]    δικαιώματα δὲ, ὡς διδάσκων τὸ δίκαιον, καὶ ἀπ αγορεύων τὸ ἄδικον, καὶ τοὺς κατορθοῦντας ἀπο φαίνων δικαίους·

[02170]    ἐντολὴ δὲ, ὡς τὸ πρακτέον ἐντελλόμενος καὶ κελεύων δεσποτικῶς·

[02171]    κρίματα δὲ, ὡς τὰς θείας ψήφους ὑποδεικνὺς, καὶ διδάσκων τίνων μὲν ὁ φυλάττων τεύξεται ἀγαθῶν, τίσιν δὲ ὁ παραβαίνων τιμωρίαις παραδοθήσεται.

[02172]    Λέγει τοίνυν, ὅτι ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, μώμου παντὸς ἐλεύθερος ὢν, τὰς τῶν ἀνθρώπων ἐπιστρέφει ψυ χὰς, καὶ ἀμώμους αὐτὰς ἀπεργάζεται.

[02173]    ∆εδιττο μένη δὲ ἡ μαρτυρία τοὺς ἀτελεῖς καὶ νηπίους σοφί ζει·

[02174]    εὐφραίνει δὲ τὴν καρδίαν τὰ δικαιώματα, τῆς δικαιώσεως τὴν αἰτίαν ὑποδεικνῦντα.

[02175]    Ἡ ἐντολὴ δὲ φωτίζει τῆς διανοίας τὸ ὀπτικὸν, διδάσκουσα τί τὸν τῶν ὅλων θεραπεύει Θεόν·

[02176]    ἡ εὐλάβεια μέν τοι καὶ ὁ τοῦ Θεοῦ φόβος, τὴν τούτων ὑποτιθέμενος φυλα ^[80.997] κὴν, τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν προξενεῖ τὴν ἀπόλαυσιν.

[02177]    Εἰκότως δὲ τὸν τοῦ Θεοῦ φόβον ἁγνὸν προσηγόρευσε, τουτέστι μέμψεως καθαρόν·

[02178]    ὡς τοῦ ἀνθρωπείου φόβου ψεγομένου, καὶ δειλίας προσηγορίαν ἔχοντος·

[02179]    τὰ δὲ κρίματα ἀληθινὰ καὶ δεδικαιωμένα ὠνόμα σεν·

[02180]    ἅτε δὴ καὶ τιμὰς καὶ τιμωρίας ἐνδίκους ἐπιφέροντα τοῖς ἀνθρώποις.

[02181]    Ταῦτα οὖν ἔφη καὶ χρυσοῦ καὶ λίθων τιμίων τιμιώτερα, καὶ μέλιτος εἶναι γλυκύτερα·

[02182]    ἀλλ' οὐ πᾶσιν ἀνθρώποις, ἀλλὰ τοῖς ἀληθῶς ἀνθρώποις, ὧν ὁ βίος οὐ παραβάλλεται τοῖς ἀλόγοις κτήνεσι, κατὰ τὴν αὐτοῦ τοῦ Προφήτου φωνήν.

[02183]    ιβʹ.

[02184]    Καὶ γὰρ ὁ δοῦλός σου φυλάσσει αὐτά.

[02185]    Ἐπὶ τίνι κέρδει, σαφέστερον δίδαξον·

[02186]    Ἐν τῷ φυλάσσειν αὐτὰ ἀνταπόδοσις πολλή.

[02187]    Μεγίστη, φησὶν, ἀντίδοσις πρόκειται τοῖς ταῦτα φυλάττειν προαιρουμένοις·

[02188]    καὶ ἐπειδήπερ εἴρηκε τοῦ Θεοῦ φυλάττειν τὰ κρίματα, εἰς νοῦν λαβὼν τὴν ἀνθρωπίνην ἀσθένειαν, καὶ τοῦ ῥήματος τὸ ὑπέρ ογκον λογισάμενος, εὐθὺς ἐπήγαγε·

[02189]    ιγʹ.

[02190]    Παραπτώματα τίς συνήσει;

[02191]    ἀπὸ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με.

[02192]    Κἂν γὰρ προθυμίᾳ πολλῇ φυλάξαι βουληθῶ τοῦ Θεοῦ τὰς ἐντολὰς, ὑπὸ τῆς φυσικῆς ἀσθενείας εἰς πολλὰ παρὰ γνώμην καθέλκομαι·

[02193]    καί τινα μὲν ἀγνοῶν πλημμελῶ, τινὰ δὲ ὑπὸ τῶν προσπιπτουσῶν νικώμενος περιστά σεων.

[02194]    Κἂν διαφύγω δὲ τῶν ἔργων τὴν μαρτυρίαν, ῥύπου με παντὸς ἀναπιμπλῶσιν οἱ λογισμοί.

[02195]    ∆ιὰ τοῦτο ἱκετεύω σε τὸν καθᾶραι δυνάμενον, καὶ βοῶ·

[02196]    Ἀπὸ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με.

[02197]    ιδʹ.

[02198]    Καὶ ἀπὸ ἀλλοτρίων φεῖσαι τοῦ δούλου σου.

[02199]    Οὐ γὰρ μόνον με οἱ λογισμοὶ κυκλοῦσιν, ἀλλὰ καὶ τῶν δαιμόνων τὸ στίφος πολιορκεῖ·

[02200]    καὶ οἱ μὲν ἔξωθεν ἐπιβουλεύουσιν, οἱ δὲ συμπράττουσιν ἔνδο θεν.

[02201]    Εἰκότως δὲ αὐτοὺς ἀλλοτρίους ὠνόμασεν, ὡς δυσμενεῖς καὶ πολεμίους, καὶ παντελῶς ἀρνησα μένους τὴν πρὸς ἡμᾶς οἰκειότητα.

[02202]    Ἐὰν μή μου κατακυριεύσουσι, τότε ἄμωμος ἔσομαι·

[02203]    καὶ καθαρισθήσομαι ἀπὸ ἁμαρτίας μεγά λης.

[02204]    [ιεʹ] Καὶ ἔσονται εἰς εὐδοκίαν τὰ λόγια τοῦ στόματός μου, καὶ ἡ μελέτη τῆς καρδίας μου ἐν ώπιόν μού ἐστι διαπαντός.

[02205]    Τῆς δὲ σῆς ἐπικου ρίας ἀπολαῦσαι ποθῶ·

[02206]    ἵνα τὰς τούτων ἐπιβουλὰς διαδρὰς, μώμου σοι παντὸς ἐλευθέραν τὴν ψυχὴν παραστήσω·

[02207]    καὶ τῶν προεπταισμένων παρὰ σοῦ λαβὼν τὴν συγγνώμην, αἰώνιόν σοι προσενέγκω τὴν ὑμνῳδίαν, τῶν σῶν λογίων διηνεκῆ τὴν μελέτην ποιούμενος.

[02208]    ∆ιὰ τούτων μέντοι τὴν καινὴν διαθή ^[80.1000] κην προαγορεύει, καὶ τοῦ βαπτίσματος τὴν χάριν, καὶ τὴν τοῦ παναγίου Πνεύματος δωρεάν·

[02209]    ὑφ' ἧς καὶ τῶν προεπταισμένων τὴν ἄφεσιν λαμβάνουσιν οἱ πιστεύοντες·

[02210]    καὶ εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον ἱκανὴν βοήθειαν ἔχοντες, καὶ τῶν ἐπανισταμένων παθῶν καὶ τῶν ἐπιβούλων καὶ πονηρῶν περιγίνονται πνευμάτων.

[02211]    Τούτοις ἐπιφέρει·

[02212]    Κύριε βοηθέ μου, καὶ λυτρωτά μου.

[02213]    Ἁρμόδιον τῷ ψαλμῷ τὸ ἀκροτελεύτιον τεθει κὼς, Κύριον μὲν ἐκάλεσεν ὡς ποιητὴν καὶ δημιουργόν·

[02214]    λυτρωτὴν δὲ, ὡς διὰ τῆς παλιγγενέ σεως τοῦ παναγίου βαπτίσματος, τῆς μὲν προτέ ρας ἐλευθεροῦντα φθορᾶς, καὶ τῆς τῶν δαιμόνων δουλείας λυτρούμενον, ἀφθαρσίαν δὲ καὶ ἀθανασίαν δωρούμενον·

[02215]    καὶ ταῦτα δὲ κἀκεῖνα ὁ ψαλμὸς περι έχει, καὶ τὰ μὲν πρῶτα τὴν δημιουργίαν διδάσκει καὶ πρόνοιαν·

[02216]    τὰ δὲ μέσα, τὸν νόμον·

[02217]    τὰ δὲ τελευ ταῖα, τὴν χάριν.

[02218]    Παραπτώματα γὰρ, φησὶ, τίς συνήσει;

[02219]    καὶ ἀπὸ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με, Κύριε, καὶ ἀπὸ ἀλλοτρίων φεῖσαι τοῦ δούλου σου·

[02220]    καὶ, Κύριε βοηθέ μου, καὶ λυτρωτά μου.

[02221]    Τούτων δὲ τῶν ἀγαθῶν χορηγὸς ἡ καινὴ διαθήκη.

[02222]    ΕΡΜΗΝ.

[02223]    ΤΟΥ ΙΘʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02224]    αʹ.

[02225]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02226]    Τοῦ Σεν ναχηρεὶμ ἐπιστρατεύσαντος τῇ Ἰουδαίᾳ ποτὲ, καὶ στρατιὰν μεγίστην εἰς πολιορκίαν τῆς Ἱερουσαλὴμ ἀποστείλαντος, ἧς ἐστρατήγει Ῥαψάκης, καὶ γράμματα τῷ Ἐζεκίᾳ πέμψαντος βλασφημίας ἁπά σης καὶ δυσσεβείας μεστά·

[02227]    ὁ μακάριος Ἐζεκίας, ἀνὴρ εὐσεβείᾳ πάσῃ κοσμούμενος, ταύτην λαβὼν τὴν ἐπιστολὴν, καὶ τὸν προφήτην Ἡσαΐαν εἰς συν ηγορίαν παραλαβὼν, ἔδραμεν εἰς τὸν θεῖον νεὼν, καὶ τὴν ἐπιστολὴν ἀναπτύξας, ὑπέδειξε τῷ Θεῷ, τὴν τῶν πολεμίων διδάσκων ἀσέβειαν, καὶ παρακα λῶν τῆς γεγενημένης ἕνεκα βλασφημίας δεῖξαι τοῖς Ἀσσυρίοις τὴν οἰκείαν ἰσχύν.

[02228]    Ταῦτα πρὸ πολλῶν γενεῶν ὁ μακάριος προαγορεύει ∆αβὶδ, ὑπὸ τοῦ παναγίου φωτιζόμενος Πνεύματος, καὶ τὸν παρόντα λέγει ψαλμὸν, τὸν λαὸν ὑποδεικνὺς τῷ βασιλεῖ συνευχόμενον, καὶ παρακαλοῦντα δεκτὴν αὐτοῦ γενέσθαι τὴν ἱκετείαν.

[02229]    βʹ, γʹ.

[02230]    Ἐπακούσαι σου Κύριος ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως·

[02231]    ὑπερασπίσαι σου τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ.

[02232]    Ἐξαποστείλαι βοήθειαν ἐξ ἁγίου, καὶ ἐκ Σιὼν ἀντιλά βοιτό σου.

[02233]    Ἐπειδὴ γὰρ εἰς τὸν θεῖον νεὼν ἔδραμεν ὁ θαυμάσιος Ἐζεκίας τὴν βλάσφημον κατέχων ἐπι στολὴν, ἱκετεύουσι δεχθῆναί τε αὐτοῦ τὴν ἱκετείαν, καὶ τῆς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας τυχεῖν.

[02234]    Ἅγιον ἐνταῦθα τὸν νεὼν προσηγόρευσεν.

[02235]    ^[80.1001] δʹ.

[02236]    Μνησθείη Κύριος πάσης θυσίας σου·

[02237]    καὶ τὸ ὁλοκαύτωμά σου πιανάτω.

[02238]    Ἐπειδὴ καὶ ἐν τῷ τῆς εἰρήνης καιρῷ τῆς θείας ἐπεμελεῖτο λατρείας, εἰκότως ταῦτα περὶ αὐτοῦ διεξίασι, παρακαλοῦντες τὸν τῶν ὅλων Θεὸν ἀπιδεῖν εἰς τὴν τοῦ βασιλέως εὐσέβειαν·

[02239]    καὶ τῶν πολλῶν καὶ παντοδαπῶν ἱερείων μνησθῆναι, καὶ δοῦναι πάλιν εἰρήνην, ἵνα πλείοσιν αὐτὸν ἐξιλεώσηται θύμασι·

[02240]    τὸ γὰρ, Ὁλοκαύτωμά σου πιανάτω, οὕτως ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν, Καὶ τὴν ἀναφοράν σου πλείονα ποιήσῃ·

[02241]    τουτέστι τὴν ἀπὸ τῆς εἰρήνης ἄδειαν δοὺς, παράσχῃ σοι καιρὸν, εἰς τὸ πλείοσιν αὐτὸν θυσίαις ἐξιλεώσασθαι.

[02242]    εʹ.

[02243]    ∆ώῃ σοι Κύριος κατὰ τὴν καρδίαν σου·

[02244]    καὶ πᾶσαν τὴν βουλήν σου πληρώσαι.

[02245]    Τὸν δίκαιον, φησὶ, κριτὴν ἱκετεύομεν, τῇ τῆς ψυχῆς σου καθαρό τητι κατάλληλον τὴν ἀντίδοσιν δοῦναι.

[02246]    ὰʹ, ζʹ.

[02247]    Ἀγαλλιασόμεθα ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου·

[02248]    καὶ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα.

[02249]    Πληρώσαι Κύριος πάντα τὰ αἰτήματα τῆς καρδίας σου.

[02250]    Σοῦ γὰρ τὰς αἰτήσεις λαμβάνοντος, καὶ ἡμεῖς κοινωνήσομεν τῆς εὐφροσύνης, περιφανεῖς καὶ περίβλεπτοι τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει γιγνόμενοι.

[02251]    Νῦν ἔγνων ὅτι ἔσωσε Κύριος τὸν Χριστὸν αὑτοῦ·

[02252]    ἐπακούσεται αὐτοῦ ἐξ οὐρανοῦ ἁγίου αὑτοῦ.

[02253]    ∆ι' αὐτῶν, φησὶ, μεμαθήκαμεν τῶν πραγμάτων, ὡς τῷ Θεῷ θαῤῥήσας ὁ ἡμέτερος βασιλεὺς, τεύξεται τῆς σωτηρίας·

[02254]    καὶ ἐν τῷ κάτω νεῷ προσφέρων τὰς ἱκετείας, ἄνωθεν δέχεται τὴν βοήθειαν.

[02255]    Ἐπειδὴ γὰρ ἔδειξεν αὐτὸν προσευχό μενον κάτω, δείκνυσιν ἄνωθεν βοηθούμενον·

[02256]    Ἐν δυναστείαις ἡ σωτηρία τῆς δεξιᾶς αὐτοῦ.

[02257]    Μέγιστον γὰρ σωτηρίας ἡ τῆς αὐτοῦ δεξιᾶς δύναμις, ἣν τοῖς προσιοῦσιν ὀρέγει.

[02258]    ∆εξιὰν δὲ πάλιν ἐνταῦθα ἀνθρωπίνως εἴρηκε, τὴν θείαν οὕτως ὀνομάζων ἐνέργειαν.

[02259]    ηʹ, θʹ.

[02260]    Οὗτοι ἐν ἅρμασι, καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις·

[02261]    ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν ἐπικαλεσόμεθα.

[02262]    Αὐτοὶ συνεποδίσθησαν καὶ ἔπεσον, ἡμεῖς δὲ ἀνέστη μεν καὶ ἀνωρθώθημεν.

[02263]    Ἐκεῖνοι, φησὶν, ἵπποις καὶ ἅρμασι θαῤῥοῦντες οὐδεμιᾶς ἐκεῖθεν ὠφελείας ἀπώναντο·

[02264]    ἀλλ' ἀοράτως συμποδισθέντες κατέπε σον·

[02265]    ἡμεῖς δὲ τὴν θείαν ἐπικαλεσάμενοι συμμαχίαν, τῆς σωτηρίας προφανῶς τετυχήκαμεν, καὶ οἱονεὶ καταπεπτωκότων τῷ φόβῳ τῶν πολεμίων, ὑπέρ τεροι τῶν δυσμενῶν ἀπεφάνθημεν.

[02266]    ιʹ.

[02267]    Κύριε, σῶσον τὸν βασιλέα·

[02268]    καὶ ἐπάκου σον ἡμῶν ἐν ᾗ ἂν ἡμέρᾳ ἐπικαλεσώμεθά σε.

[02269]    Τοιγάρτοι τοσαύτης ἀπολαύσαντες ἀντιλήψεως, καὶ ἡμᾶς αὐτοὺς, καὶ τὸν ἡμέτερον βασιλέα ταύτης μεταλαγχάνειν διηνεκῶς ἱκετεύομεν, ∆έσποτα.

[02270]    ^[80.1004] ΕΡΜΗΝ.

[02271]    ΤΟΥ Κ ΨΑΛΜΟΥ.

[02272]    αʹ.

[02273]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02274]    Μετὰ τὴν νίκην ἐκείνην τὴν λαμπρὰν καὶ περιφανῆ, καὶ τῶν Ἀσσυρίων τὸν ἀόρατον ὄλεθρον, ὁ μακάριος ἠῤῥώστησεν Ἐζεκίας.

[02275]    Καὶ διὰ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου μαθὼν, ὡς τεθνήξεται, δάκρυσι θερμοῖς ἱλεωσάμενος τὸν Θεὸν, καὶ τῆς νόσου τὴν ἀπαλλαγὴν ἔλαβε, καὶ πέντε καὶ δέκα ἐνιαυτῶν ζωῆς ἐπαγγελίαν ἐδέξατο.

[02276]    Πάλιν τοίνυν ὁ θεῖος ∆αβὶδ, ὡς ἐκ προσ ώπου τοῦ λαοῦ, καὶ τοῦτον ἔγραψε τὸν ψαλμὸν, ἐπὶ τῇ τοῦ βασιλέως ὑγιείᾳ τὸν Θεὸν ἀνυμνῶν.

[02277]    βʹ, γʹ.

[02278]    Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθήσεται ὁ βασιλεύς·

[02279]    καὶ ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου ἀγαλλιάσεται σφόδρα.

[02280]    Τὴν ἐπιθυμίαν τῆς καρδίας αὐτοῦ ἔδωκας αὐτῷ·

[02281]    καὶ τὴν θέλησιν τῶν χειλέων αὐτοῦ οὐκ ἐστέρησας αὐτόν.

[02282]    ∆υνατὸς ὢν, φησὶ, καὶ φιλάν θρωπος, εὐμενῶς ἐδέξω τοῦ βασιλέως ἡμῶν τὴν προσευχήν·

[02283]    καὶ πάσας αὐτῷ δέδωκας τὰς αἰτήσεις·

[02284]    μᾶλλον δὲ μείζους τῶν αἰτήσεων δωρεὰς ἐδωρήσω.

[02285]    Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγεν.

[02286]    δʹ.

[02287]    Ὅτι προέφθασας αὐτὸν ἐν εὐλογίαις χρηστό τητος·

[02288]    ἔθηκας ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ στέφανον ἐκ λίθου τιμίου.

[02289]    Τὴν βασιλείαν γὰρ οὐκ αἰτηθεὶς παρέσχες αὐτῷ·

[02290]    οἰκείᾳ δὲ φιλοτιμίᾳ τῷ βασιλικῷ στεφάνῳ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ κατεκόσμησας.

[02291]    εʹ.

[02292]    Ζωὴν ᾐτήσατό σε, καὶ ἔδωκας αὐτῷ μακρό τητα ἡμερῶν εἰς αἰῶνα αἰῶνος.

[02293]    Ἔλαβε, φησὶν, ὅπερ ἱκέτευσε, καὶ τετύχηκε ζωῆς ἣν ἐπόθησε.

[02294]    Τὸ γὰρ αἰῶνα αἰῶνος καὶ τὸν μέλλοντα βίον παραδη λοῖ, [τὸν τοῖς ἁγίοις ηὐτρεπισμένον,] ὃς τὸ ἀνώλε θρον ἔχει.

[02295]    ὰʹ.

[02296]    Μεγάλη ἡ δόξα αὐτοῦ ἐν τῷ σωτηρίῳ σου·

[02297]    δόξαν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐπιθήσεις ἐπ' αὐτόν.

[02298]    Οὐ γὰρ μόνον σωτηρίαν αὐτῷ δεδώρησαι, ἀλλὰ καὶ περιφανῆ καὶ ὑψηλὸν πεποίηκας αὐτὸν, καὶ περί βλεπτον, τῷ τε τῶν πολεμίων παραδόξῳ θανάτῳ, καὶ τῷ τὸν ἥλιον τὴν ἐναντίαν δραμεῖν.

[02299]    Οὕτω δὲ τοῦτο πανταχοῦ γῆς καὶ θαλάττης ἐγένετο γνώρι μον, ὡς τῶν Βαβυλωνίων τὸν βασιλέα δῶρα πέμψαι τοῖς πάλαι δῶρα τοῖς Ἀσσυρίοις παρέχουσι.

[02300]    Τοῦ γὰρ Ἐζεκίου χάριν ὑπέλαβε τοῦτο δεδρακέναι ἢ πεπονθέναι τὸν ἥλιον, τῷ τῶν Ἀσσυρίων θανάτῳ χρώμενος τεκμηρίῳ.

[02301]    ζʹ.

[02302]    Ὅτι δῴης αὐτῷ εὐλογίαν εἰς αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ μετὰ τοῦ προσ ώπου σου.

[02303]    Καὶ ἐν ἁπάσαις δὲ, φησὶ, ταῖς γενεαῖς ἀοίδιμος ἔσται, καὶ πολυθρύλλητος, τοσαύτην ἐσχη ^[80.1005] κὼς παρὰ σοὶ παῤῥησίαν.

[02304]    Τὸ γὰρ, μετὰ τοῦ προσώπου σου, παρὰ τῷ προσώπῳ σου τέθει κεν ὁ Σύμμαχος.

[02305]    Εὐφροσύνην τοίνυν ἕξει, φησὶ, καὶ διηνεκῆ θυμηδίαν, τοῦ σοῦ προσώπου, τουτέστι, τῆς σῆς εὐμενείας τυγχάνων.

[02306]    Αἴτιον δὲ τούτων αὐτῷ γέγονε τὸ ἐπὶ σοὶ πεποιθέναι.

[02307]    Τοῦτο γὰρ ἐπ ήγαγεν·

[02308]    ηʹ.

[02309]    Ὅτι βασιλεὺς ἐλπίζει ἐπὶ Κύριον, καὶ ἐν τῷ ἐλέει τοῦ Ὑψίστου οὐ μὴ σαλευθῇ.

[02310]    Κρείττων ἐστὶ τῶν πολεμούντων τῆς σῆς χάριτος ἀπολαύων·

[02311]    ἀπο λαύει δὲ ταύτης, ἀνθρώπῳ μὲν οὐδενὶ θαῤῥῶν, τῇ δέ σου ἐλπίδι.

[02312]    θʹ.

[02313]    Εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς σου·

[02314]    ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε.

[02315]    Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος εἴρηκε.

[02316]    Καταλή ψεται ἡ χείρ σου πάντας τοὺς ἐχθρούς σου·

[02317]    ἡ δεξιά σου εὑρήσει πάντας τοὺς μισοῦντάς σε.

[02318]    Ἔχεται δὲ τῆς ἀκολουθίας τὰ εἰρημένα.

[02319]    Οὐ μάτην γὰρ ὁ βασιλεὺς τῇ σῇ ἐλπίδι τεθάῤῥηκεν·

[02320]    ἀλλ' εἰδὼς ὡς τῶν πολεμίων ἁπάντων κρείττων ἡ σὴ δεξιὰ καὶ τούς τε ταχυτάτους [καταλήψεται, τούς τε δυνατωτά τους], καταλῦσαι δυνήσεται.

[02321]    ∆εξιὰν δὲ καὶ χεῖρα, πάλιν τὴν ἐνέργειαν εἶπεν.

[02322]    ιʹ, ιαʹ.

[02323]    Ὅτι θήσεις αὐτοὺς ὡς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου σου.

[02324]    Κύριος ἐν ὀργῇ αὑτοῦ συνταράξει αὐτοὺς, καὶ καταφάγεται αὐτοὺς πῦρ.

[02325]    Τὸν καρπὸν αὐτῶν, ἀπὸ τῆς γῆς ἀπολεῖς, καὶ σπέρ μα αὐτῶν ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων.

[02326]    Ῥᾷστόν σοι, φησὶ, κλιβάνου δίκην ἐξάψαι αὐτοὺς, καὶ κατανα λῶσαι ὡς ὕλην εὔπρηστον ἐν πυρί·

[02327]    καὶ οὐκ αὐτοὺς μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐκείνων ἐγγόνους·

[02328]    τούτους γὰρ καὶ σπέρμα καὶ καρπὸν προσηγόρευσεν·

[02329]    ὥστε πᾶσαν αὐτῶν ἐξαλειφθῆναι τὴν μνήμην.

[02330]    Τὸ δὲ εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου, ἀντὶ τοῦ, ἐν τῷ τῆς ὀργῆς σου καιρῷ, ὅταν τοῦτο δοκιμάσῃς γενέσθαι, καὶ ἐπιτήδειον εἶναι κρίνῃς τὸν τῆς τιμωρίας καιρόν.

[02331]    ιβʹ.

[02332]    Ὅτι ἔκλιναν εἰς σὲ κακά.

[02333]    Ἐπειδὴ κατὰ σοῦ τὴν γλῶτταν ἐκίνησαν, καὶ βλασφήμοις λόγοις ἐχρήσαντο.

[02334]    ∆ιελογίσαντο βουλὰς αἳ οὐ μὴ δύνων ται στῆναι.

[02335]    Ἔνια μέντοι τῶν ἀντιγράφων στῆ ναι·

[02336]    ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως εἴρηκεν·

[02337]    Ἐλογίσαντο ἐννοίας ἀδυνάτους.

[02338]    Προλέγει δὲ διὰ τούτου τὰς βλασ ^[80.1008] φήμους τοῦ Ἀσσυρίου φωνάς·

[02339]    Μή σε ἀπατάτω ὁ Θεὸς ᾧ σὺ πέποιθας ἐπ' αὐτῷ, ὅτι ῥύσεται τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χειρός μου.

[02340]    Περὶ τούτων λέγει τῶν ῥημάτων, ὅτι ἐλογίσαντο ἐννοίας ἀδυνάτους·

[02341]    ἢ ἐλο γίσαντο βουλὰς, αἳ οὐ μὴ δύνωνται στῆναι·

[02342]    προσ δοκήσαντες καθάπερ τῶν εἰδώλων, οὕτω καὶ τοῦ ὄντος Θεοῦ περιέσεσθαι.

[02343]    ιγʹ.

[02344]    Ὅτι θήσεις αὐτοὺς νῶτον.

[02345]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτω·

[02346]    Ὅτι θήσεις αὐτοὺς ἀποστρόφους.

[02347]    Τοὺς γὰρ τὴν τοῦ ἀγγέλου διαφυγόντας πληγὴν, εἰς φυγὴν τρέψεις, καὶ τὰ νῶτα δοῦναι καταναγκάσεις·

[02348]    ἵνα ἀπελθόντες τὰ γεγενημένα κηρύξωσιν.

[02349]    Ταῦτα δὲ προῤῥητικῶς τέθεικεν ὁ προφήτης, ὡς μηδέπω γεγενημένα.

[02350]    Ἐν τοῖς περιλοίποις σου ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπον αὐτῶν.

[02351]    Τοῦτό τινες μεθ' ὑπερβα τοῦ ἔφασαν εἶναι, καὶ νενοήκασιν οὕτως·

[02352]    Ἐν τοῖς περιλοίποις αὐτῶν ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπόν σου, ἀντὶ τοῦ, Καὶ τοῖς καταλειφθεῖσι, καὶ διαφυγοῦσιν ἐπ άξεις τὴν τιμωρίαν.

[02353]    ∆υνατὸν δὲ καὶ τῇ αὐτῇ συν θήκῃ χρωμένους, τὴν αὐτὴν ἔννοιαν προσαρμόσαι, Ἐν τοῖς περιλοίποις σου ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπον αὐτῶν.

[02354]    Τὰς γὰρ ὑπολοίπους σοι τιμωρίας ἐπ αγαγεῖν αὐτοῖς εὐπετές σοι καὶ ῥᾴδιον·

[02355]    καὶ τοὺς φεύγοντας, καὶ νῶτα δεδωκότας, καὶ ἡγουμένους διαπεφευγέναι τὸν θάνατον, ἀντιστρέψαι, καὶ στῆ σαι, καὶ κολάσαι σοι δυνατόν.

[02356]    ιδʹ.

[02357]    Ὑψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου·

[02358]    ᾄσο μεν καὶ ψαλοῦμεν τὰς δυναστείας σου.

[02359]    Οὐ ταπει νὸς ὢν ὁ Θεὸς ὑψοῦται, οὐδὲ ὃ μὴ ἔχει προσλαμ βάνει·

[02360]    ἀλλ' ὅπερ ἔχει δείκνυσιν.

[02361]    Εἰκότως τοίνυν εἶ πεν, Ὑψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου.

[02362]    ∆εί κνυται γάρ σου τὸ ὕψος διὰ τῆς ἀῤῥήτου δυνάμεως, ἣν ἡμεῖς ᾄδοντες καὶ ὑμνοῦντές σε διατελέσομεν, τὰς σὰς θαυματουργίας διεξιόντες.

[02363]    ΕΡΜΗΝ.

[02364]    ΤΟΥ ΚΑʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02365]    αʹ.

[02366]    Εἰς τὸ τέλος.

[02367]    Ὑπὲρ τῆς ἀντιλήψεως τῆς ἑω θινῆς ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02368]    Οὗτος ὁ ψαλμὸς τοῦ ∆ε σπότου Χριστοῦ προαγορεύει τὰ τοῦ πάθους, καὶ τῆς ἀναστάσεως, καὶ τῶν ἐθνῶν τὴν κλῆσιν, καὶ τῆς οἰκουμένης τὴν σωτηρίαν.

[02369]    Καὶ ἡ ἐπιγραφὴ δὲ τοῦτο δηλοῖ.

[02370]    [Εἰς τὸ τέλος γὰρ ὑπὲρ τῆς ἑωθινῆς ἀντιλήψεως·

[02371]    τὸ μὲν εἰς τὸ τέλος, κεῖται, ἵνα τὴν οἰκονομίαν ἐννοῇς τὴν ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων γε ^[80.1009] γενημένην παρ' αὐτοῦ.] Ἀντίληψις γὰρ ἑωθινὴ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνεια, ἡ δίκην ὄρθρου τοῖς ἐν σκότῳ καθημένοις ἐπιλάμψασα.

[02372]    Φῶς γὰρ ἀληθινὸν ὁ ∆εσπότης.

[02373]    Ἀνίσχον δὲ τὸ φῶς, τὸν ὄρθρον ἀποτελεῖ, οὗ φανέντος ἐλύθη τὸ σκότος, [καὶ ἡ δια βολικὴ ἀχλύς.

[02374]    Ἡ γὰρ κακία πολλαχοῦ τῆς Γραφῆς διὰ τοῦ σκότους ἐν αἰνίγματι νοεῖται.

[02375]    Τινὲς δὲ ἀντί ληψιν ἑωθινὴν λέγουσι τὸν τῆς ἀναστάσεως τοῦ Σω τῆρος καιρόν.] Εἰς αὐτὸν τοίνυν εἴρηται ὁ ψαλμός.

[02376]    Μᾶλλον γὰρ πιστευτέον τοῖς ἱεροῖς ἀποστόλοις, καὶ αὐτῷ τῷ Σωτῆρι χρωμένῳ σαφῶς τῷ τοῦ ψαλμοῦ προοιμίῳ, ἢ τοῖς παρερμηνεύειν ἐπιχειροῦσιν.

[02377]    βʹ.

[02378]    Ὁ Θεὸς, ὁ Θεός μου, πρόσχες μοι·

[02379]    ἵνα τί ἐγ κατέλιπές με;

[02380]    Τῷ ἰκρίῳ δὲ προσηλωμένος ταύ την ὁ ∆εσπότης προήκατο τὴν φωνὴν, αὐτῇ χρη σάμενος τῇ Ἑβραίων φωνῇ, ἡλὶ, ἡλὶ, λεμὰ σα βαχθανί;

[02381]    Πῶς τοίνυν οἷόν τε τῆς αὐτῆς τῆς ἀληθείας παραγράψασθαι μαρτυρίαν;

[02382]    Ἐγκαταλελεῖφθαι δὲ λέγει, ὡς ἁμαρτίας μὲν οὐδεμιᾶς ὑπ' αὐτοῦ γενο μένης, τοῦ δὲ θανάτου κεκρατηκότος, ὃς κατὰ τῶν ἡμαρτηκότων τὴν ἐξουσίαν ἐδέδεκτο.

[02383]    Ἐγκατά λειψιν τοίνυν καλεῖ, οὐ τὸν τῆς ἡνωμένης θεότητος χωρισμὸν, ὥς τινες ὑπειλήφασιν, ἀλλὰ τὴν γεγενη μένην τοῦ πάθους συγχώρησιν.

[02384]    Παρῆν γὰρ ἡ θεό της καὶ πασχούσῃ τῇ τοῦ δούλου μορφῇ, καὶ συν εχώρησε παθεῖν, πάσῃ τῇ φύσει μηχανωμένη τὴν σωτηρίαν.

[02385]    Αὕτη μέντοι πάθος ἐκεῖθεν οὐκ εἰσεδέχετο·

[02386]    πῶς γὰρ οἷόν τε ἦν τὴν ἀπαθῆ φύσιν παθεῖν;

[02387]    Λέγει δὲ ταῦτα ὁ ∆εσπότης Χριστὸς ὡς ἄνθρωπος, καὶ ἐπειδὴ ἀπαρχὴ τῆς ἀνθρωπείας φύσεως ἦν, ὑπὲρ ἁπάσης τῆς φύσεως ἐν τοῖς ἐπαγομένοις ποιεῖται τοὺς λόγους·

[02388]    Μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου.

[02389]    Ἰστέον δὲ, ὡς τῶν παραπτωμάτων οὐδεὶς τῶν ἄλλων ἑρμηνευτῶν ἐμνημόνευσεν·

[02390]    ἀλλ' ὁ μὲν Ἀκύλας, βρυχήματός μου, ὁ δὲ Σύμμαχος, ὀδυρμῶν μου, ὁ δὲ Θεοδοτίων, βοήσεώς μου.

[02391]    Ἵνα δὲ μὴ δόξωμεν τοῖς ἄλλοις ἑρ μηνευταῖς ἐνταῦθα κεχρημένοι, ἐκ περινοίας τοὺς ἑτέρους τὸν ψαλμὸν ἑρμηνευκότας ἐλέγχειν, τῇ τῶν Ἑβδομήκοντα ἑρμηνείᾳ χρησόμεθα.

[02392]    Ταύτῃ γὰρ κἀκεῖνοι τῇ ῥήσει προσεσχηκότες οὐκ ἔφασαν ἁρμόττειν τὸν ψαλμὸν τῷ Κυρίῳ.

[02393]    Πῶς γὰρ, φησὶν, ^[80.1012] οἷόν τε ἦν τὸν οὐχ ἡμαρτηκότα λέγειν, μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου;

[02394]    Ἀκουσάτωσαν τοίνυν Ἰωάννου τοῦ πάνυ βοῶντος·

[02395]    Ἴδε ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.

[02396]    Τοῦ δὲ θεσπεσίου Παύλου λέγοντος·

[02397]    Τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα δικαιοσύνη ἐν αὐτῷ.

[02398]    Καὶ πάλιν·

[02399]    Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατά ρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.

[02400]    Τοιγαροῦν ὥσπερ δικαιοσύνης ὑπάρχων πηγὴ, τὴν ἡμετέραν ἁμαρτίαν ἀνέλαβε, καὶ εὐλογίας ὢν πέλα γος, τὴν ἐπικειμένην ἡμῖν ἐδέξατο κατάραν, καὶ σταυρὸν ὑπέμεινεν αἰσχύνης καταφρονήσας·

[02401]    οὕτω καὶ τοὺς ὑπὲρ ἡμῶν ἐποιήσατο λόγους.

[02402]    Εἰ γὰρ τὴν ὡρισμένην ὑμῖν παιδείαν ὑπῆλθεν ἑκών·

[02403]    Παιδεία γὰρ εἰρήνης ἡμῶν ἐπ' αὐτὸν, ᾗ φησιν ὁ προφήτης·

[02404]    πολλῷ μᾶλλον τοῖς ὑπὲρ ἡμῶν ἀνθ' ἡμῶν ἐχρήσατο λόγοις, καὶ βοᾷ Μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου.

[02405]    Μὴ ἀποβλέψῃς, φησὶν, εἰς τὰ τῆς φύσεως πλημμελήματα·

[02406]    ἀλλὰ δὸς τὴν σωτηρίαν διὰ τὰ ἐμὰ παθήματα.

[02407]    Καὶ ἐπειδὴ τὸ πάθος ἀνθρωπίνως οἰκονομῶν πολλάκις προσηύ ξατο παρὰ τὸν τοῦ πάθους καιρόν·

[02408]    Πάτερ, λέγων, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω τὸ ποτήριον τοῦτο ἀπ' ἐμοῦ·

[02409]    καὶ ἀθυμῶν ἔλεγε·

[02410]    Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου·

[02411]    εἰκότως καὶ ὁ ψαλμὸς ταῦτα προαγορεύων ἔφη·

[02412]    γʹ.

[02413]    Ὁ Θεός μου κεκράξομαι ἡμέρας πρὸς σὲ, καὶ οὐκ εἰσακούσῃ, καὶ νυκτὸς, καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν ἐμοί.

[02414]    Ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς, καὶ νυκτὸς, καὶ οὐ σιγή.

[02415]    Νύκτωρ, φησὶ, καὶ μεθ' ἡμέραν διηνεκῶς βοῶντος, καὶ σιγᾷν οὐκ ἀνεχομένου, οὐκ ἀκήκοας, ἀλλὰ τῷ πάθει παρέδωκας·

[02416]    ἀλλ' ὅμως οἶδα τὸ τῆς οἰκονομίας μυστήριον.

[02417]    Τοῦτο γὰρ παρεδήλου τὸ, Οὐκ εἰς ἄνοιαν ἐμοί.

[02418]    Νενόηκα γὰρ ὡς οὐ μάτην ἀνεβάλου τὴν τῆς αἰτήσεως δόσιν, ἀλλὰ μέγα τι καὶ σωτήριον ἐκ τοῦ πάθους οἰκονομῶν.

[02419]    δʹ.

[02420]    Σὺ δὲ ἐν ἁγίῳ κατοικεῖς ὁ ἔπαινος τοῦ Ἰσραήλ.

[02421]    Τὸ δὲ πάντων παραδοξότατόν φησιν, ὅτι σοῦ ἐν τῷ ἁγίῳ τούτῳ σώματι κατοικοῦντος, ἐνεργεῖται τὸ πάθος.

[02422]    Ἔπαινον δὲ Ἰσραὴλ αὐτὸν ὀνομάζει, ὡς ὑπὸ τῶν οἰκείων θεραπευτῶν ἐπαινούμενον καὶ ὑμνού μενον·

[02423]    ἀντὶ γὰρ τοῦ ἔπαινος, ὕμνος οἱ ἄλλοι τεθεί κασιν ἑρμηνευταί.

[02424]    εʹ.

[02425]    Ἐπὶ σοὶ ἤλπισαν οἱ πατέρες ἡμῶν.

[02426]    ∆είκνυσι τῆς ἐλπίδος τὸ κέρδος.

[02427]    Ἤλπισαν καὶ ἐῤῥύσω αὐτούς.

[02428]    [ὰʹ.] Πρὸς σὲ ἐκέ κραξαν, καὶ ἐσώθησαν·

[02429]    ἐπὶ σοὶ ἤλπισαν, καὶ οὐ κατῃσχύνθησαν.

[02430]    Καίτοι, φησὶν, οἶδα σαφῶς, ὡς ἅπαντες ἡμῶν οἱ πατέρες τῇ σῇ βοηθείᾳ θαῤῥήσαν τες, οὐκ ἐψεύσθησαν τῆς ἐλπίδος·

[02431]    καὶ εἰς ἐπικουρίαν σε καλέσαντες τῆς σῆς προνοίας ἀπήλαυσαν.

[02432]    ^[80.1013] ζʹ.

[02433]    Ἐγὼ δέ εἰμι σκώληξ, καὶ οὐκ ἄνθρωπος·

[02434]    ὄνειδος ἀνθρώπου, καὶ ἐξουθένημα λαοῦ.

[02435]    Ἐγὼ δὲ, φησὶ, δίκην σκώληκος, εὐτελής τε ὤφθην, καὶ καταγέλαστος ἐγενόμην.

[02436]    Τινὲς δὲ διὰ τοῦ σκώληκος εἶπον παραδηλοῦσθαι καὶ τὴν ἐκ Παρθένου γέννησιν·

[02437]    οὐκ ἐκ συνουσίας γὰρ οὗτος ἔχει τὸ εἶναι.

[02438]    Ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι τὴν εὐτέλειαν διὰ τοῦ σκώληκος ἐνταῦθα μόνον παραδηλοῦσθαι τεκμαιρόμενος, φησὶ γάρ·

[02439]    ηʹ, θʹ.

[02440]    Πάντες οἱ θεωροῦντές με, ἐξεμυκτήρισάν με·

[02441]    ἐλάλησαν ἐν χείλεσιν, ἐκίνησαν κεφαλήν.

[02442]    Ἤλπι σεν ἐπὶ Κύριον, ῥυσάσθω αὐτόν·

[02443]    σωσάτω αὐτὸν, ὅτι θέλει αὐτόν.

[02444]    Καὶ ταῦτά ἐστιν ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐ αγγελίοις προσκείμενα·

[02445]    Πολλοὶ γὰρ, φησὶ, κινοῦν τες τὰς κεφαλὰς, ἔλεγον·

[02446]    ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι.

[02447]    Καὶ τῶν λῃστῶν θάτερος ἔλεγεν·

[02448]    Εἰ Υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, σῶσον σεαυτὸν καὶ ἡμᾶς.

[02449]    Καὶ μέντοι καὶ τό·

[02450]    Ἤλπισεν ἐπὶ Κύριον, ῥυσάσθω αὐτὸν, σωσάτω αὐτὸν, ὅτι θέλει αὐτὸν, ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔστιν εὑρεῖν.

[02451]    ιʹ, ιαʹ.

[02452]    Ὅτι σὺ εἶ ὁ ἐκσπάσας με ἐκ γαστρός·

[02453]    ἡ ἐλπίς μου ἀπὸ μασθῶν τῆς μητρός μου.

[02454]    Ἐπὶ σὲ ἐπεῤῥίφην ἐκ μήτρας·

[02455]    ἀπὸ γαστρὸς μητρός μου Θεός μου εἶ σύ.

[02456]    Ταῦτα καὶ ὁ μακάριος προεθέσπι σεν Ἡσαΐας·

[02457]    εἰρηκὼς γὰρ, ὅτι Ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ λήψεται, καὶ τέξεται υἱὸν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουὴλ, ἐπήγαγε·

[02458]    Βούτυρον καὶ μέλι φάγεται, πρὶν ἢ γνῶναι αὐτὸν ἀγαθὸν ἢ κακόν, ἀπειθεῖ πονηρίᾳ, τοῦ ἐκλέξασθαι τὸ ἀγαθόν.

[02459]    Καὶ ὁ μακάριος τοίνυν ∆αβὶδ, τῷ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ κεχρημένος προσώπῳ φησὶν, ὅτι Σύ με καὶ διέπλασας ἐν μήτρᾳ, καὶ ἐκεῖθεν πάλιν ἐξήγαγες, καὶ ἔτι τιθηνούμενος, καὶ τὴν μητρῴαν ἕλκων θηλὴν, τῆς σῆς κηδεμονίας τὰς ἐμὰς ἐλπίδας ἐξήρτησα.

[02460]    ιβʹ.

[02461]    Μὴ ἀποστῇς ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι θλίψις ἐγγὺς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν μοι.

[02462]    Καὶ γὰρ τότε τῶν μαθη τῶν αὐτὸν κατελελοίπει χορός·

[02463]    εἶτα προλέγει τῆς θλίψεως τὰ εἴδη.

[02464]    ιγʹ, ιδʹ.

[02465]    Περιεκύκλωσάν με μόσχοι πολλοί·

[02466]    ταῦ ροι πίονες περιέσχον με.

[02467]    Ἤνοιξαν ἐπ' ἐμὲ τὸ στόμα αὑτῶν, ὡς λέων ἁρπάζων καὶ ὠρυόμενος.

[02468]    Καλεῖ δὲ ταύρους, τοὺς ἱερέας καὶ Γραμματέας, τὴν τοῦ λαοῦ πεπιστευμένους ἀρχὴν, καὶ πολλῇ θρασύτητι κεχρημένους·

[02469]    μόσχους δὲ, τοὺς ὑπ' αὐτοὺς τετα γμένους·

[02470]    πίονας δὲ αὐτοὺς ὀνομάζει, ὡς τοῖς ὑπ' αὐτοῦ χορηγηθεῖσιν ἐντρυφήσαντας ἀγαθοῖς.

[02471]    Οὕ τω γὰρ καὶ ὁ μέγας προείρηκε Μωσῆς·

[02472]    Καὶ ἔφαγεν Ἰακὼβ, καὶ ἐνεπλήσθη, καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἠγαπημένος, ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλατύνθη, καὶ ^[80.1016] ἐγκατέλιπε Κύριον τὸν ποιήσαντα αὐτόν.

[02473]    Καὶ μέντοι καὶ ὁ μακάριος Ὠσηὲ, δαμάλει αὐτὸν ἀπεικάζει θρασυνομένῃ·

[02474]    Ὡς δάμαλις γὰρ παροι στρῶσα παροίστρησεν Ἐφραΐμ.

[02475]    Οὕτω δὲ τὸν λαὸν προσηγόρευσεν·

[02476]    Οὕτω δὲ καὶ Ἐφραῒμ, φησὶ, δάμαλις δεδιδαγμένη ἀγαπᾷν νεῖκος·

[02477]    τουτέστιν, ἐριστικὴ καὶ φιλόνεικος.

[02478]    Νεῖκος γὰρ οὐ τὴν νίκην, ἀλλὰ τὴν φιλονεικίαν καλεῖ.

[02479]    Καὶ δεικνὺς τὴν μετὰ ταῦτα ταπείνωσιν ἐπήγαγεν·

[02480]    Ἐγὼ δὲ ἐπιβήσομαι ἐπὶ τὸ κάλλος τοῦ τραχήλου αὐτῆς.

[02481]    Τὸν γαῦρον αὐτῆς αὐχένα ταπεινώσω, καὶ τὸν τῆς δουλείας ἐπιθήσω ζυγόν.

[02482]    Τοιγαροῦν καὶ ὁ ψαλμὸς προδια γράφει τὰς τῶν ἀρχιερέων, καὶ Γραμματέων, καὶ Φαρισαίων ἐπαναστάσεις, οἳ ταύρων θρασύτητα, καὶ λεόντων μανίαν μιμούμενοι περιεστοίχιζον τὸν ∆ε σπότην Χριστόν.

[02483]    ιεʹ.

[02484]    Ὡσεὶ ὕδωρ ἐξεχύθη πάντα τὰ ὀστᾶ μου.

[02485]    Ὀστᾶ καλεῖ τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους·

[02486]    ἐπειδὴ καὶ σῶμα τὴν Ἐκκλησίαν καλεῖ·

[02487]    ἰσχὺς δὲ τοῦ σώματος τὰ ὀστᾶ·

[02488]    ὑπὸ τούτων γὰρ τὸ μανὸν καὶ διαῤῥέον τοῦ σώματος φέρεται·

[02489]    ἐσκορπίσθησαν δὲ ἅπαντες κατὰ τὸν τοῦ πάθους καιρὸν, δίκην ὕδατος τῇδε κἀ κεῖσε διαιρηθέντες.

[02490]    Ἐγενήθη ἡ καρδία μου ὡσεὶ κηρὸς τηκόμενος, ἐν μέσῳ τῆς κοιλίας μου.

[02491]    [ιὰʹ] Ἐξηράνθη ὡς ὄστρα κον ἡ ἰσχύς μου, καὶ ἡ γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου, καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με.

[02492]    Καὶ ταῦτα πάντα γεγένηται παρὰ τὸν τοῦ πάθους καιρόν.

[02493]    Ἡ καρδία μὲν γὰρ τῇ δειλίᾳ, ὡς ὁ κηρὸς τῷ πυρὶ, διελύθη, καὶ ἡ ἰσχὺς τὴν προ τέραν ἐνέργειαν οὐκ ἐδείκνυ·

[02494]    καὶ μέντοι καὶ ἡ γλῶσσα ἀκίνητος ἔμενε.

[02495]    Καὶ διδάσκουσιν ἡμᾶς οἱ θεσπέσιοι εὐαγγελισταὶ, ὅτι πολλάκις ἐρωτηθεὶς οὐ δὲν ἀπεκρίνατο.

[02496]    Παρεδόθη δὲ καὶ τῷ τάφῳ μετὰ τὸ πάθος, ὅπερ χοῦν θανάτου ὠνόμασεν, ἅτε δὴ χων νυμένων τῶν θαπτομένων.

[02497]    ιζʹ.

[02498]    Ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί·

[02499]    συν αγωγὴ πονηρευομένων περιέσχον με.

[02500]    Μετὰ τοὺς Ἰουδαίους, τοῦ ἐξ ἐθνῶν μνημονεύει στρατοῦ·

[02501]    τούτοις γὰρ αὐτὸν ἐκεῖνοι παραδεδώκασιν.

[02502]    ∆ιὸ καὶ τὴν τάξιν ἡ προφητεία τῶν πραγμάτων ἐφύ λαξεν.

[02503]    Εἰκότως δὲ ταύρους μὲν ἐκείνους, κύνας δὲ τούτους ὠνόμασεν·

[02504]    [οἱ μὲν γὰρ ὑπὸ τὸν τοῦ νό μου ζυγὸν ἦσαν·

[02505]    εἰ καὶ προφανῶς τὸν νόμον παρ έβαινον·

[02506]    οἱ δὲ κατὰ νόμον ἦσαν ἀκάθαρτοι.

[02507]    Οὕτω δὲ καὶ ὁ Κύριος τὴν Χαναναίαν ὠνόμασεν.] Οὐκ ἔστι γὰρ καλὸν, φησὶ, λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων, ^[80.1017] καὶ δοῦναι τοῖς κυναρίοις.

[02508]    Ἀλλ' ὅμως μετὰ τὸ πάθος, οἱ πάλαι κύνες, διὰ πίστεως εἰς τὴν τῶν υἱῶν μεταβεβήκασι τάξιν·

[02509]    οἱ δὲ πάλαι τὴν υἱῶν ἐσχηκότες κηδεμονίαν, τὴν κυνῶν προσηγο ρίαν ἐδέξαντο, ἅτε δὴ κυνῶν δίκην κατὰ τοῦ ∆εσπό του λυττήσαντες.

[02510]    Περὶ τούτων ὁ μακάριος Παῦλος βοᾷ·

[02511]    Βλέπετε τοὺς κύνας, βλέπετε τοὺς κακοὺς ἐργάτας, βλέπετε τὴν κατατομήν.

[02512]    Ὁ μέν τοι προφητικὸς λόγος κύνας προσαγορεύσας ἔφη·

[02513]    Συναγωγὴ πονηρευομένων περιέσχον με.

[02514]    Εἶ τα διηγεῖται τὰ ὑπ' αὐτῶν τολμηθέντα.

[02515]    Ὤρυξαν χεῖράς μου, καὶ πόδας μου.

[02516]    [ιηʹ] Ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου.

[02517]    Καὶ τοῦτο δῆλόν ἐστι, καὶ σαφὲς, καὶ τοῖς λίαν φιλονεικοῦσιν.

[02518]    Ἀκούομεν γὰρ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις αὐτοῦ τοῦ Κυρίου πρὸς τοὺς ἁγίους αὐτοῦ λέγοντος μαθητάς·

[02519]    Βλέπετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι.

[02520]    Καὶ μέντοι καὶ τῷ Θωμᾷ τῶν ἥλων τοὺς τύπους ὑπέδειξε, καὶ τὴν ἀπὸ τῆς λόγχης πληγήν.

[02521]    Τὸ δὲ ἐξηρίθμησαν, πάντα τὰ ὀστᾶ μου, τοῦτο δηλοῖ, ὅτι Οὕτω με διέτειναν προσηλοῦντες, ὥς τε ῥᾴδιον εἶναι τῷ βουλομένῳ καὶ τὸν τῶν ὀστῶν ἀριθμὸν διαγνῶναι.

[02522]    Αὐτοὶ δὲ κατενόησαν, καὶ ἐπεῖ δόν με, ἀντὶ τοῦ, ἐπιτωθάζοντες καὶ γελῶντες.

[02523]    ιθʹ.

[02524]    ∆ιεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς, καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον.

[02525]    Καὶ τοῦτο δὲ σαφῶς ἡ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων ἱστορία διδάσκει.

[02526]    κʹ κβʹ.

[02527]    Σὺ δὲ, Κύριε, μὴ μακρύνῃς τὴν βοήθειάν σου ἀπ' ἐμοῦ·

[02528]    εἰς τὴν ἀντίληψίν μου πρόσχες.

[02529]    Ῥῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐκ χειρὸς κυνὸς τὴν μονογενῆ μου.

[02530]    Σῶσόν με ἐκ στόματος λέοντος, καὶ ἀπὸ κεράτων μονοκερώτων τὴν ταπεί νωσίν μου.

[02531]    Ἐπειδὴ, φησὶν, οὐδεμίαν ἀνθρωπί νην ἔχω βοήθειαν, τῆς σῆς ἀντιλήψεως τύχοιμι, καὶ ῥυσθείην ἀπό τε τούτων, ἀπό τε τοῦ διὰ τούτων ἐν εργοῦντος, καὶ δίκην κυνὸς καὶ λέοντος ἐπιόντος·

[02532]    λέοντα γὰρ καλεῖ, καὶ κύνα, καὶ μονοκέρωτα, τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, κατὰ τὴν τοῦ Ἀποστόλου φωνήν·

[02533]    τουτέστι τὸν διάβολον, ὃς καὶ παρὰ τὸν τοῦ πάθους καιρὸν θηρὸς αὐτῷ δίκην ἐπῆλθε, τὸν θάνατον ἐπαγόμενος.

[02534]    Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύριος εἴρηκεν ἐν τοῖς θείοις Εὐαγγελίοις·

[02535]    Νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου·

[02536]    νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω.

[02537]    Καὶ πάλιν·

[02538]    Ἔρχεται ὁ τοῦ κόσμου τούτου ἄρχων, καὶ ἐν ^[80.1020] ἐμοὶ εὑρήσει οὐδέν.

[02539]    Ἀλλ' ὅμως καὶ μηδὲν εὑρὼν ὧν ἐπεζήτει, ἐπεζήτει δὲ τῆς ἁμαρτίας τοὺς μώ μους, ἀναιδῶς καὶ λίαν ἀδίκως τῷ θανάτῳ παρέδω κεν·

[02540]    αὐτὸς δὲ τῆς ἀδικίας ἠνέσχετο, λῦσαι τὸν κοινὸν μηχανώμενος θάνατον.

[02541]    κγʹ.

[02542]    ∆ιηγήσομαι τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου·

[02543]    ἐν μέσῳ ἐκκλησίας ὑμνήσω σε.

[02544]    Κἀντεῦ θεν δῆλον, ὡς ἀνθρωπίνως ταῦτα ἐφθέγγετο, ἅτε δὴ καὶ ἀνθρωπίνως ὑπομένων ἅπερ ἐφθέγ γετο.

[02545]    Ἀδελφοὺς γὰρ καλεῖ τοὺς εἰς αὐτὸν πεπι στευκότας.

[02546]    Ἀδελφοὶ δέ εἰσιν, ὡς ἀνθρώπου.

[02547]    Ὡς γὰρ Θεὸς, δεσπότης καὶ Κύριος·

[02548]    ὡς δὲ ἄνθρωπος, καὶ ἀδελφὸς ὀνομάζεται.

[02549]    Μονογενὴς γάρ ἐστι καὶ πρωτότοκος.

[02550]    Καὶ τὸ μὲν ἁρμόττει ὡς Θεῷ καὶ Κυ ρίῳ·

[02551]    [τὸ δὲ ὡς ἀνθρώπῳ.] Ἧ γὰρ Θεὸς, μόνος γεγέννηται, καὶ μονογενὴς ὀνομάζεται·

[02552]    ᾗ δὲ ἄνθρω πος, καὶ πρωτότοκος κέκληται.

[02553]    Καὶ μάρτυς ὁ Ἀπό στολος λέγων·

[02554]    Εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς.

[02555]    Ταῦτα τοίνυν φησὶ τοῖς ἐμοῖς διηγησάμενος ἀδελφοῖς, δι' αὐτῶν σε ὑμνήσω, παρα σκευάζων ἐκείνους τοῦτον ὑφαίνειν τὸν ὕμνον·

[02556]    εἶτα πληροῖ τὴν ὑπόσχεσιν.

[02557]    κδʹ, κεʹ.

[02558]    Οἱ φοβούμενοι τὸν Κύριον, αἰνέσατε αὐτόν·

[02559]    ἅπαν τὸ σπέρμα Ἰακὼβ, δοξάσατε αὐτόν.

[02560]    Φοβηθήτω δὴ ἀπ' αὐτοῦ ἅπαν τὸ σπέρμα Ἰσραήλ.

[02561]    Ἐπειδὴ γὰρ ἡ Ἐκκλησία καὶ ἐξ ἐθνῶν καὶ ἐξ Ἰουδαίων συνέστηκε, καὶ τούτους κἀκείνους εἰς τὸν ὕμνον ἐγείρει τοὺς μὲν ἀπὸ τοῦ προπάτορος ὀνο μάζων, Ἰακώβ τε καὶ Ἰσραὴλ, τοὺς δὲ ἀπὸ τῆς ἀρετῆς, ὡς ἀρκούσης ἀντὶ γένους κοσμῆσαι.

[02562]    Οὕτω δὲ καὶ Ἰουδαίους τοὺς ἐξ ἐθνῶν τῷ νόμῳ προσιόν τας ἔθος ἦν ὀνομάζειν·

[02563]    καὶ τοῦτο ἡμᾶς ἡ τῶν Πράξεων ἱστορία διδάσκει.

[02564]    ∆ημηγορῶν γὰρ ὁ θεῖος Ἀπόστολος οὕτως ἔφη·

[02565]    Ἄνδρες Ἰσραηλῖται, καὶοἱ ἐν ὑμῖν φοβούμενοι τὸν Θεόν.

[02566]    Ὅτι οὐκ ἐξουδένωσεν, οὐδὲ προσώχθισε τῇ δεήσει τοῦ πτω χοῦ, οὐδὲ ἀπέστρεψε τὸ πρόσωπον αὑτοῦ ἀπ' ἐμοῦ, καὶ ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτὸν εἰσήκουσέ μου.

[02567]    Ὑμνήσατε, φησὶ, τὸν αἴτιον τῆς σωτηρίας ταύτης ὑμῖν γενόμενον, τὸν τὴν εὐτελεστάτην ὑμῶν φύσιν οὐκ ἀνασχόμενον παριδεῖν, ἀλλ' εἰσακού σαντα, καὶ διὰ τῆς ἐμῆς ἀναστάσεως ὑμῖν τὴν σωτηρίαν πραγματευσάμενον μετὰ ταῦτα παραδηλοῖ ἣν ὡς Θεὸς ἔχει πρὸς τὸν Πατέρα ἰσότητα.

[02568]    Ἐπήγαγε γάρ·

[02569]    κὰʹ.

[02570]    Παρὰ σοῦ ὁ ἔπαινός μου, ἐν ἐκκλησίᾳ με γάλῃ ἐξομολογήσομαί σοι.

[02571]    Ὥσπερ γὰρ ἐγὼ ^[80.1021] δῆλόν σε τοῖς ἀνθρώποις ποιῶ, οὕτω καὶ σὺ πάν τας ἀνθρώπους διδάσκεις τὴν αὐτήν μοι προσφέ ρειν τιμὴν, νῦν μὲν λέγων, Οὗτός μού ἐστιν ὁ Υἱὸς ἀγαπητὸς ἐν ᾧ ηὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε·

[02572]    νῦν δὲ, Καὶ ἐδόξασά σε, καὶ πάλιν δοξάσω.

[02573]    Οὕτω τὴν περὶ αὐτοῦ γνῶσιν ἀπεκάλυψε τῷ Πέτρῳ, οὕτω τῷ Παύλῳ, οὕτω διὰ τούτων πάλιν ἀνθρώ ποις.

[02574]    Ἐκκλησίαν γὰρ μεγάλην, τὴν μέχρι τῶν τερμάτων τῆς γῆς διήκουσαν προσηγόρευσε.

[02575]    Τὰς εὐχάς μου ἀποδώσω ἐνώπιον τῶν φοβουμένων αὐτόν.

[02576]    Εὐχὰς ἐνταῦθα οὐ προσευχὰς λέγει, ἀλλὰ τὰς ὑποσχέσεις.

[02577]    Ταύτην γὰρ καὶ ὁ νόμος τὴν διαί ρεσιν οἶδεν·

[02578]    Εὔξῃ εὐχὴν Κυρίῳ, ἀντὶ τοῦ, ἐὰν ὑπόσχῃ τι τῷ Θεῷ.

[02579]    Ἐπειδὴ τοίνυν ὑπέσχετο ἄνω διὰ τῶν εἰς αὐτὸν πιστευόντων ὕμνον ὑφαί νειν, σαφέστερον ἐνταῦθα διδάσκει, ὅτι ταῖς ἐπαγ γελίαις ἐπιθήσει τὸ πέρας, ἵνα δι' αὐτῶν τῶν πραγμάτων οἱ τὰ θεῖα λόγια μελετῶντες μάθωσι τὴν τῶν λόγων ἀλήθειαν.

[02580]    Ἐπειδὴ δὲ ἐκκλησίας ἐμνημόνευσεν, ἀναγκαίως τὰ περὶ ταύτης ποιεῖ ται θεσπίσματα, καὶ τῶν ἐθνῶν ἁπάντων προαγο ρεύει τὴν κλῆσιν.

[02581]    Αὐτοὺς γὰρ πένητας ὀνομάζει, ὡς πάλαι τῆς εὐσεβείας οὐκ ἐσχηκότας τὸν πλοῦτον, ἀλλὰ τῇ τῆς ἀγνοίας δεδουλευκότας πενίᾳ.

[02582]    κζʹ.

[02583]    Φάγονται πένητες, καὶ ἐμπλησθήσονται, καὶ αἰνέσουσιν Κύριον, οἱ ἐκζητοῦντες αὐτόν.

[02584]    Οὐ πάντες, οὐδὲ γὰρ πάντες ὑπήκουσαν τῷ Εὐαγγελίῳ, ἀλλ' οἱ τὸν θεῖον εἰσδεξάμενοι πόθον·

[02585]    τούτους ἅτε δὴ πεινῶντας καὶ διψῶντας, κορεσθήσεσθαι ἔφη τῆς ἀθανάτου τροφῆς ἀπολαύσαντας·

[02586]    τὴν δὲ θείαν τροφὴν, καὶ τὴν πνευματικὴν ἴσμεν διδασκαλίαν, καὶ τὴν μυστικὴν καὶ ἀθάνατον εὐωχίαν, ἣν οἱ με μυημένοι γινώσκουσι.

[02587]    Ζήσονται αἱ καρδίαι αὐ τῶν εἰς αἰῶνα αἰῶνος.

[02588]    Καὶ γὰρ ἔτι φθαρτὸν περι κείμενοι σῶμα, τῇ ἐλπίδι τῆς ἀναστάσεως ψυχαγω γούμενοι, προσμένουσι τὴν ζωὴν αἰώνιον.

[02589]    κηʹ.

[02590]    Μνησθήσονται καὶ ἐπιστραφήσονται πρὸς Κύριον πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς.

[02591]    Καλῶς τὸ μνησθήσονται τέθεικε·

[02592]    ἐπειδὴ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τὸ εἶναι δεξάμενοι, τοῦ δημιουργήσαντος ἐπελήσθησαν.

[02593]    Πάντα μέντοι τὰ πέρατα τῆς γῆς, οὐχ ἓν ἔθνος, οὐδὲ δύο, ἀλλ' ἐκ πάντων τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην προσδραμοῦνται μυρίοι, καὶ δέξονται προθύμως τὴν τῆς θεογνωσίας ἀκτῖνα.

[02594]    Καὶ προσκυνήσουσιν ἐνώ πιον αὐτοῦ πᾶσαι αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν.

[02595]    Καὶ δι δάσκων ὡς οἰκεία τοῦ Θεοῦ ἡ δεσποτεία, καὶ οὐκ ἀλ λοτρία, τέθεικεν.

[02596]    ^[80.1024] κθʹ.

[02597]    Ὅτι τοῦ Κυρίου ἡ βασιλεία, καὶ αὐτὸς δε σπόζει τῶν ἐθνῶν.

[02598]    Οὐ γὰρ μόνον Ἰουδαίων Θεὸς ὁ Θεὸς, ὡς ἐκεῖνοι νομίζουσιν, ἀλλὰ πάσης τῆς τῶν ἀνθρώπων φύσεως ποιητής.

[02599]    Οὕτω καὶ ὁ Ἀπόστολος ἔφη·

[02600]    Ἢ Ἰουδαίων ὁ Θεὸς μόνον οὐχὶ δὲ καὶ ἐθνῶν;

[02601]    ναὶ καὶ ἐθνῶν·

[02602]    ἐπείπερ εἷς ὁ Θεὸς, ὃς δικαι ώσει περιτομὴν ἐκ πίστεως, καὶ ἀκροβυστίαν διὰ τῆς πίστεως.

[02603]    λʹ.

[02604]    Ἔφαγον καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ πάντες οἱ πίονες τῆς γῆς, ἐνώπιον αὐτοῦ προπεσοῦνται πάντες οἱ καταβαίνοντες εἰς γῆν.

[02605]    Οἱ γὰρ φαγόντες καὶ ἐμπλησθέντες, χάριν ὁμολογοῦντες περὶ τῆς ἀθα νάτου τροφῆς, προσκυνήσουσιν ὡς Θεὸν τὸν τούτων γενόμενον χορηγόν.

[02606]    Καὶ ἐπειδὴ ἐν τῷ προτέρῳ στίχῳ τῶν πιόνων ἐμνημόνευσε μόνων, ἅτε δὴ τοι ούτων ὑπὸ τῆς θείας ἐκείνης γεγενημένων τροφῆς, εἰκότως εἶπεν·

[02607]    Ἐνώπιον αὐτοῦ προπεσοῦνται πάντες οἱ καταβαίνοντες εἰς γῆν.

[02608]    Μετὰ γὰρ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν, οἱ μὲν ἑκόντες, οἱ δὲ ἄκοντες, καὶ οἱ μὲν πόθῳ, οἱ δὲ φόβῳ, ταύτην τῷ Θεῷ προσ οίσουσι τὴν προσκύνησιν, κατὰ τὴν ἀποστολικὴν ἐκείνην φωνήν·

[02609]    ὅτι Αὐτῷ κάμψει πᾶν γόνυ ἐπουρα νίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ καταχθονίων, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται, ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χρι στὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός.

[02610]    λαʹ.

[02611]    Καὶ ἡ ψυχή μου αὐτῷ ζῇ, καὶ τὸ σπέρμα μου δουλεύσει αὐτῷ.

[02612]    Σπέρμα δὲ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, οἱ διὰ τῆς τοῦ λουτροῦ παλιγγενεσίας ἀναγεννώμενοι, καὶ τὸ τῆς υἱοθεσίας δεχόμενοι χάρισμα.

[02613]    ∆ιὸ τὴν μὲν αὑτοῦ ψυχὴν αὐτῷ ζῇν, ἀλλ' οὐ δουλεύειν εἴρηκε, τὸ δὲ σπέρμα δουλεύειν.

[02614]    Ἡ γὰρ ληφθεῖσα φύσις ἡνώθη τῇ λαβούσῃ θεότητι, καὶ τῆς αὐτῆς δόξης μετείληχε καὶ τιμῆς.

[02615]    λβʹ.

[02616]    Ἀναγγελήσεται τῷ Κυρίῳ γενεὰ ἡ ἐρχο μένη, καὶ ἀναγγελοῦσι τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ λαῷ τῷ τεχθησομένῳ, ὃν ἐποίησεν ὁ Κύριος.

[02617]    Οὐ περὶ ταύτης, φησὶ, λέγω τῆς γενεᾶς, καθ' ἣν ἐγὼ ὁ ∆α βὶδ ταῦτα προαγορεύω, ἀλλὰ περὶ τῆς ἐσομένης, καὶ τοῦ τεχθησομένου λαοῦ, ὃν αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων συνεστήσατο Κύριος.

[02618]    Ὁ μὲν οὖν ταῦτα προηγόρευ σεν ἅπαντα.

[02619]    Ἐγὼ δὲ τὴν Ἰουδαίων ἐμβροντησίαν θρηνῶ, ὅτι τοῖς θείοις λογίοις διηνεκῶς ἐντυγχάνον τες, τὴν ἐν τούτοις διαλάμπουσαν οὐ συνορῶσιν ἀλήθειαν, ἀλλ' εἰς τὸν ∆αβὶδ εἰρῆσθαι τὸν Ψαλμὸν ἀποφαίνονται, τοῦ βοῶντος ἀκούοντες, Ἀναγγε λήσεται τῷ Κυρίῳ γενεὰ ἡ ἐρχομένη, καὶ ἀναγγε λοῦσι τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, λαῷ τῷ τεχθησομένῳ, ^[80.1025] ὃν ἐποίησεν ὁ Κύριος·

[02620]    μνησθήσονται καὶ ἐπιστρα φήσονται πρὸς Κύριον πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς·

[02621]    καὶ προσκυνήσουσιν ἐνώπιον αὐτοῦ πᾶσαι αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν.

[02622]    Καὶ ἔφαγον, καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ πάντες οἱ πίονες τῆς γῆς.

[02623]    Τούτων γὰρ οὐδὲν ἐπὶ τοῦ ∆αβὶδ ὁρῶμεν γεγενημένον, οὐδὲ ἐπί τινος τῶν ἐκ ∆αβίδ.

[02624]    Μόνος δὲ ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, ὁ ἐκ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα, ὁ ἐνανθρωπήσας Θεὸς Λόγος, ὁ ἐκ ∆αβὶδ λαβὼν τὴν τοῦ δούλου μορφήν·

[02625]    πᾶσαν γὰρ γῆν καὶ θάλασσαν τῆς θεογνωσίας ἐπλήρωσε, καὶ πέπεικε τοὺς πάλαι πλανωμένους, καὶ τοῖς εἰδώ λοις προσφέροντας τὴν προσκύνησιν, ἀντὶ τῶν οὐκ ὄντων τὸν ὄντα προσκυνῆσαι Θεόν.

[02626]    Ἀλλὰ τοὺς πρὸς τοὺς Ἰουδαίους λόγους καταλιπόντες, ἐπὶ τοὺς παρόντας ἀγῶνας, καὶ ἐπὶ τὴν τῶν λοιπῶν ψαλμῶν ἑρμηνείαν βαδίσωμεν.

[02627]    ΕΡΜΗΝ.

[02628]    ΤΟΥ ΚΒʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02629]    αʹ.

[02630]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02631]    [Ἄδεται ὁ προκείμενος ψαλμὸς ἐκ προσώπου τῶν ἐθνῶν ἀγαλ λομένων ἐπὶ τῷ ποιμᾶναι αὐτά·

[02632]    καὶ μὴν καὶ τὴν μυστικὴν ἐξηγοῦνται εὐωχίαν ἣν παρέθηκεν αὐτοῖς ὁ ποιμαίνων αὐτούς.] Κύριος ποιμαίνει με, καὶ οὐδέν με ὑστερήσει.

[02633]    Τὴν αὐτὴν ἔχει καὶ ταῦτα τοῖς προερμηνευθεῖσι διάνοιαν.

[02634]    Εἰρηκὼς γὰρ ἐν τῷ πρὸ τούτου ψαλμῷ, Φάγονται πένητες, καὶ ἐμπλησθήσονται, καὶ αἰνέσουσι Κύριον οἱ ἐκζη τοῦντες αὐτόν·

[02635]    καὶ πάλιν, Ἔφαγον, καὶ προσ εκύνησαν πάντες οἱ πίονες τῆς γῆς·

[02636]    ὑποδείκνυ σιν ἐνταῦθα τὸν τῆς τοιαύτης τροφῆς χορηγόν·

[02637]    καὶ καλεῖ τὸν τροφέα ποιμένα·

[02638]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ ∆εσπό της Χριστὸς ἑαυτὸν προσηγόρευσεν·

[02639]    Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ, καὶ γινώσκο μαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν.

[02640]    Οὕτως ἑαυτὸν καὶ διὰ Ἰεζε κιὴλ ἐκάλεσε τοῦ προφήτου.

[02641]    Κἀνταῦθα τοίνυν ἅπαν τες οἱ τῆς σωτηρίου τροφῆς ἀπολαύσαντες βοῶσι·

[02642]    Κύριος ποιμαίνει με, καὶ οὐδέν με ὑστερήσει.

[02643]    Παντοδαπὴν γὰρ ἀπόλαυσιν ἀγαθῶν ὁ ποιμὴν οὗτος τοῖς ὑπ' αὐτοῦ ποιμαινομένοις χαρίζεται.

[02644]    βʹ.

[02645]    Εἰς τόπον χλόης, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν.

[02646]    Ἐπειδὴ ποιμένα τὸν τῶν ἀγαθῶν προσηγόρευσε χορηγὸν, εἰκότως καὶ τῆς τῶν προβάτων τροφῆς τροπικῶς ἐμνημόνευσε.

[02647]    Χλόην δὲ ἐνταῦθα τὴν ἱερὰν τῶν θείων λογίων διδασκαλίαν καλεῖ.

[02648]    Πρότερον γὰρ ἐκτρέφει τοῖς λόγοις, καὶ τότε τὴν μυστικωτέραν προσφέρει τροφήν.

[02649]    Ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξ έθρεψέ με.

[02650]    Τὸ τῆς παλιγγενεσίας ὕδωρ αἰνίττεται, ἐν ᾧ βαπτιζόμενος ὁ τῆς χάριτος ἐφιέμενος, ἀπο δύεται μὲν τὸ γῆρας τῆς ἁμαρτίας, νέος δὲ ἀντὶ γεγηρακότος ἀποτελεῖται.

[02651]    ^[80.1028] γʹ.

[02652]    Τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν·

[02653]    ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης.

[02654]    Τούτων δέ μοι, φησὶ, μεταδέδωκε, πρότερόν με τῆς πλάνης ἐλευθερώσας, καὶ τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν παρασκευάσας ὁδεύειν.

[02655]    Ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὑτοῦ.

[02656]    Ἅπαντα δὲ ταῦτα τῆς αὐτοῦ δῶρα φιλοτιμίας·

[02657]    οὐ γὰρ διὰ τὴν ἡμετέ ραν ἀρετὴν ἀπελαύσαμεν τούτων.

[02658]    Τοιοῦτον τοί νυν ἐπίκουρον ἔχων, καὶ πρόμαχον, οὐδὲ αὐτὰς δείσω τοῦ θανάτου τὰς πύλας, ἀλλὰ παντὸς θανάτου καταφρονήσω.

[02659]    Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγεν δʹ.

[02660]    Ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανά του, οὐ φοβηθήσομαι κακὰ, ὅτι σὺ μετ' ἐμοῦ εἶ.

[02661]    Προστίθησι δὲ τούτοις καὶ ἕτερα·

[02662]    Ἡ ῥάβδος σου, καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν.

[02663]    Τῇ μὲν γὰρ ὑπερείδει μου τὴν ἀσθένειαν, τῇ δὲ ποδηγεῖ πρὸς τὴν εὐθεῖαν ὁδόν·

[02664]    οὐκ ἂν δέ τις ἁμάρ τοι, τὸν σωτήριον οὕτως ὀνομάζων σταυρόν.

[02665]    Τῇ γὰρ τούτου σφραγίδι καὶ μνήμῃ τῶν πολεμίων δαιμόνων ἀπαλλαττόμεθα, καὶ πρὸς τὴν ἀληθῆ ποδηγούμεθα τρίβον.

[02666]    [Καὶ τοῦτό ἐστι τὸ, Ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκά λεσαν·

[02667]    ἀπὸ γὰρ δύο ῥάβδων συναγόμενος γίνεται σταυρός·

[02668]    τῇ μὲν ὀρθῇ βακτηρίᾳ ἡμᾶς τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας στηρίζων καὶ εὐθύνων καὶ ἀσθε νοῦντας ἐνισχύων·

[02669]    τῇ δὲ πλαγίᾳ ὡς ῥάβδῳ κατὰ τῶν δαιμόνων χρώμενος.] εʹ.

[02670]    Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν ἐξεναν τίας τῶν θλιβόντων με·

[02671]    ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον.

[02672]    ∆ῆλα ταῦτα τοῖς μεμυημένοις, καὶ ἑρμηνείας οὐδεμιᾶς δεόμενα.

[02673]    Ἴσασι γὰρ καὶ τὸ πνευματικὸν ἔλαιον, ᾧ τὴν κεφαλὴν ἐπιάνθησαν·

[02674]    καὶ τὴν κρατύνουσαν, ἀλλ' οὐ διαλύουσαν μέθην·

[02675]    καὶ τὴν μυστικὴν τροφὴν, ἣν προτίθησιν ἡμῖν ὁ πρὸς τῷ ποιμαίνειν καὶ νυμφίος γενόμενος.

[02676]    Τού τοις δὲ, φησὶ, τοῖς ἀγαθοῖς εἱστίασάς με, τῶν δυσ μενῶν ἀνιωμένων καὶ τρυχομένων, ὅτι οἱ πάλαι σφίσι δουλεύοντες, τοσαύτης μεταβολῆς τετυχή κασιν.

[02677]    ὰʹ.

[02678]    Καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξεταί με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου·

[02679]    καὶ τὸ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

[02680]    Τούτων δὲ πρόξενος τῶν ἀγαθῶν ἡ ἄῤῥητός σου φιλανθρωπία, τὴν ἡμετέραν ἱκετείαν οὐκ ἀναμείνασα ἀλλὰ καθά περ τινὰς φεύγοντας καταδιώξασά τε, καὶ φθάσα σα, καὶ μεταδοῦσα τῆς σωτηρίας, καὶ τὴν ἐν τοῖς θείοις οἴκοις παρασχοῦσα διαγωγὴν, ἔν τε τῷ παρόν τι βίῳ, καὶ ἐν τῷ μέλλοντι.

[02681]    Τοῦτο γὰρ παρεδή ^[80.1029] λωσεν εἰρηκώς·

[02682]    Εἰς μακρότητα ἡμερῶν, τοῦτ' ἔστιν ἀεὶ, καὶ διηνεκῶς.

[02683]    Τοῦτο δὲ τοῖς αἰῶσιν ἐκεί νοις ἁρμόττει, οἳ πέρας οὐκ ἔχουσιν.

[02684]    ΕΡΜΗΝ.

[02685]    ΤΟΥ ΚΓʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02686]    αʹ.

[02687]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02688]    Ἐν ἐνίοις ἀντι γράφοις εὗρον, τῆς μιᾶς τῶν Σαββάτων.

[02689]    Ἐν δέ γε τῷ Ἑξαπλῷ τοῦτο οὐ πρόσκειται.

[02690]    Πλὴν ἵνα μηδὲ τοῦτο καταλίπωμεν ἀνερμήνευτον, εἰδέναι χρὴ ὡς τὴν δεσποτικὴν ἀνάστασιν προσημαίνει, μεθ' ἣν πᾶσα γῆ καὶ θάλασσα τὰς τῆς θεογνωσίας ἀκτῖ νας ἐδέξατο·

[02691]    οὕτω δὲ καὶ ὁ ψαλμὸς προαγορεύει, καὶ πρὸς τούτῳ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον τοῦ ∆εσπό του.

[02692]    Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ, καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς·

[02693]    ἡ οἰκουμένη, καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ.

[02694]    Ἐπειδὴ γὰρ ὑπελάμβανον Ἰουδαῖοι μόνης αὐτὸν δεσπόζειν τῆς Παλαιστίνης, καὶ μόνων αὐτῶν προ μηθεῖσθαι, μόνων αὐτῶν ὄντα Θεὸν, εἰκότως ὁ προφητικὸς διδάσκει λόγος, ὅτι πάσης δεσπόζει τῆς οἰκουμένης.

[02695]    ∆εσπόζει δὲ αὐτῆς, οὐχ ἁρπάσας τὴν ἐξουσίαν, οὐδὲ ἄλλον τινὰ τῆς δεσποτείας στερήσας·

[02696]    ἀλλ' αὐτὸς αὐτὴν δημιουργήσας, καὶ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραγαγών.

[02697]    βʹ.

[02698]    Αὐτὸς γὰρ ἐπὶ θαλασσῶν ἐθεμελίωσεν αὐτὴν, καὶ ἐπὶ ποταμῶν ἡτοίμασεν αὐτήν.

[02699]    ∆ιὰ τούτων δὲ, οὐ μόνον τὴν δημιουργίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν πρόνοιαν δείκνυσι·

[02700]    φύσει γὰρ ἡ γῆ οὖσα ξηρὰ, ἀναλογοῦ σαν νοτίδα δεδώρηται, ἔξωθεν μὲν καὶ διὰ μέσου τοῖς μεγίστοις αὐτὴν συνάψας πελάγεσι, ποταμοὺς δὲ ὅτι μάλιστα πλείστους, καὶ μεγίστους, καὶ μέντοι καὶ πηγὰς, ἐν μέσαις ταῖς ἠπείροις, τοὺς μὲν διατρέχειν ἀεὶ, τὰς δὲ ἀναβλυστάνειν παρασκευά σας.

[02701]    Οὕτω καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν δεσποτείαν ὑποδείξας, καὶ τῶν ἐθνῶν τὴν ἐπίγνωσιν προθεσπίσας, τὴν περὶ τῆς ἀρετῆς προσφέρει παραίνεσιν, εἰς ἐρώτησιν καὶ ἀπόκρισιν πάλιν σχηματίσας τὸν λόγον.

[02702]    γʹ.

[02703]    Τίς (γὰρ, φησὶν,) ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου;

[02704]    καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐ τοῦ;

[02705]    Ὄρος δὲ ἐνταῦθα, οὐ τὸ ἐπίγειον λέγει τὸ τῆς Σιὼν, ἀλλὰ τὸ ἐπουράνιον, ὅπερ ὁ μακάριος ὑπέδειξε Παῦλος·

[02706]    Προσεληλύθατε, λέγων, Σιὼν ὄρει, καὶ πόλει Θεοῦ ζῶντος Ἱερουσαλὴμ ἐπουρα νίῳ.

[02707]    Ἐπειδὴ γὰρ προεδίδαξεν, ὅτι ποιητής ἐστι καὶ δημιουργὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, εἰκότως τὴν πρὸς αὐτὸν φέρουσαν ὁδὸν δείκνυσι, καὶ ποιεῖται τὴν ἀπόκρισιν πρὸς τὴν ἐρώτησιν.

[02708]    δʹ.

[02709]    Ἀθῶος χερσὶ, καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ·

[02710]    ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὑτοῦ, καὶ οὐκ ὤμοσεν ἐπὶ δόλῳ τῷ πλησίον αὑτοῦ.

[02711]    Προσήκει, φησὶ, τὸν εἰς ἐκεῖνο τὸ ὄρος ἀναβῆναι ποθοῦντα, καὶ ^[80.1032] λογισμῶν ἀτόπων τὴν ψυχὴν, καθαρεύειν, καὶ πρά ξεων τοιουτοτρόπων ἐλευθέρας ἔχειν τὰς χεῖρας.

[02712]    Τὰς γὰρ δὴ χεῖρας, ἀντὶ πράξεων τέθεικε·

[02713]    διὰ δὲ τῆς καρδίας, τὰς ἐνθυμήσεις ᾐνίξατο.

[02714]    Τῇ μὲν γὰρ βουλευόμεθα, ταῖς δὲ πράττομεν.

[02715]    Προσήκει δὲ, φησὶ, τὸν τοιοῦτον μηδενὸς τῶν ῥεόντων καὶ φθει ρομένων ἐφίεσθαι·

[02716]    ταῦτα γὰρ ἐκάλεσε μάταια·

[02717]    οὕτω γὰρ αὐτὰ καὶ ὁ Ἐκκλησιαστὴς ὀνομάζει, Ματαιότης, λέγων, ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιό της.

[02718]    Καὶ ἐπειδὴ καὶ δόλος καὶ παράβασις ὅρκων τῇ φιλοχρηματίᾳ συνέζευκται, εἰκότως καὶ ταῦτα μετ' ἐκείνης ἀπαγορεύει·

[02719]    Καὶ οὐκ ὤμοσεν ἐπὶ δόλῳ τῷ πλησίον αὑτοῦ.

[02720]    Εἶτα δείκνυσι τὸν τῶν κατορθωμάτων τούτων καρπόν.

[02721]    εʹ.

[02722]    Οὗτος λήψεται εὐλογίαν παρὰ Κυρίου, καὶ ἐλεημοσύνην παρὰ Θεοῦ σωτῆρος αὑτοῦ.

[02723]    Κομιδῆ δὲ προσφυῶς τὴν ἐλεημοσύνην τῇ εὐλογίᾳ συνέζευ ξε.

[02724]    Καὶ γὰρ αἱ νομιζόμεναι ἀντιδόσεις διὰ μόνην τὴν θείαν φιλανθρωπίαν τοῖς ἀνθρώποις παρ έχοντα.

[02725]    Πᾶσαι γὰρ τῶν ἀνθρώπων αἱ δικαιοσύναι, οὐδὲν πρὸς τὰς ἤδη δεδομένας ὑπὸ τοῦ Θεοῦ δωρεὰς ἀποχρῶσι, μήπου γε δὴ πρὸς τὰς ἐσομέ νας, αἳ καὶ λογισμὸν ἀνθρώπινον ὑπερβαίνουσιν.

[02726]    ὰʹ.

[02727]    Αὕτη ἡ γενεὰ ζητούντων τὸν Κύριον, ζητούν των τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ.

[02728]    Οἱ κατὰ ταύτας, φησὶ, τὰς ὑποθήκας βιοῦν προαιρούμενοι, τῷ ὄντι ποθοῦσι τῆς ἀρετῆς τὸν νομοθέτην ἰδεῖν, ὃς πάλαι ποτὲ καὶ τὸν μέγαν Ἰακὼβ τῆς οἰκείας ἐπι φανείας ἠξίωσεν.

[02729]    Ἐν μὲν οὖν τῷ ἑνδεκάτῳ ψαλμῷ περὶ γενεᾶς ἑτέρας [ὁ Προφήτης διαλε γόμενος] πάσῃ κακίᾳ καὶ πονηρίᾳ συζώσης ἠντιβό λει τὸν Θεὸν λέγων·

[02730]    Σὺ, Κύριε, φυλάξεις ἡμᾶς, καὶ διατηρήσεις ἡμᾶς ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ εἰς τὸν αἰῶνα.

[02731]    Ἐνταῦθα δὲ τἀναντία θεσπίζει·

[02732]    Αὕτη ἡ γενεὰ ζητούντων τὸν Κύριον.

[02733]    Μετὰ γὰρ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν, πᾶσα ἡ γῆ καὶ θάλασσα τῷ θείῳ πεισθεῖσα κηρύγμα τι, κατέλιπε μὲν τοὺς πατρῴους θεοὺς, τοῦ δὲ Ἰα κὼβ ἐπιζητεῖ τὸν Θεόν.

[02734]    Οὕτω προαγορεύσας τῆς οἰκουμένης τὴν σωτηρίαν, διδάσκει λοιπὸν τοὺς τῇ πίστει προσεληλυθότας, ὡς οὐ μόνον ἀνέστη τοῦ θανάτου καταλύσας τὸ κράτος ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, ἀλλὰ καὶ εἰς οὐρανοὺς ἀνελήλυθεν.

[02735]    Ἐπειδὴ γὰρ ὁ πρῶτος καὶ εἰκοστὸς ψαλμὸς τὰ τῶν σωτηρίων παθημάτων εἶχε θεσπίσματα, καὶ τῆς τῶν ἐθνῶν σωτηρίας τὴν προφητείαν, εἰκότως πάλιν ἐνταῦθα τῶν ἐθνῶν μνημονεύσας, καὶ τὴν τούτων ἐπίγνωσιν χρησμῳδήσας, καὶ τὴν ∆εσποτικὴν ἀνάληψιν προ ^[80.1033] διαγράφει, καὶ δείκνυσιν ἡμῖν ἀγγέλων χοροὺς, τοὺς μὲν ἡγουμένους τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, τοὺς δὲ ἄνωθεν πυνθανομένους, καὶ μαθεῖν ἐφιεμένους τί τὸ παράδοξον θέαμα.

[02736]    ζʹ ιʹ.

[02737]    Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες, ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι·

[02738]    καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασι λεὺς τῆς δόξης.

[02739]    Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;

[02740]    Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατὸς, Κύριος δυνα τὸς ἐν πολέμῳ.

[02741]    Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες, ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι·

[02742]    καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

[02743]    Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;

[02744]    Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασι λεὺς τῆς δόξης.

[02745]    Καί μοι θαυμαζέτω μηδεὶς ἄγνοιαν ἀκούων τῶν ἀοράτων δυνάμεων·

[02746]    οὔτε γὰρ προΐσασιν, οὔτε ἴσασιν ἄπαντα·

[02747]    μόνη δὲ ἡ θεία φύ σις ταύτην ἔχει τὴν γνῶσιν.

[02748]    Ἄγγελοι δὲ καὶ ἀρχάγγελοι, καὶ αἱ ἄλλαι τῶν ἀοράτων δυνάμεων συμμορίαι, τοσαῦτα ἴσασιν, ὅσα διδάσκονται·

[02749]    οὗ δὴ χάριν καὶ ὁ θεῖος Ἀπόστολος περὶ αὐτῶν διαλεγό μενος ἔφη, ἵνα γνωρισθῇ νῦν ταῖς Ἀρχαῖς, καὶ ταῖς Ἐξουσίαις, ἐν τοῖς ἐπουρανίοις, διὰ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ πολυποίκιλος σοφία τοῦ Θεοῦ.

[02750]    Εἰ δὲ καὶ διὰ τῶν κατὰ τὴν Ἐκκλησίαν τὴν θείαν σοφίαν κατέμαθον ἀκριβέστερον, οὐδὲν ἀπεικὸς ἀγνοεῖν τὰς ἄνω δυνά μεις [καὶ τῆς ἀναλήψεως τοῦ Χριστοῦ τὸ μυστή ριον] φύσιν ἀνθρωπίνην ὁρώσας, καὶ τὴν ἐν αὐτῇ κεκρυμμένην οὐ θεωμένας θεότητα.

[02751]    Εἰ δὲ τοῦτο μὴ δοίη τις, ἐκ τῶν ἡρμηνευμένων ἐν τῷδε τῷ ψαλμῷ λαβέτω τὴν προκειμένην λύσιν.

[02752]    Καὶ γὰρ ἄνω ἐξ ἐρωτήσεως καὶ ἀποκρίσεως τὴν περὶ τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς εἰσήγησιν ἐσχημάτισεν.

[02753]    εἰπών·

[02754]    Τίς ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου, καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ;

[02755]    Οὕτως ἐρωτήσας, ἐπήγαγε τὴν ἀπόκρισιν·

[02756]    Ἀθῶος χερσὶ, καὶ κα θαρὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ τὰ ἑξῆς.

[02757]    Τοιοῦτον κἀνταῦθα ἡγείσθω εἶναι τοῦ λόγου τὸ σχῆμα, καὶ τοὺς ἐρομέ νους μὴ ἀγνοοῦντας ἔρεσθαι νομιζέτω, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους τῷδε τῷ κηρύγματι τοῦ ἀνιόντος διδά σκειν τὴν δεσποτείαν.

[02758]    ∆ιό φασιν αἱ ἀποκρινόμεναι δυνάμεις, δόξης αὐτὸν εἶναι βασιλέα, ὡς τὴν παρὰ πάντων κομιζόμενον δόξαν, καὶ τὴν ἀληθῆ καὶ μό νιμον ἔχοντα βασιλείαν.

[02759]    Καλοῦσι δὲ αὐτὸν καὶ Κύριον κραταιὸν, καὶ δυνατὸν ἐν πολέμῳ.

[02760]    Κατ έλυσε γὰρ τοῦ διαβόλου τὴν πικρὰν τυραννίδα, καὶ τῶν ὑπ' ἐκείνῳ τελούντων δαιμόνων τὴν ἀπάτην διέλυσεν.

[02761]    Αἰωνίους δὲ πύλας ἀνοιγῆναι παρακε λεύονται, ὡς μηδέποτε τῇ φύσει τῶν ἀνθρώπων ^[80.1036] ὑπανοιγείσας.

[02762]    Οὐδεὶς γὰρ ἐκείνας τῶν ἀνθρώπων διεπέρασε πώποτε, ἀλλ' ὁ ἐνανθρωπήσας Θεὸς Λό γος, τὴν ἡμετέραν ἀναλαβὼν ἀπαρχὴν, ἀνήγαγέ τε εἰς οὐρανοὺς, καὶ ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλοσύ νης ἐν τοῖς ὑψηλοῖς, ἐπάνω πάσης ἀρχῆς, καὶ ἐξου σίας, καὶ κυριότητος, καὶ παντὸς ὀνόματος ὀνομα ζομένου, οὐ μόνον ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ μέλλοντι.

[02763]    Ὁ δὲ μέγας Ἠλίας ἀνελήφθη μὲν, ἀλλ' οὐκ εἰς τὸν οὐρανὸν, ἀλλ' ὡς εἰς τὸν οὐρανόν·

[02764]    οὕτω τῆς προτέρας πεύσεως καὶ ἀποκρίσεως γενομένης, αὖθις αἱ μὲν πυνθάνονται, αἱ δὲ ἀποκρίνονται καὶ μανθάνουσιν ὡς ὁ τῶν δυνάμεων Κύριος αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης, τουτέστιν ὁ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, καὶ πάσης τῆς ἀοράτου καὶ γενητῆς φύσεως, ποιητής ἐστι καὶ δημιουργός.

[02765]    ΕΡΜΗΝ.

[02766]    ΤΟΥ Κ∆ʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02767]    αʹ.

[02768]    Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02769]    Ὁ ψαλ μὸς οὗτος προσευχῆς ἔχει σχῆμα.

[02770]    ∆ιά τοι τοῦτο, ὡς εἰκὸς, οὐδὲ ψαλμὸν ἡ ἐπιγραφὴ προσαγορεύει.

[02771]    Τινὲς δὲ τῶν συγγραφέων τῆς αἰχμαλωσίας προαγο ρευτικὸν ἔφασαν εἶναι, καὶ ὡς ἐξ ἐκείνων εἰρη μένον ἡρμήνευσαν, τῷ τέλει μόνῳ προσεσχηκότες·

[02772]    Λύτρωσαι γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς, τὸν Ἰσραὴλ ἐκ πα σῶν τῶν θλίψεων αὐτοῦ.

[02773]    Ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι τοῦτον εἰρῆσθαι τὸν ψαλμὸν ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ, ἡνίκα πολλὰς ἔσχε πολεμίων ἐπαναστάσεις.

[02774]    Οὗ δὴ χάριν καὶ παλαιῶν καὶ νέων ποιεῖται μνήμην ἁμαρτημάτων, καὶ τούτων ἀπαλλαγῆναι παρακα λεῖ.

[02775]    Εἰσηγεῖται δὲ καὶ παραίνεσιν ἀνθρώποις ὠφέ λιμον.

[02776]    [Ἁρμόζει δὲ μάλιστα ὁ προκείμενος ψαλ μὸς τοῖς ἐξ ἐθνῶν κεκλημένοις, καὶ πολλὴν ἀκολου θίαν ἔχει πρὸς τὸν πρὸ αὐτοῦ.] Πρὸς σὲ, Κύριε, ἦρα τὴν ψυχήν μου.

[02777]    Ὁ Θεός μου, ἐπὶ σοὶ πέποιθα, μὴ καταισχυνθείην εἰς τὸν αἰῶνα.

[02778]    Μηδὲ καταγελασάτωσάν με οἱ ἐχθροί μου.

[02779]    Πάντοθεν ὑπὸ μυρίων περιστοιχιζόμενος δυσμενῶν, σοὶ τὴν ἐμαυτοῦ, ∆έσποτα, προσφέρω ψυχὴν, καὶ τῆς σῆς βοηθείας ἐξήρτημαι, μὴ δι ηνεκῶς ἐν αἰσχύνῃ διάγειν, καὶ ἐπίχαρτος εἶναι τοῖς πολεμίοις, ἀντιβολῶν.

[02780]    Καὶ γὰρ πάντες οἱ ὑπομένοντές σε οὐ μὴ καται σχυνθῶσιν.

[02781]    [δʹ.] Αἰσχυνθήτωσαν οἱ ἀνομοῦντες δια κενῆς.

[02782]    Ἔχω, φησὶ, τῆς ἐλπίδος ἐχέγγυον ἱκα νὸν, τοὺς ἤδη σοι πεπιστευκότας, καὶ τῆς σῆς ῥοπῆς ἀπολαύσαντας.

[02783]    Τούτων μὲν γὰρ εἴωθας προμηθεῖ σθαι, καταισχύνειν δὲ τοὺς παρανομίᾳ συζῶντας.

[02784]    Ἐπισημήνασθαι δὲ προσήκει, ὅτι οὐ τοὺς ἁμαρτάνον τας, ἀλλὰ καὶ τοὺς διακενῆς ἀνομοῦντας, αἰσχύ νης ἔφησεν ἀναπίμπλασθαι.

[02785]    Οὐ γὰρ πάντες πλημ ^[80.1037] μελοῦσιν ὁμοίως·

[02786]    οἱ μὲν γὰρ ἢ ἐκ περιστάσεώς τι νος, ἢ ἐκ φυσικῆς ὀλισθαίνουσιν ἀσθενείας·

[02787]    οἱ δὲ καὶ ἐφήδονται ταῖς παρανομίαις, καὶ ἐπινοοῦσιν ἑτέ ρας.

[02788]    Τὰς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καὶ τὰς τρί βους σου δίδαξόν με.

[02789]    [εʹ.] Ὁδήγησόν με ἐπὶ τὴν ἀλή θειάν σου, καὶ δίδαξόν με, ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ Σωτήρ μου, καὶ σὲ ὑπέμεινα ὅλην τὴν ἡμέραν.

[02790]    Ἐγὼ δὲ πρῶτον μὲν ἱκετεύω τὰς σὰς ὁδοὺς διαγνῶναι, καὶ τὰς πρός με φερούσας τρίβους μαθεῖν, ὥστε διηνε κῶς τὴν ἀπλανῆ σου καὶ ἀληθῆ πορείαν ὁδεύειν.

[02791]    Ἔπει τα δι' αὐτῶν ἱκετεύω τῶν πραγμάτων μαθεῖν, ὅτι Σωτὴρ ὑπάρχεις ἐμός·

[02792]    τὴν γὰρ παρὰ σοῦ φιλανθρω πίαν προσμένω διηνεκῶς.

[02793]    Τὸ γὰρ ὅλην τὴν ἡμέραν, ἀντὶ τοῦ ἀεὶ τέθεικεν·

[02794]    καὶ διδάξαι βούλεται, ὡς οὐ νῦν μὲν ταύτην ἔχει τὴν γνώμην, νῦν δὲ ἑτέ ραν ἀντὶ ταύτης εἰσδέχεται.

[02795]    ὰʹ, ζʹ.

[02796]    Μνήσθητι τῶν οἰκτιρμῶν σου, Κύριε, καὶ τὰ ἐλέη σου, ὅτι ἀπὸ τοῦ αἰῶνός εἰσιν.

[02797]    Ἁμαρτίας νεότητός μου καὶ ἀγνοίας μου μὴ μνησθῇς, κατὰ τὸ ἔλεός σου μνήσθητί μου.

[02798]    Ἡμέρως, φησὶν, ἀεὶ καὶ φιλανθρώπως τοὺς ἀνθρώπους οἰκονομεῖς·

[02799]    ταύ της καὶ νῦν ἀπολαῦσαι τῆς ἀγαθότητος ἱκετεύω, καὶ μνήμην σοι γενέσθαι τῆς σῆς φιλανθρωπίας, μὴ τῆς ἐμῆς ἁμαρτίας·

[02800]    καὶ τὴν ἐμὴν δὲ μνήμην ποιούμενος, ∆έσποτα, φιλοικτιρμόνως ποίησαι, μὴ δικαίως.

[02801]    Τοῦτο γὰρ καὶ ἐν τοῖς ῥητοῖς παρεκά λεσε·

[02802]    Κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου, μνήσθητί μου σύ·

[02803]    μὴ τῆς ἁμαρτίας μου, ἀλλ' ἐμοῦ μνήσθητι φιλανθρώ πως.

[02804]    [Τὸ δὲ ἁμαρτίας νεότητός μου καὶ ἀγνοίας μὴ μνησθῇς, ταύτην ἔχει τὴν διάνοιαν·

[02805]    φησὶ γὰρ τοῦ λαοῦ τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ·

[02806]    καὶ γὰρ εἰδωλολάτρησα ἐκεῖ·

[02807]    μὴ οὖν ἐκείνων τῶν ἁμαρτημάτων μνησθῇς, ἀλλὰ τῆς σῆς φιλανθρωπίας, δι' ἧς καὶ τότε ἀγνοοῦντας φιλανθρωπίᾳ χρησάμενος ἠλέησας.] Ἕνεκεν τῆς χρηστότητός σου, Κύριε.

[02808]    Οὐ γὰρ διὰ τὴν ἐμὴν ἀξίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν σὴν φιλανθρωπίαν, τούτου τυχεῖν ἱκε τεύω.

[02809]    ηʹ.

[02810]    Χρηστὸς καὶ εὐθὺς ὁ Κύριος.

[02811]    Οὐχ ἁπλῶς, φησὶ, τούτοις ἐχρησάμην τοῖς λόγοις, ἀλλ' εἰδὼς ὡς οὐ μόνον δίκαιος, ἀλλὰ καὶ φιλάνθρωπος ὁ ∆εσπό της.

[02812]    Τοῦτο δὲ πανταχοῦ ἡμᾶς ἡ θεία διδάσκει Γρα φή.

[02813]    Τοιοῦτόν ἐστι τό·

[02814]    Ἔλεον καὶ κρίσιν ᾄσομαί σοι, Κύριε.

[02815]    Καί·

[02816]    Ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων ὁ Κύριος, καὶ δίκαιος, καὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐλεεῖ.

[02817]    Καί·

[02818]    Ὁ Θεὸς κριτὴς δίκαιος, καὶ ἰσχυρὸς, καὶ μακρόθυ μος, καὶ μὴ ὀργὴν ἐπάγων καθ' ἑκάστην ἡμέραν.

[02819]    ∆ιὰ τοῦτο νομοθετήσει ἁμαρτάνοντας ἐν ὁδῷ.

[02820]    [θʹ.] Ὁδηγήσει πραεῖς ἐν κρίσει, διδάξει πραεῖς ὁδοὺς αὑτοῦ.

[02821]    Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμή νευσε·

[02822]    ∆ιὰ τοῦτο ὑποδείξει ἁμαρτάνουσιν ὁδόν.

[02823]    ^[80.1040] Ἀγαθότητι γὰρ χρώμενος, οὐκ εὐθὺς κολάζει τοὺς ἁμαρτάνοντας, ἀλλὰ καὶ τὴν εὐθεῖαν αὐτοῖς ὁδὸν ὑποδείκνυσι, καὶ τῆς μετανοίας ἐκπαιδεύει τὸν νό μον·

[02824]    καὶ μὲν δὴ καὶ τοὺς πραότητι καὶ ἁπλότητι κεχρημένους διακρίνειν διδάσκει τῶν πραγμάτων τὴν φύσιν, καὶ πάσας αὑτοῦ τὰς οἰκονομίας εἰδέναι παρασκευάζει·

[02825]    ἵνα μὴ ἐφόδιον ἀγνοίας ἡ ἁπλό της γενομένη, πολλὴν τὴν βλάβην ἐργάσηται·

[02826]    εἶτα τῶν εἰρημένων ὁδῶν τὴν φύσιν ὑποδείκνυσι.

[02827]    ιʹ.

[02828]    Πᾶσαι αἱ ὁδοὶ Κυρίου ἔλεος καὶ ἀλήθεια, τοῖς ἐκζητοῦσιν τὴν διαθήκην αὐτοῦ, καὶ τὰ μαρτύρια αὐ τοῦ.

[02829]    Οἱ γὰρ διηνεκῶς τοῖς ἱεροῖς ἐντρεφό μενοι Λόγοις μανθάνουσιν ἀκριβῶς δι' ἐκείνων, ὡς πᾶσαι αἱ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν οἰκονομίαι ἐλέῳ καὶ ἀληθείᾳ συγκέκρανται·

[02830]    τοῖς μὲν γὰρ με ταμελομένοις ἐφ' οἷς ἐπλημμέλησαν, τὸν ἔλεον καὶ τὴν συγγνώμην ὀρέγει·

[02831]    τοὺς δὲ ἀηττήτους τῆς ἀρε τῆς ἀθλητὰς ἀνακηρύττει καὶ στεφανοῖ, σὺν ἀληθείᾳ τὴν ψῆφον ἐκφέρων·

[02832]    καὶ μέντοι καὶ τοῖς παρανο μίᾳ συνεζηκόσι, καὶ μὴ μεταμελείᾳ χρησαμένοις, κατὰ τοὺς τῆς ἀληθείας ὅρους ἐπιφέρει τὰς τιμω ρίας.

[02833]    ιαʹ.

[02834]    Ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε·

[02835]    καὶ ἱλά σθητι τῇ ἁμαρτίᾳ μου·

[02836]    πολλὴ γάρ ἐστιν.

[02837]    Ἐγὼ τοίνυν, φησὶν, ἵλεών σε γενέσθαι ταῖς ἐμαῖς ἁμαρ τίαις παρακαλῶ, οὐ διὰ τὴν σπουδαίαν μου μετα μέλειαν, ἀλλὰ δι' ἣν ἔχεις φιλανθρωπίας προσηγο ρίαν, καὶ ἐπειδὴ τοῦ σοῦ ὀνόματος τὰς ἐμὰς ἐλπίδας ἐξήρτησα.

[02838]    ιβʹ, ιγʹ.

[02839]    Τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὁ φοβούμενος τὸν Κύ ριον;

[02840]    νομοθετήσει αὐτῷ ἐν ὁδῷ ᾗ ᾑρετίσατο.

[02841]    Ἡ ψυ χὴ αὐτοῦ ἐν ἀγαθοῖς αὐλισθήσεται, καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ κληρονομήσει γῆν.

[02842]    Ἐντεῦθεν εἰσηγεῖται, καὶ τὴν ὀνησιφόρον προσφέρει παραίνεσιν, καὶ τοῖς τὸν Κύριον φοβουμένοις τὴν παντοδαπὴν ἐπαγγέλ λεται πρόνοιαν.

[02843]    Καὶ ἐπειδὴ πολλοὶ καὶ διάφοροι τῆς εὐσεβείας οἱ βίοι, μοναδικοὶ καὶ κοινωνικοὶ, ἐρη μικοὶ καὶ πολιτικοὶ, ἰδιωτικοὶ καὶ στρατιωτικοὶ, βασιλικοὶ καὶ ἀποχειροβιωτικοὶ, ναυτικοὶ καὶ γεωρ γικοὶ, καὶ οἱ ἄλλοι πολλοὶ καὶ διάφοροι·

[02844]    ἐν ἑκάστῳ δὲ βίῳ δυνατὸν ἀρέσαι Θεῷ εἰκότως ὁ προφητικὸς ἔφη λόγος·

[02845]    Τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον;

[02846]    νομοθετήσει αὐτῷ ἐν ὁδῷ ᾗ ᾑρετίσατο.

[02847]    Ἀντὶ τοῦ, ἐν ἐκείνῳ τῷ βίῳ, ὃν βιοτεύειν ἐκεῖνος προαιρεῖται, τοὺς προσφυεῖς αὐτῷ καὶ ἁρμόζον τας θήσει νόμους.

[02848]    Οὕτως ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ ^[80.1041] Βαπτιστὴς τελώναις μὲν ἐρομένοις τί δεῖ πρᾶξαι, παρῄνεσε μηδὲν πλέον τοῦ διατεταγμένου λα βεῖν.

[02849]    Στρατιώταις δὲ, τὸ μηδένα διασεῖσαι, ἀλλ' ἀρκεῖσθαι τοῖς ὀψωνίοις, τουτέστι τῇ ἀφωρισμένῃ τροφῇ·

[02850]    οὕτως ὁ θεῖος Ἀπόστολος, καὶ οἰκέταις καὶ δεσπόταις, καὶ παισὶ καὶ πατράσι, καὶ γυ ναιξὶ καὶ ἀνδράσι, καταλλήλους τέθεικε νόμους.

[02851]    Τοῖς τούτους τοίνυν πεπληρωκόσι τοὺς νόμους, ὁ προ φητικὸς ὑπέσχετο λόγος τὴν ἐν ἀγαθοῖς τῆς ψυχῆς διατριβὴν, καὶ τὴν τοῦ σπέρματος εὐλογίαν·

[02852]    Ἡ ψυχὴ γὰρ αὐτοῦ ἐν ἀγαθοῖς αὐλισθήσεται, καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ κληρονομήσει γῆν.

[02853]    Ἐπειδὴ γὰρ ἡ παιδοποιία περισπούδαστός ἐστιν Ἰουδαίοις, καὶ τὸ κληρονόμους καταλιπεῖν, καὶ μέντοι καὶ νῦν τοῖς τὸν κοινωνικὸν βίον ἀσπαζομένοις τοῦτο αὐτὸ ἀξι έραστον·

[02854]    καὶ ἀπὸ τούτων ἐπὶ τὴν ἐργασίαν ἰέναι προτρέπει τῆς ἀρετῆς.

[02855]    ιδʹ.

[02856]    Κραταίωμα Κύριος τοῖς φοβουμένοις αὐ τὸν, καὶ ἡ διαθήκη αὐτοῦ δηλώσει αὐτοῖς.

[02857]    Τοῦ το σαφέστερον ὁ Σύμμαχος καὶ Θεοδοτίων ἡρμή νευσαν·

[02858]    Μυστήριον Κυρίου τοῖς φοβουμένοις αὐτὸν, καὶ τὴν συνθήκην αὐτοῦ δηλώσει αὐτοῖς.

[02859]    Αὐτοῦ δὲ ἔστιν ἀκοῦσαι τοῦ ∆εσπότου διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος·

[02860]    Τὰ μυστήριά μου ἐμοὶ, καὶ τοῖς ἐμοῖς.

[02861]    Ταῦτα γὰρ οὐχ ἁπλῶς ἅπασιν, ἀλλὰ τοῖς φοβουμένοις ἀποκαλύπτει, καὶ τῶν θείων αὐτοῦ λογίων ὑποδείκνυσι τὸν σκοπόν.

[02862]    Καὶ μέντοι κατὰ τοὺς Ἑβδομήκοντα, κραταίωμα Κύριός ἐστι τοῖς φοβουμένοις αὐτόν·

[02863]    ἀηττήτους αὐτοὺς ἀπο φαίνων καὶ κρείττους τῶν πολεμίων.

[02864]    ιεʹ.

[02865]    Οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς τὸν Κύ ριον, ὅτι αὐτὸς ἐκσπάσει ἐκ παγίδος τοὺς πόδας μου.

[02866]    Ὀφθαλμοὺς πάλιν ἐνταῦθα τοὺς τῆς διανοίας λέγει, οὓς ἔφη ἔχειν πρὸς τὸν Θεόν·

[02867]    ἅτε δὴ γινώσκων σαφῶς, ὡς διὰ τῆς αὐτοῦ κηδεμονίας τὰς ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν κατεσκευασμένας ἐπιβουλὰς διαφεύξε ται.

[02868]    ιὰʹ.

[02869]    Ἐπίβλεψον ἐπ' ἐμὲ, καὶ ἐλέησόν με, ὅτι μονογενὴς καὶ πτωχός εἰμι ἐγώ.

[02870]    Τὸ μονογενὴς, μόνος ἡρμήνευσαν οἱ λοιποί·

[02871]    λέγει δὲ, ὅτι Πάσης βοηθείας γεγύμνωμαι·

[02872]    διὸ δὴ τῆς σῆς τυχεῖν ἀν τιλήψεως ἱκετεύω.

[02873]    Ἄγαν δὲ ἐλεεινῶς τό·

[02874]    Ἐπίβλεψον ἐπ' ἐμὲ, καὶ ἐλέησόν με, τέθεικε·

[02875]    Βλέπε μου, φησὶ, τὴν ἐρημίαν, καὶ τὴν τῶν ἐχθρῶν πο λιορκίαν.

[02876]    Πάντως γὰρ οὕτω θεασάμενος ἐλεή σεις.

[02877]    ιζʹ ιηʹ.

[02878]    Αἱ θλίψεις τῆς καρδίας μου ἐπληθύν θησαν, ἐκ τῶν ἀναγκῶν μου ἐξάγαγέ με.

[02879]    Ἴδε τὴν ^[80.1044] ταπείνωσιν μου, καὶ τὸν κόπον μου, καὶ ἄφες πά σας τὰς ἀνομίας μου.

[02880]    Πολλοῖς, φησὶν, ἀλγεινοῖς πανταχόθεν περιστοιχίζομαι.

[02881]    Ταύτην μου τοίνυν τὴν ταπείνωσιν, καὶ τὴν ταλαιπωρίαν, ταῖς ἐμαῖς ἀν τιταλαντεύσας παρανομίαις, δὸς τὴν ἄφεσιν, καὶ τὴν συγγνώμην παράσχε.

[02882]    ιθʹ.

[02883]    Ἴδε τοὺς ἐχθρούς μου, ὅτι ἐπληθύνθησαν, καὶ μῖσος ἄδικον ἐμίσησάν με.

[02884]    Εἰ μὴ δοκῶ, φη σὶν, ἄξιος εἶναι φιλανθρωπίας, τοσούτοις προσπα λαίων κακοῖς, τὴν ἄδικον γοῦν τῶν πολεμίων ἀπ έχθειαν θεασάμενος, φιλανθρωπίας μετάδος.

[02885]    Εἰς σὲ γὰρ ἐπλημμέλησα, τὰς σὰς παραβεβηκὼς ἐντολάς·

[02886]    ἐκεῖνοι δὲ μηδὲν ἐγκαλεῖν ἔχοντες, πολεμοῦσιν ἀδί κως.

[02887]    κʹ.

[02888]    Φύλαξον τὴν ψυχήν μου, καὶ ῥῦσαί με·

[02889]    μὴ καταισχυνθείην, ὅτι ἐπεκαλεσάμην σε.

[02890]    Εἰ γὰρ καί τινας τῶν σῶν παραβέβηκα νόμων, ἀλλ' οὖν τῆς σῆς ἐμαυτὸν οὐκ ἐχώρισα προμηθείας·

[02891]    διὸ καὶ ῥυσθῆναι τῶν πολεμούντων, καὶ φυλαχθῆναι παρα καλῶ.

[02892]    καʹ.

[02893]    Ἄκακοι καὶ εὐθεῖς ἐκολλῶντό μοι, ὅτι ὑπ έμεινά σε, Κύριε.

[02894]    Καὶ τοῦτο ἴδιον ἀρετῆς.

[02895]    τὸ μισεῖν μὲν τῶν φαύλων τὰς συνουσίας, τοὺς δὲ τὴν ἰσότητα τιμῶντας, καὶ εὐθύτητι χρωμένους, καὶ κα κίας ἀπηλλαγμένους, συνήθεις ἔχειν καὶ φίλους.

[02896]    Τοῦτο γὰρ καὶ ὁ προφήτης ἔφη πεποιηκέναι, ἅτε δὴ θεραπεύειν ἐν τούτῳ δὴ τὸν ∆εσπότην ἡγού μενος.

[02897]    κβʹ.

[02898]    Λύτρωσαι, ὁ Θεὸς, τὸν Ἰσραὴλ ἐκ πασῶν τῶν θλίψεων αὐτοῦ.

[02899]    Βασιλεῖ πρέπουσα ἡ προσενεχθεῖ σα τῷ Θεῷ προσευχή.

[02900]    Προσήκει γὰρ τὸν ἄρχειν τε ταγμένον, πᾶσαν ποιήσασθαι τῶν ὑπηκόων κηδε μονίαν.

[02901]    ∆ιά τοι τοῦτο καὶ ὁ μακάριος ∆αβὶδ, οὐ μόνον ὑπὲρ ἑαυτοῦ προσενήνοχε τὴν εὐχὴν, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ ἐγκεχειρισμένου λαοῦ·

[02902]    ἄλλως τε καὶ ἡ τοῦ εὖ καὶ καλῶς βασιλεύοντος σωτηρία κοινὴ τοῦ λαοῦ καθέστηκεν ὠφέλεια.

[02903]    Ἔχει δὲ καὶ ἑτέραν ἔν νοιαν τὸ ῥητόν.

[02904]    ∆ιῄρητο ὁ Ἰσραὴλ, καὶ ἐπὶ τοῦ Σαοὺλ, καὶ ἐπὶ τοῦ Μεμφιβοσθὲ, καὶ ἐπὶ τοῦ Ἀβεσσαλώμ.

[02905]    Εἰ τοίνυν, φησὶ, τῆς σῆς ῥοπῆς ἀπολαύ σαιμι, καὶ κρείττων γενοίμην τῶν δυσμενῶν, καὶ αὐτὸς ὁ Ἰσραὴλ, ἐμφύλιον πόλεμον καταλύσας, εἰρήνης τεύξεται, καὶ τοῖς σοῖς ἀγαθοῖς ἐντρυ φήσει.

[02906]    ΕΡΜΗΝ.

[02907]    ΤΟΥ ΚΕʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02908]    αʹ.

[02909]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[02910]    Καὶ τοῦτον τὸν ψαλμὸν ὁ θεῖος ∆αβὶδ εἰς ἑαυτὸν εἰρηκέναι δοκεῖ μοι·

[02911]    ἡγοῦ μαι δὲ τοῦτον ἐκείνου προγενέστερον εἶναι.

[02912]    Ὁ μὲν ^[80.1045] γὰρ ἁμαρτίας καὶ μεγάλης ἁμαρτίας ἐποιήσατο μνήμην·

[02913]    Ἱλάσθητι γὰρ, φησὶ, τῇ ἀνομίᾳ μου, πολλὴ γάρ ἐστιν.

[02914]    Ἐνταῦθα δὲ τῆς οἰκείας ἀρετῆς τὰ εἴδη διέξεισιν·

[02915]    ὅθεν ἡγοῦμαι τούτοις αὐτὸν χρή σασθαι τοῖς λόγοις ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ διωκόμενον, καὶ παρὰ τοῖς ἀλλοφύλοις διάγειν ἠναγκασμένον·

[02916]    οὓς δυσσεβείᾳ, καὶ δεισιδαιμονίᾳ, καὶ πάσῃ παρανομίᾳ συζῶντας ὁρῶν, ἔφευγεν αὐτῶν τοὺς συλλόγους, καὶ τὰς τοῖς δαίμοσιν ἐπιτελουμένας δημοθοινίας·

[02917]    δι δάξει δὲ τοῦτο σαφέστερον ἡ τῶν ῥητῶν ἑρμηνεία.

[02918]    Κρῖνόν με, Κύριε, ὅτι ἐγὼ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύ θην, καὶ ἐπὶ τῷ Κυρίῳ ἐλπίζων, οὐ μὴ ἀσθενήσω.

[02919]    Ἁπλότητι, φησὶ, κεχρημένος, καὶ κακὸν οὐδὲν εἰς τὸν Σαοὺλ δεδρακὼς, καὶ πικρῶς οὕτως ἐξελαυνό μενος, σὲ γενέσθαι, ∆έσποτα, κριτὴν τῆς ἐμῆς δίκης ἀντιβολῶ·

[02920]    σὲ γὰρ οἶδα Θεὸν, καὶ τῆς σῆς προνοίας τὰς ἐμὰς ἐλπίδας ἐξήρτησα, καὶ θαῤῥῶ ὡς οὐκ ἔσο μαι τοῖς διώκουσιν ὑποχείριος.

[02921]    βʹ.

[02922]    ∆οκίμασόν με, Κύριε, καὶ πείρασόν με·

[02923]    πύρωσον τοὺς νεφρούς μου, καὶ τὴν καρδίαν μου.

[02924]    Κἀντεῦθεν δῆλον ὡς τῆς ἁμαρτίας πρεσβύτερος ὁ ψαλμός.

[02925]    Ὡς ἁπλότητι γὰρ καὶ ἀκακίᾳ συζῶν, καὶ πεῖραν οὐκ ἔχων τῆς ἁμαρτίας, τῶν ἐπικινδύνων ἀγώνων ἐφίεται.

[02926]    Νεφροὺς δὲ καὶ καρδίαν τοὺς λογισμοὺς ὀνομάζει·

[02927]    καὶ τοῦτο πολλάκις εἰρή καμεν.

[02928]    γʹ.

[02929]    Ὅτι τὸ ἔλεός σου κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν μού ἐστιν.

[02930]    ∆οκιμασθῆναι δὲ καὶ χρυσίου δίκην πυρωθῆναι παρακαλῶ, ἐπειδὴ τῷ σῷ ἐλέει θαῤῥῶ, καὶ τὴν ἐντεῦθεν προσμένω βοήθειαν.

[02931]    Ὑπὸ τούτου γὰρ ἐρειδόμενος·

[02932]    Καὶ εὐηρέστησα ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου.

[02933]    Εἶτα τῆς εὐαρεστήσεως τὰ εἴδη διέξεισιν.

[02934]    δʹ, εʹ.

[02935]    Οὐκ ἐκάθισα μετὰ συνεδρίου ματαιότητος·

[02936]    καὶ μετὰ παρανομούντων οὐ μὴ εἰσέλθω.

[02937]    Ἐμίσησα ἐκκλησίαν πονηρευομένων·

[02938]    καὶ μετὰ ἀσεβῶν οὐ μὴ καθίσω.

[02939]    Οὕτω δὲ, φησὶ, τῆς σῆς πεφρόντικα θεραπείας, ὅτι καὶ παρὰ δυσσεβέσιν ἀνθρώποις καὶ παρανόμοις γενόμενος, τοὺς ἐκεῖθεν συλλό γους καὶ τὰς ἐπιβλαβεῖς αὐτῶν ἔφυγον συνουσίας.

[02940]    Σημαίνει δὲ διὰ τούτων τὴν παρὰ τοῖς ἀλλοφύλοις διαγωγὴν, οἷς διὰ τὴν φυγὴν συνοικεῖν ἠναγκασμένος, οὔτε τῆς δυσσεβείας, οὔτε τῆς παρανομίας αὐτοῖς ἠνέσχετο κοινωνῆσαι.

[02941]    ὰʹ, ζʹ.

[02942]    Νίψομαι ἐν ἀθώοις τὰς χεῖράς μου·

[02943]    καὶ κυκλώσω τὸ θυσιαστήριόν σου, Κύριε.

[02944]    Τοῦ ἀκοῦσαί με φωνὴν αἰνέσεώς σου, καὶ διηγήσασθαι πάντα τὰ θαυμάσιά σου.

[02945]    Τούτων μὲν οὖν σφόδρα τὴν δεισιδαιμονίαν βδελύττομαι, ποθῶ δὲ τὸ σὸν ἰδεῖν θυσιαστήριον, ∆έσποτα, καὶ τὰς σὰς ὑμνῳδίας εἰσ δέξασθαι τοῖς ὠσὶ, καὶ τῶν σῶν θαυμάτων τὰς με ^[80.1048] γαλουργίας τοὺς ἀγνοοῦντας διδάξαι.

[02946]    Τὸ δέ·

[02947]    Νίψο μαι ἐν ἀθώοις τὰς χεῖράς μου, ἔοικε τῷ ὑπὸ τοῦ Πιλάτου γεγενημένῳ, ὃς τῆς Ἰουδαϊκῆς μιαιφονίας κοινωνῆσαι μὴ βουληθεὶς, τὰς χεῖρας ἐνίψατο, καὶ τῷ ἔργῳ δεικνὺς τοῦ πράγματος τὴν φυγήν.

[02948]    Ὡς ἀθῶος τοίνυν, φησὶ, καὶ μηδεμίαν πρὸς αὐτοὺς ἐσχηκὼς κοινωνίαν, θαῤῥῶν ἀπονίψομαι καὶ τὰς χεῖρας.

[02949]    ηʹ ιʹ.

[02950]    Κύριε, ἠγάπησα εὐπρέπειαν οἴκου σου καὶ τόπον σκηνώματος δόξης σου.

[02951]    Μὴ συναπολέσῃς μετὰ ἀσεβῶν τὴν ψυχήν μου, καὶ μετὰ ἀνδρῶν αἱ μάτων τὴν ζωήν μου.

[02952]    Ὧν εἰσιν ἐν χερσὶν αἱ ἀνο μίαι·

[02953]    ἡ δεξιὰ αὐτῶν ἐπλήσθη δώρων.

[02954]    Ἀντὶ τῆς εὐπρεπείας ὁ Σύμμαχος ἀνάκτορον ἔθηκεν·

[02955]    ἀντὶ δὲ ἀνδρῶν αἱμάτων, ἀνδρῶν μιαιφόνων.

[02956]    Θᾶτ τον δὲ, φησὶ, τῆς μετὰ τούτων διαγωγῆς ἐλευθέ ρωσον, ∆έσποτα, ποθοῦντά σου τὸν οἶκον, τὸν τὴν σὴν ἀποστίλβοντα χάριν·

[02957]    ἵνα μὴ δυσσεβέσιν ἀνθρώ ποις, καὶ δωροδόκοις, καὶ μιαιφόνοις, καὶ προϊεμέ νοις τὸ δίκαιον συναπόλωμαι.

[02958]    Καὶ διὰ τούτων δὲ πά λιν τοὺς αὐτοὺς ἐδήλωσεν.

[02959]    Οἶκον δὲ τὴν σκηνὴν ὠνό μασεν·

[02960]    οὐδέπω γὰρ ὁ θεῖος νεὼς ᾠκοδόμητο·

[02961]    διὸ καὶ ἐπήγαγε·

[02962]    ιαʹ, ιβʹ.

[02963]    Τόπον σκηνώματος δόξης σου.

[02964]    Ἐγὼ δὲ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην·

[02965]    λύτρωσαί με, Κύριε, καὶ ἐλέησόν με.

[02966]    Ὁ ποῦς μου ἔστη ἐν εὐθύτητι.

[02967]    Τέως δὲ καὶ τούτοις συνὼν, τῇ τῆς πίστεως ἁπλό τητι κέχρημαι, καὶ πάσης ἐμαυτὸν κακίας ἐχώρισα, κἂν τῇ τῆς εὐσεβείας εὐθύτητι τοὺς πόδας ἐρείσας, ἕστηκα τέως ἀσφαλῶς καὶ βεβαίως.

[02968]    Ἀντιβολῶ δὲ εἰς τέλος ταύτην φυλάξαι τὴν στάσιν·

[02969]    ἔσται δὲ τοῦτο, εἰ τῆς μετὰ τούτων ἀπαλλαγείην οἰκήσεως.

[02970]    Ἐν ἐκ κλησίαις εὐλογήσω σε, Κύριε.

[02971]    Ἐντεῦθεν μάλιστα σαφέστερον μεμαθήκαμεν, ὡς εἰς αὐτὸν εἴρηται τὸν ∆αβὶδ ὁ ψαλμός.

[02972]    Ὑπέσχετο γὰρ ἐν ἁπάσαις αὐτὸν ταῖς κατὰ τὴν οἰκουμένην ἐκκλησίαις διὰ τῆς τῶν ψαλμῶν συγγραφῆς ὑμνήσειν τε καὶ εὐλογήσειν, προφητικοῖς ὄμμασι τὴν τῆς οἰκουμένης προβλέπων μεταβολήν.

[02973]    Ἔλαβε δὲ καὶ τὸ τέλος ἡ προφητεία·

[02974]    ἐν πάσῃ γὰρ γῇ καὶ θαλάσσῃ διὰ τῶν εὐσεβῶν στομά των ὁ μέγας ∆αβὶδ ἀνυμνεῖ τὸν εὐεργέτην Θεόν.

[02975]    ΕΡΜΗΝ.

[02976]    ΤΟΥ Κςὰʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[02977]    αʹ.

[02978]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβὶδ, πρὸ τοῦ χρισθῆναι.

[02979]    Ταύτην ἐν τῷ Ἑξαπλῷ τὴν ἐπιγραφὴν οὐχ εὗρον, ἀλλ' ἐν ἐνίοις ἀντιγράφοις.

[02980]    Ἐντεῦθεν δ' ὅμως ἔλα βόν τινες ἀφορμὴν τοῦ πάσας τὰς ἐπιγραφὰς, ὡς οὐκ ἀληθεῖς, ἐκβάλλειν.

[02981]    Πῶς γὰρ, φασὶ, οἷόν τε ἦν μηδέπω χρισθέντα τὸν ∆αβὶδ, μηδὲ τοῦ παναγίου ^[80.1049] Πνεύματος τὴν χάριν δεξάμενον, προφητικοὺς γρά ψαι ψαλμούς;

[02982]    ἄλλως τε καὶ νέος ὢν τηνικαῦτα, πρόβατα ποιμαίνων, οὐ βασιλείαν ἰθύνων, οὐδὲ ὑπό τινων διωκόμενος δυσμενῶν;

[02983]    Ἔδει δὲ αὐτοὺς συνιδεῖν, ὡς δὶς λέγει χρισθῆναι τὸν ∆αβὶδ ἡ τῶν Βασιλειῶν ἱστορία, μᾶλλον δὲ τρίς.

[02984]    Πρῶτον μὲν ἐν τῇ Βη θλεὲμ, ὑπὸ Σαμουὴλ τοῦ προφήτου.

[02985]    ∆εύτερον δὲ ἐν Χεβρὼν, ὑπὸ τῆς Ἰούδα φυλῆς, μετὰ τὴν ἀναίρεσιν Σαούλ.

[02986]    Τὸ δὲ τρίτον, ὑπὸ πασῶν τῶν φυλῶν, μετὰ τὴν τελευτὴν τοῦ Μεμφιβοσθέ.

[02987]    Λέγει δὲ οὕ τως περὶ τῆς δευτέρας χρίσεως·

[02988]    Καὶ ἐπηρώτησε ∆αβὶδ διὰ Κυρίου λέγων·

[02989]    Εἰ ἀναβῶ εἰς μίαν τῶν πό λεων τῆς Ἰουδαίας;

[02990]    καὶ εἶπε Κύριος πρὸς αὐτὸν, Ἀνάβηθι.

[02991]    Καὶ εἶπε ∆αβὶδ, Ποῦ ἀναβῶ;

[02992]    καὶ εἶπε·

[02993]    Εἰς Χεβρών.

[02994]    Εἶτα διηγησάμενος ὁ ἱστοριογράφος, ὅπως ἀνῆλθεν, ἐπήγαγε·

[02995]    Καὶ ἔρχονται ἄνδρες τῆς Ἰου δαίας, καὶ χρίουσιν ἐκεῖ τὸν ∆αβὶδ, τοῦ βασιλεύειν ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰούδα.

[02996]    Περὶ δὲ τῆς τρίτης πάλιν οὕτως·

[02997]    Καὶ παραγίνονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ Ἰσραὴλ πρὸς ∆αβὶδ εἰς Χεβρών.

[02998]    Καὶ μετ' ὀλίγον·

[02999]    Καὶ διέθετο αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς ∆αβὶδ διαθήκην ἐν Χεβρὼν ἐνώπιον Κυρίου, καὶ χρίουσι τὸν ∆αβὶδ εἰς βασιλέα ἐπὶ πάντα τὸν Ἰσραήλ.

[03000]    Ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι τὸν ψαλμὸν τοῦτον εἴρηκε, πρὶν τὴν δευτέραν δέξασθαι χειροτονίαν, καὶ προφανῶς ἐγχειρισθῆναι τὴν τῶν πραγμάτων οἰκονομίαν·

[03001]    τοίνυν διωκόμενος ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ τούτοις ἐχρήσατο τοῖς λόγοις, ἡνίκα πρὸς Ἀβιμέλεχ εἰσῆλθε τὸν ἱερέα, καὶ ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ σκηνῇ προσευξάμενος, καὶ τὴν ὑπὸ τῶν ἁγίων ἄρτων εὐλογίαν λαβὼν, διέφυγε τοῦ πολεμοῦντος τὰς χεῖρας.

[03002]    Τοῦτο δὲ καὶ ἐν αὐτῷ τῷ ψαλμῷ λέγει·

[03003]    Ὅτι ἔκρυψέ με ἐν σκηνῇ αὑτοῦ ἐν ἡμέρᾳ κακῶν μου.

[03004]    Τότε καὶ ∆ωὴκ ὁ Ἰδουμαῖος τὰς βασιλικὰς ἡμιόνους νέμων ἐκεῖ, τοῦ ∆αβὶδ τὴν φυγὴν τῷ Σαοὺλ κατ εμήνυσε.

[03005]    ∆ιόπερ ἐν τῷ ψαλμῷ λέγει, ὅτι Ἐπ ανέστησαν ἐπ' ἐμὲ μάρτυρες ἄδικοι.

[03006]    Σαφέστερον δὲ ταῦτα ἡ κατὰ μέρος ἑρμηνεία διδάξει·

[03007]    Κύριος φωτισμός μου καὶ σωτήρ μου, τίνα φοβηθήσομαι;

[03008]    Κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς μου, ἀπὸ τίνος δειλιάσω;

[03009]    Ὑπὸ σοῦ, φησὶ, φωτιζόμενος, καὶ τῷ νοερῷ σου φωτὶ καταυγαζόμενος, πάντων ὁμοῦ τῶν πολεμούντων καταφρονῶ.

[03010]    βʹ.

[03011]    Ἐν τῷ ἐγγίζειν ἐπ' ἐμὲ κακοῦντας, τοῦ φαγεῖν τὰς σάρκας μου·

[03012]    οἱ θλίβοντές με, καὶ οἱ ἐχθροί μου αὐτοὶ ἠσθένησαν, καὶ ἔπεσον.

[03013]    Οὐκ ἐψεύσθην, φησὶ, τῆς ἐλπίδος, οὕτω τῇ σῇ θαῤῥήσας ῥοπῇ.

[03014]    Καὶ γὰρ φθάσαντές με οἱ δίκην θηρίων διώ ^[80.1052] κοντες, καὶ θοίνην ὠμοβόρον ποιήσασθαι πειραθέν τες, ἐμὲ μὲν οὐκ ἐλωβήσαντο, αὐτοὶ δὲ πανωλεθρίαν ὑπέμειναν.

[03015]    Τοῦτο δὲ γεγενῆσθαι πολλάκις ἡ ἱστορία διδάσκει.

[03016]    Καὶ ἅπαξ γὰρ, καὶ δὶς, ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ θη ρευθεὶς, τὰς ἄρκυας διέφυγε, μᾶλλον δὲ αὐτὸν ἀνεῖ λεν ἂν, εἴπερ ἠθέλησε, τὸν διώκοντα·

[03017]    ἀλλὰ αὐτὸς μὲν τὴν οἰκείαν ἐπεδείξατο φιλοσοφίαν, ἐκεῖνος δὲ παρὰ τοῖς ἀλλοφύλοις ἔτισε τῆς πονηρίας ποινήν·

[03018]    πρόῤ ῥησίς ἐστι τοίνυν τῶν ἐσομένων τὰ εἰρημένα.

[03019]    γʹ.

[03020]    Ἐὰν παρατάξηται ἐπ' ἐμὲ παρεμβολὴ, οὐ φο βηθήσεται ἡ καρδία μου·

[03021]    ἐὰν ἐπαναστῇ ἐπ' ἐμὲ πό λεμος, ἐν ταύτῃ ἐγὼ ἐλπίζω.

[03022]    Τοσαύτην, φησὶ, πεῖραν τῆς ἐπικουρίας λαβὼν, κἂν δὶς τοσοῦτοι, κἂν τρὶς, προσβαλεῖν μοι πειραθῶσι πολέμιοι, κατα θαῤῥῶ τῶν δεινῶν, τῇ ἐλπίδι ταύτῃ καθωπλισμένος.

[03023]    δʹ, εʹ.

[03024]    Μίαν ᾐτησάμην παρὰ Κυρίου, ταύτην ζητή σω·

[03025]    τὸ κατοικεῖν ἐν οἴκῳ Κυρίου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου·

[03026]    τοῦ θεωρεῖν με τὴν τερπνό τητα Κυρίου, καὶ ἐπισκέπτεσθαι τὸν ναὸν τὸν ἅγιον αὐτοῦ.

[03027]    Ὅτι ἔκρυψέ με ἐν σκηνῇ αὑτοῦ ἐν ἡμέρᾳ κακῶν μου·

[03028]    ἐσκέπασέ με ἐν ἀποκρύφῳ τῆς σκηνῆς αὑτοῦ·

[03029]    ἐν πέτρᾳ ὕψωσέ με.

[03030]    Ἐγὼ δὲ, φησὶ, τοσαύ της ἀπολαύσας εὐεργεσίας, οὐ πλοῦτον ζητῶ τὸν ἐμὸν εὐεργέτην, καὶ δυναστείαν, οὐδὲ βασιλείαν καὶ δόξαν, ἀλλὰ τὸ διηνεκῶς τῷ θείῳ προσεδρεύειν ναῷ, καὶ τὸ θεῖον ἐκεῖθεν κατοπτρίζεσθαι κάλλος, καὶ ἐπι σκοπεῖν ἅπαντα τὰ κατὰ νόμον γινόμενα·

[03031]    πεῖραν γὰρ ἔχω τῆς ὠφελείας, ἤδη τὴν ἐκεῖθεν σωτηρίαν δρεψά μενος, καὶ τῶν διωκόντων τὰς χεῖρας διαφυγών·

[03032]    ταῦτα καὶ ᾔτησεν ὁ μέγας ∆αβὶδ, καὶ ἔλαβε παρὰ τοῦ μεγαλοδώρου Θεοῦ.

[03033]    Αὐτὸς γὰρ καὶ τὴν θείαν ἐπανήγαγε κιβωτὸν, καὶ σκηνὴν ἑτέραν θαυμασι ωτέραν ἐπήξατο, καὶ τοὺς διαφόρους τῶν ψαλτῳδῶν χοροὺς συνεστήσατο·

[03034]    καὶ ταῦτα ἐκ τῆς τῶν Παραλει πομένων βίβλου μάθοι τις ἂν ἀκριβέστερον.

[03035]    Τὸ δέ·

[03036]    Μίαν ᾐτησάμην παρὰ Κυρίου, ἀντὶ τοῦ, μίαν χάριν.

[03037]    Οὕτω γὰρ νοητέον.

[03038]    ὰʹ.

[03039]    Καὶ νῦν ἰδοὺ ὕψωσε κεφαλήν μου ἐπ' ἐχθρούς μου·

[03040]    ἐκύκλωσα καὶ ἔθυσα ἐν τῇ σκηνῇ αὐτοῦ θυσίαν αἰνέσεως καὶ ἀλαλαγμοῦ.

[03041]    Ἐνταῦθα ὁ χρόνος ἐνήλλακται·

[03042]    τοῦτο δὲ καὶ ὁ Ἀκύλας ἐδίδαξεν·

[03043]    ἀντὶ γὰρ τοῦ, ὕψωσε κεφαλήν μου, ὑψωθήσεται ἡ κε φαλή μου τέθεικεν.

[03044]    Σημαίνει τοίνυν, ὅτι βασιλεύ σει, καὶ περιγενήσεται τῶν δυσμενῶν, καὶ κυκλώσει αὐτοὺς ὁ νῦν ὑπ' αὐτῶν κυκλούμενος·

[03045]    καὶ τῷ Θεῷ προσοίσει, οὐ τὰς νομικὰς θυσίας ἐν τῇ σκηνῇ, ἀλλὰ τὴν τῆς αἰνέσεως θυσίαν, ἣν ἐν πάσαις ταῖς κατὰ τὴν οἰκουμένην ἐκκλησίαις, διὰ τῶν τῷ Θεῷ πεπιστευκότων, νύκτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν προσφέρει.

[03046]    Ἔνια μέντοι τῶν ἀντιγράφων, θυσίαν αἰνέ ^[80.1053] σεως ἔχει καὶ ἀλαλαγμοῦ·

[03047]    τὴν αὐτὴν δὲ ἔχει διά νοιαν.

[03048]    Ἀλαλαγμὸς γάρ ἐστι πολεμικὴ φωνὴ, ὑπὸ τῶν θαῤῥαλεωτέρων γινομένη κατὰ τῶν δειλιώντων.

[03049]    Τοιουτότροπος δὲ καὶ ἡ ὑμνῳδία·

[03050]    εὐθυμούντων γάρ ἐστιν ἡ φωνὴ, καὶ τὸν Θεὸν ἀνυμνούντων.

[03051]    Εὐθυμεῖ γάρ τις, φησὶν, ἐν ὑμῖν;

[03052]    ψαλλέτω.

[03053]    Ἄσω καὶ ψαλῶ τῷ Κυρίῳ.

[03054]    ∆ῆλον κἀντεῦθεν, ὡς ἐνήλλακται ἐν τοῖς προῤῥηθεῖσιν ὁ χρόνος·

[03055]    ὑπισχνεῖται γὰρ ᾄσειν, καὶ τὸν ὕμνον προσοίσειν.

[03056]    ζʹ.

[03057]    Εἰσάκουσον, Κύριε, τῆς φωνῆς μου ἧς ἐκέ κραξα·

[03058]    ἐλέησόν με, καὶ εἰσάκουσόν μου.

[03059]    Ἔλεον μὲν αἰτεῖ, οὐκ ἄδικον δὲ, ἀλλὰ καὶ μάλα δίκαιον.

[03060]    ηʹ.

[03061]    Σοὶ, φησὶν, εἶπεν ἡ καρδία μου, Κύριον ζητήσω.

[03062]    Οὐ γὰρ λόγοις ἐχρησάμην ἀληθείας γεγυ μνωμένοις, ἀλλὰ τῆς διανοίας συνομολογούσης τοῖς λόγοις τὸ ἔργον ἐπέθηκα.

[03063]    Ἐξεζήτησέ σε τὸ πρόσωπόν μου.

[03064]    Καὶ οὐκ ἀποχρήσει τὰ ἤδη γενό μενα·

[03065]    ἀλλὰ τοῦτο δράσω καὶ εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον, Τὸ πρόσωπόν σου, φησὶ, Κύριε, ζητήσω.

[03066]    Μὴ τοί νυν ἀπώσῃ με ποθοῦντα, μηδὲ τοῦ ποθουμένου στερή σῃς.

[03067]    θʹ.

[03068]    Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ·

[03069]    καὶ μὴ ἐκκλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου.

[03070]    Τοῦτο ἐκ μεταφορᾶς τέθεικε τῶν ὀργιζομένων, καὶ τοὺς προσιόντας ἀποστρεφομένων, καὶ εἰς ἑτέραν ὁδὸν ἐκκλίνειν πειρωμένων.

[03071]    Βοηθός μου γενοῦ, μὴ ἀπο σκορακίσῃς με, καὶ μὴ ἐγκαταλίπῃς με, ὁ Θεὸς ὁ Σωτήρ μου.

[03072]    Τὸ, μὴ ἀποσκορακίσῃς με, μὴ ἀποῤῥίψῃς με εἶπον οἱ ἄλλοι ἑρμηνευταί·

[03073]    ἀπὸ τῆς ἔξωθεν δὲ παιδείας οἱ Ἑβδομήκοντα τοῦτο τὸ ὄνομα πεποιήκασι.

[03074]    Τὸ γὰρ εἰς κόρακας ὕβρις τις ἦν παρὰ τοῖς πάλαι ἀπό τινος μύθου γεγενημένη.

[03075]    ιʹ.

[03076]    Ὅτι ὁ πατήρ μου καὶ ἡ μήτηρ μου ἐγκατ έλιπόν με, ὁ δὲ Κύριος προσελάβετό με.

[03077]    ∆ιωκόμενος γὰρ ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ, πόῤῥω διάγειν τῶν γεγεννηκό των ἠνάγκαστο·

[03078]    ἀρκεῖς δὲ, φησί, μοι ἀντὶ πάντων, ὦ ∆έσποτα.

[03079]    ιαʹ.

[03080]    Νομοθέτησόν με, Κύριε, ἐν τῇ ὁδῷ σου·

[03081]    καὶ ὁδήγησόν με ἐν τρίβῳ εὐθείᾳ.

[03082]    Ἀντὶ τοῦ, νομοθέ τησόν με, ὁ μὲν Ἀκύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων φώτισον εἰρήκασιν·

[03083]    ὁ δὲ Σύμμαχος, ὑπόδειξόν μοι τὴν ὁδόν σου.

[03084]    Ἐπειδὴ πόῤῥω, φησὶ, διάγειν τῶν ὁμοφύλων ἠνάγκασμαι, αὐτός μοι γενοῦ καὶ νομοθέτης καὶ πο δηγὸς, ὑποδεικνύς μοι τὴν πρὸς σὲ φέρουσαν τρίβον.

[03085]    Ἕνεκεν τῶν ἐχθρῶν μου.

[03086]    [ιβʹ.] Μὴ πα ραδῷς με εἰς ψυχὰς θλιβόντων με.

[03087]    Ταπεινοῦ ^[80.1056] φρονήματος ἔκγονα τὰ ῥήματα ταῦτα.

[03088]    Λέγει γὰρ, ὅτι Ἐγὼ μὲν τῆς σωτηρίας ἀνάξιος, ἀλλ' ὅμως ἥκιστα τοὺς νῦν πολεμοῦντας ἠδικηκὼς, ἀδίκως ἐλαύνομαι.

[03089]    Μὴ παραδῷς τοίνυν τοῖς ἀδικοῦσι τὸν ἀδικούμενον.

[03090]    Ὅτι ἐπανέστησάν μοι μάρτυρες ἄδικοι, καὶ ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτῇ.

[03091]    Ὁ δὲ Ἀκύλας τοῦτο σαφέστερον εἴρηκεν·

[03092]    Ἀντέστησαν μάρ τυρες ψευδεῖς, καὶ ἐξεφάνη ἡ ἀδικία.

[03093]    Αὐτοὶ μὲν γὰρ, φησὶ, συκοφαντίαις ἐχρήσαντο κατ' ἐμοῦ, ἐγὼ δὲ λώβην οὐδεμίαν ἐντεῦθεν ἐδεξάμην διὰ τὴν σὴν βοήθειαν·

[03094]    ἀντεστράφη δὲ κατὰ τῶν ἀδίκων, καὶ τὰ πεμφθέντα παρ' αὐτῶν κατ' ἐμοῦ βέλη κατ' αὐτῶν πάλιν ἀνέστρεψε.

[03095]    Τοῦτο δὲ ἀπὸ τῆς κοινῆς εἴληπται χρήσεως·

[03096]    εἰώθαμεν γὰρ καὶ ἡμεῖς περὶ τῶν ἐπιβουλευόντων μὲν, οὐ βλαπτόντων δὲ, λέγειν·

[03097]    Ἑαυτὸν ἔβλαψεν, οὐκ ἐμέ.

[03098]    Οὕτω καὶ ὁ μακά ριος ἔφη ∆αβίδ·

[03099]    Ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτῇ.

[03100]    [ιγʹ.] Ἐγὼ δὲ πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν γῇ ζώντων.

[03101]    Οὐ γὰρ μόνον κατὰ τὸν παρόντα βίον κρείττων ἔσομαι τῶν πολεμίων·

[03102]    ἀλλὰ καὶ τῶν προσδοκωμένων ἀγαθῶν ἐν ἀπολαύσει γενήσομαι·

[03103]    εἶτα προσφέρει πᾶσιν ἀνθρώποις παραίνεσιν.

[03104]    ιδʹ.

[03105]    Ὑπόμεινον τὸν Κύριον.

[03106]    Καὶ πῶς τοῦτο γένοιτ' ἂν δυνατόν;

[03107]    Ἀνδρίζου, καὶ κραταιούσθω ἡ καρδία σου, καὶ ὑπόμεινον τὸν Κύριον.

[03108]    Ὁ νοῦς, φησὶ, τῇ ἀνδρείᾳ καθοπλιζόμενος, καὶ διὰ ταύτης τῶν προσβαλλόντων παθημάτων περιγινόμενος, κρατύνεται καὶ νικᾷ, καὶ τὰς θείας ἐπαγγελίας προσμένει, ὧν μετὰ τοῦ συνεργήσαντος σώματος γίνεται κληρονόμος·

[03109]    γῆν δὲ ζώντων καλεῖ τὸν προσ δοκώμενον βίον, ὡς τοῦ θανάτου κεχωρισμένον, καὶ φθορᾶς καὶ λύπης ἐλεύθερον.

[03110]    ΕΡΜΗΝ.

[03111]    ΤΟΥ ΚΖʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[03112]    αʹ.

[03113]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[03114]    [Ἄδει τὸν ψαλμὸν ἐκ προσώπου τῶν πιστευσάντων εἰς Χριστόν·

[03115]    διὰ δεήσεως εἰς ἐπικουρίαν καλῶν τὸν Χριστόν·

[03116]    ἅμα δὲ καὶ τῆς Ἰουδαίων ἀπονοίας κατάῤῥησιν ἔχει καὶ εὐχὴν τοῦ χωρισθῆναι τῆς ἐκείνων χειρὸς, μᾶλλον δὲ καὶ τῆς μερίδος.] Πρὸς σὲ, Κύριε, κεκράξομαι, ὁ Θεός μου, μὴ παρασιωπήσῃς ἀπ' ἐμοῦ·

[03117]    μήποτε παρασιωπήσῃς ἀπ' ἐμοῦ, καὶ ὁμοιωθήσομαι τοῖς καταβαίνουσιν εἰς λάκκον.

[03118]    Εἴρηται μὲν ὁ ψαλμὸς ὑπὸ τοῦ ∆αβὶδ, ἡνίκα ὑπὸ τοῦ Σαοὺλ ἐδιώκετο, καὶ τῶν δοκούντων εἶναι φίλων ἐπεβουλεύετο, καὶ μη νυόντων, καὶ κατάδηλον αὐτὸν τῷ Σαοὺλ πειρωμένων ^[80.1057] ποιεῖν·

[03119]    τοιοῦτος ἦν ὁ ∆ωὴκ, τοιοῦτοι οἱ Ζιφαῖοι, καὶ ἕτεροι πρὸς τούτοις πολλοί.

[03120]    Ἁρμόττει δὲ καὶ οὗτος, καὶ μέντοι καὶ οἱ πρὸ τούτου ψαλμοὶ, παντὶ τοιαύ ταις περιπίπτοντι συμφοραῖς.

[03121]    Ἔνεστι γὰρ ὁμοίως τῷ μακαρίῳ ∆αβὶδ, καὶ καρτερῆσαι τὸν βουλό μενον, καὶ τοῦ Θεοῦ δεηθῆναι, καὶ τῆς ἐκεῖθεν προ μηθείας τυχεῖν·

[03122]    τὸ κεκράξομαι μέντοι τέθεικεν οὐκ ἐπὶ φωνῆς, ἀλλ' ἐπὶ προθυμίας καὶ συντόνου καὶ σπουδαίας εὐχῆς·

[03123]    τὸ δὲ μὴ παρασιωπήσῃς ἀπ' ἐμοῦ, ἐκ μεταφορᾶς ἔλαβε τῶν ὑπό τινων παρακαλουμέ νων, καὶ πρὸς οὐδὲν ἀποκρίνασθαι βουλομένων.

[03124]    ∆ιό φησιν, Ἐὰν παρασιωπήσῃς ἀπ' ἐμοῦ, καὶ τῆς βοηθείας γυμνώσῃς με, παραυτίκα τῷ θανάτῳ παραδοθή σομαι·

[03125]    τοῦτον γὰρ ἐκάλεσε λάκκον·

[03126]    ἐπειδὴ λάκκῳ παραπλησίως ὁ τάφος ὀρύττεται.

[03127]    βʹ.

[03128]    Εἰσάκουσον, Κύριε, τῆς φωνῆς τῆς δεήσεώς μου, ἐν τῷ δέεσθαι πρὸς σὲ, ἐν τῷ αἴρειν με χεῖράς μου πρὸς ναὸν ἅγιόν σου.

[03129]    Οὐδέπω μὲν ὁ ναὸς ᾠκοδόμητο·

[03130]    τὴν δὲ σκηνὴν ὀνομάζει ναὸν, ἐν ᾗ προσηύχετο, πόῤῥω μὲν ὢν κατὰ τὸ σῶμα, τὸν δὲ νοῦν ἐκεῖ παραπέμπων.

[03131]    Οὕτω καὶ ὁ μακάριος ∆ανιὴλ ἐν Βαβυλῶνι προσευχόμενος, πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ τετραμμένας ἀνεῴγνυ φωταγωγοὺς, οὐκ ἐκεῖ περιγεγράφθαι τὸ Θεῖον ὑποπτεύων, ἀλλ' ἐκεῖ τὴν θείαν ἐπιφάνειαν γεγενῆσθαι μεμαθηκώς.

[03132]    γʹ.

[03133]    Μὴ συνελκύσῃς με μετὰ ἁμαρτωλῶν, καὶ μετὰ ἐργαζομένων τὴν ἀδικίαν μὴ συναπολέσῃς με, τῶν λαλούντων εἰρήνην μετὰ τῶν πλησίον αὐτῶν·

[03134]    κακὰ δὲ ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν.

[03135]    Μηδεμίαν ἔχειν κοινωνίαν μετὰ τῶν διπλόῃ κεχρημένων ὁ μακά ριος ἱκετεύει ∆αβίδ.

[03136]    Βδελυροὺς γὰρ εἶναί φησι τοὺς ἕτερα μὲν φθεγγομένους, ἕτερα δὲ βουλευομέ νους.

[03137]    Οὗ δὴ χάριν καὶ πρόσφορα τοῖς ἐπιτηδεύ μασι βούλεται αὐτοὺς τρυγῆσαι τὰ ἐπίχειρα.

[03138]    Φησὶ γάρ·

[03139]    δʹ.

[03140]    ∆ὸς αὐτοῖς, Κύριε, κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν, καὶ κατὰ τὴν πονηρίαν τῶν ἐπιτηδευμάτων αὐτῶν.

[03141]    Καὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτῶν δὸς αὐτοῖς·

[03142]    ἀπό δος τὸ ἀνταπόδομα αὐτῶν αὐτοῖς.

[03143]    Μηδεὶς δὲ τὸν δίκαιον ἐπαρᾶσθαι τοῖς ἐχθροῖς νομιζέτω·

[03144]    οὐ γάρ ἐστιν ἀρᾶς τὰ εἰρημένα, ἀλλὰ ψήφου δικαίας.

[03145]    Ἀπό δος γὰρ, φησὶ, τὸ ἀνταπόδομα αὐτῶν αὐτοῖς·

[03146]    ταῖς οἰκείαις, φησὶν, ἐπιβουλαῖς περιπέσοιεν, αἷς κατ' ἀλλήλων καττύουσι·

[03147]    τοῦτο καὶ ἐν τῷ ἑβδόμῳ ψαλμῷ, Ἐπιστρέψει ὁ πόνος αὐτοῦ εἰς κεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ κορυφὴν αὐτοῦ ἡ ἀδικία αὐτοῦ κατα βήσεται.

[03148]    Εἶτα τὴν αἰτίαν τῆς τιμωρίας διδάσκει ^[80.1060] εʹ.

[03149]    Ὅτι οὐ συνῆκαν εἰς τὰ ἔργα Κυρίου, καὶ εἰς τὰ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ.

[03150]    Ταῦτα δὲ, φησὶ, δεδράκασιν, οὔτε λόγον, οὔτε ἔργον θεῖον μαθεῖν ἐθελήσαντες.

[03151]    ∆ιὸ δὴ καθελεῖς αὐτοὺς, καὶ οὐ μὴ οἰκοδομήσεις αὐτούς.

[03152]    Λυσιτελὴς γὰρ τοῖς κακοῖς οἰκοδόμοις ἡ τῆς πονηρᾶς οἰκοδομίας κατά λυσις·

[03153]    καὶ ἐντεῦθεν μέντοι δῆλον, ὡς καὶ τὰ προειρη μένα προαγορευτικῶς εἶπεν, οὐκ αὐτοῖς ἐπαρώ μενος, ἀλλὰ τὰ ἐσόμενα προθεσπίζων·

[03154]    οὐ γὰρ εἶπε κάθελε, ἀλλὰ, καθελεῖς, καὶ οὐ μὴ οἰκοδομή σεις Εἶτα πάλιν τῆς θείας ἀποκαλύψεως ἀπο λαύσας, καὶ πόῤῥωθεν τὴν ἐσομένην βοήθειαν θεωρήσας, εἰς ὑμνῳδίαν τὴν γλῶτταν ἐκίνησεν.

[03155]    ὰʹ, ζʹ.

[03156]    Εὐλογητὸς Κύριος, ὅτι εἰσήκουσε τῆς φωνῆς τῆς δεήσεώς μου.

[03157]    Κύριος βοηθός μου, καὶ ὑπερασπιστής μου.

[03158]    Καὶ δεικνὺς τὴν αἰτίαν τῆς ταχείας ἐπικουρίας, ἐπήγαγεν·

[03159]    Ὅτι ἐπ' αὐτῷ ἤλπισεν ἡ καρδία μου, καὶ ἐβοηθήθην, καὶ ἀνέθαλεν ἡ σάρξ μου.

[03160]    Ἡ γὰρ εἰς αὐτὸν ἐλπὶς πρόξενός μοι τῆς προμηθείας ταύτης ἐγένετο.

[03161]    ∆ιὸ δὴ τῆς διὰ τὴν φυγὴν κακουχίας ἀπαλλαγεὶς, ἀν έθηλά τε καὶ ἤνθησα, καὶ τὴν ἐκ τῆς εὐθυμίας εὐ εξίαν ἀπέλαβον.

[03162]    Καὶ ἐκ θελήματός μου ἐξομολογή σομαι αὐτῷ.

[03163]    Ἀντὶ τοῦ, Οὐ βίαιον, ἀλλ' ἐθελούσιον αὐτῷ προσφέρω τὸν ὕμνον·

[03164]    οὕτω καὶ ἀλλαχοῦ φησιν, Ἑκουσίως θύσω σοι, καὶ πάλιν, Τὰ ἑκούσια τοῦ στόματός μου εὐδόκησον δὴ, Κύριε.

[03165]    ηʹ.

[03166]    Κύριος κραταίωμα τοῦ λαοῦ αὑτοῦ ἐστιν, καὶ ὑπερασπιστὴς τῶν σωτηρίων τοῦ Χριστοῦ αὑτοῦ ἐστιν.

[03167]    Ὑμνῶ δὲ αὐτὸν ὡς ἀγαθὸν ∆εσπότην, ἰσχὺν, καὶ ῥώμην, καὶ σωτηρίαν, καὶ βασιλεῖ, καὶ λαῷ φιλοτίμως παρέχοντα·

[03168]    Χριστὸν γὰρ ἑαυτὸν ὡς βασι λέα καλεῖ.

[03169]    Κοινὸν γὰρ τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ βασιλέων, καὶ προφητῶν, καὶ ἱερέων ὑπῆρχε.

[03170]    θʹ.

[03171]    Σῶσον τὸν λαόν σου, καὶ εὐλόγησον τὴν κλη ρονομίαν σου, καὶ ποίμανον αὐτοὺς, καὶ ἔπαρον αὐτοὺς, ἕως τοῦ αἰῶνος.

[03172]    Ταύτης τοίνυν, φησὶ, τῆς εὐλογίας καὶ σωτηρίας τῷ σῷ μετάδος λαῷ ἰθύνων καὶ ποιμαίνων, καὶ ὑπερτέρους ἀποφαίνων τῶν πολεμίων.

[03173]    Καὶ βασιλεῖ δὲ πρέπουσα ἡ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ προσευχή·

[03174]    ἀξιάγαστον δὲ καὶ τοῦτο τοῦ μεγά λου ∆αβὶδ, ὅτι καὶ διωκόμενος ὑπὸ τοῦ λαοῦ·

[03175]    συν επολέμουν γὰρ τῷ Σαούλ·

[03176]    τὴν ὑπὲρ αὐτῶν ἱκετείαν προσέφερε τῷ Θεῷ·

[03177]    προεώρα γὰρ αὐτῶν τὴν ἐσομένην μεταβολὴν, καὶ οὐχ ἑώρα τὴν ἀδικίαν, ἀλλὰ τὴν ἐσομένην δουλείαν.